Εμείς γι’ αλλού κινήσαμε…

Από την περασμένη εβδομάδα ξεκίνησε με το πρακτορείο Reuters να μεταδίδει ότι σήμερα, 9 Μαΐου-«Ημέρα της Νίκης», ο Πούτιν θα φέρει με διάγγελμά του τη…συντέλεια! Και όλα τα βλέμματα στράφηκαν στην Κόκκινη Πλατεία όπου θα γίνει η παρέλαση. Το ότι αυτή η ημέρα -με διάφορες παραλλαγές, ανάλογα την πολιτική συγκυρία- εορτάζεται από τις τότε Σοβιετικές δημοκρατίες από το 1946, λίγη σημασία έχει για τους σεναριογράφους… Άλλωστε, στο πλαίσιο ενός πολέμου δεν είναι μόνο η Αλήθεια το πρώτο θύμα. Είναι και ότι χρειάζονται συνεχώς νέα αφηγήματα-νέα σενάρια για να διατηρείται σε εγρήγορση το «κοινό», χωρίς την υποστήριξη του οποίου δεν μπορεί να υποστηριχθεί και να πετύχει κανένας (ψυχολογικός) πόλεμος…

Αλήθειες και ψέματα

Δεν είναι ψέμα, ότι η 9^η Μαΐου είναι (για τους πρώην Ανατολικούς) η «Ημέρα Νίκης» που γιόρταζαν Σοβιετικοί και άλλοι, τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου με την υπογραφή του γερμανικού συμφώνου παράδοσης τη νύχτα της 8^ης Μαΐου 1945 (τότε ήταν μεσάνυχτα στη Μόσχα και είχε μπει η 9^η Μαΐου). Όπως επίσης ψέμα δεν είναι ότι οι Δυτικοί, μάλλον στην πορεία των δεκαετιών υπερτόνιζαν ως λήξη του πολέμου την παράδοση στο στρατηγείο του Αιζενχαουερ στην πόλη Ρέμς (8 Μαΐου κι αυτό). Για να φθάσαμε σήμερα όλη η Δύση να κρατά την αναπνοή της για το τι θα πει ο Πούτιν, σε μια παρέλαση που παραδοσιακά αποτελούσε επίδειξη δύναμης. Αλλά που φέτος τις δίδεται…ιστορική διάσταση.

Σε κάθε περίπτωση, επίσης ΔΕΝ είναι ψέμα ότι ακόμη και τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου αλλιώς τη διάβαζαν (και τη διαβάζουν όπως φαίνεται) Δύση και Ανατολή. Με τη λήξη όμως του πολέμου, υπήρξε ένα αδιαμφησβήτητο συμπέρασμα: η Ευρώπη ήταν μια απολύτως κατεστραμμένη και εξαντλημένη ήπειρος. Καλώς ή κακώς μπήκε σε εφαρμογή ο Ψυχρός Πόλεμος, οι Αμερικανοί υπό το φόβο της διάδοσης του κομμουνισμού αποφάσισαν να βοηθήσουν την ανοικοδόμηση της Ευρώπης.

Η Ευρωπαϊκή απάντηση

Και κάπου εκεί, το 1950 κάποιοι Ευρωπαίοι καταλαβαίνουν ότι η Ευρώπη πρέπει να περπατήσει ΚΑΙ μόνη της. Αλλά για να καταστεί εφικτό χρειαζόταν να ενωθεί.

Έφθασε λοιπόν η 9^η Μαΐου 1950 όταν ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ρομπέρ Σουμάν έδινε στη δημοσιότητά τη δήλωσή του με την οποία καλούσε Γαλλία και Γερμανία καθώς και άλλες χώρες (νικητές και ηττημένους του πολέμου, μην ξεχνάμε)  να ενώσουν την παραγωγή τους σε άνθρακα και χάλυβα. Στην πρόταση Σουμάν απάντησαν θετικά Γερμανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο και Ιταλία. Κι επειδή η Ιστορία πάντα διδάσκει , η Μεγάλη Βρετανία, αρνήθηκε, για λόγους εθνικής ασφαλείας. Κι έμεινε εκτός από το πρώτο βήμα της Ενωμένης Ευρώπης, την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) με τη Συνθήκη των Παρισίων  (18 Απριλίου 1951 και πρώτο πρόεδρο τον Ζαν Μονέ).

Επανάληψη

Κοιτώντας ονόματα και αξιολογώντας καταστάσεις και συμπεριφορές του τότε και του τώρα βλέπει κάποιος, σχεδόν…ανατριχιαστικές ομοιότητες, αλλά και παρουσίες και επιλογές εμβληματικές, που έμεινα στην Ιστορία. Αλλά, που δυστυχώς δεν διδάσκουν.

Διότι, ενώ η Ευρώπη σήμερα θα έπρεπε να γιορτάζει τη ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΗ, «Ημέρα της Ευρώπης» (εις ανάμνηση της 9^ης Μαΐου 1950) ασχολείται με την…άλλη 9^η Μαΐου, των πρώην Ανατολικών, που τη λένε «Ημέρα Νίκης». Και είναι να απορεί κάποιος ότι τελικά στα υψηλά κλιμάκια της Ευρώπης η Ιστορία, τελικά, δεν διδάσκει…. Εκτός κι αν η Ενωμένη Ευρώπη γεννήθηκε έχοντας μέσα στο DNA της το γονίδιο της αναβλητικότητας, του φόβου, της πολιτικής διστακτικότητας και της ατολμίας.

Ενδεχομένως η τόλμη να εξαντλήθηκε από τους πρωτοπόρους της ΕΚΑΧ, και τον Ζάν Μονέ που έλεγε ότι «οι χώρες της Ευρώπης είναι πολύ μικρές για να εγγυηθούν στους πολίτες τους την αναγκαία ευημερία και κοινωνική πρόοδο. Τα κράτη της Ευρώπης θα πρέπει να επιλέξουν  τη συνεργασία και την ομοσπονδιακή μορφή».  Κι έτσι από την ΕΚΑΧ του 1951, φθάσαμε το 1957 στη Συνθήκη της Ρώμης (με τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας και την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα) και στο 1965   που όλες μαζί οι κοινότητες συγχωνεύθηκαν στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, που από το 1993 ονομάζεται Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τελευταία ευκαιρία

Γι’ αυτό τέτοια ημέρα, είναι μεν Ιστορική, αλλά δεν παύει να δημιουργεί και δυσάρεστα συναισθήματα για το πως εξελίχθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ιδίως αυτό το διάστημα που αντιμετωπίζει πολλαπλές κρίσεις. Και μοιάζει ειρωνικό, η Ενωμένη Ευρώπη που γεννήθηκε μέσα από τους στάχτες ενός πολέμου στα εδάφη της, τώρα να δοκιμάζεται από έναν δεύτερο. Βίοι αντίθετοι. Τότε όμως υπήρχε θέληση και επιθυμία για πρόοδο και μεγάλοι Ηγέτες.

Κάθε τέτοια ημέρα ηχεί στ’ αυτιά βασανιστικά επίκαιρο το τραγούδι του Καλογιάννη: «Άνοιξε το παράθυρο», ιδίως δε ο στίχος: «εμείς γι’ αλλού κινήσαμε γι’ αλλού κι αλλού η ζωή μας πάει»

Πλην όμως γεννά αισιοδοξία ο προηγούμενος στίχος:  «Άνοιξε το παράθυρο να μπει δροσιά να μπει του Μάη»

Και ποιος ξέρει; Μπορεί να βρεθούν οι δυνάμεις εκείνες που θα ανοίξουν το παράθυρο για να αναπνεύσει η Ευρώπη και να ξαναβαδίσει τους δρόμους που η ίδια άνοιξε. Οι προσκλήσεις είναι μπροστά. Αρχής γενομένης από την επόμενη Σύνοδο Κορυφής, τέλη Μαΐου…