Γιατί η Τουρκία απέχει από τις κυρώσεις

Η άποψη στις διεθνείς σχέσεις, σύμφωνα με την οποία το συμφέρον του εθνικού κράτους είναι η κινητήρια δύναμη της διεθνούς πολιτικής, βρισκόταν σε υποχώρηση. Η άποψη αυτή φαίνεται, ωστόσο, να επιβεβαιώνεται στην περίπτωση της στάσης αποχής που τηρεί η Άγκυρα από τις αλλεπάλληλες διεθνείς κυρώσεις που επιβάλλονται στο Κρεμλίνο.

Οι περισσότεροι Τούρκοι θεωρούν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ως πρόκληση για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας και επιθυμία τους είναι η κυβέρνηση να παραμείνει ουδέτερη σε αυτή τη σύγκρουση. Αυτή η επιφυλακτική τουρκική θέση είναι προϊόν των οικονομικών δεσμών της Τουρκίας με τη Ρωσία και της εύθραυστης οικονομικής της κατάστασης.

Κι αυτή η σχέση αλληλεξάρτησης μπορεί να εξηγήσει την απροθυμία του Τούρκου Προέδρου Ερντογκάν να εγγράψει την Τουρκία στις κυρώσεις, που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, στοιχείο που του εξασφαλίζει σημαντικό βαθμό πολιτικής νομιμοποίησης από την τουρκική κοινωνία.

Υπάρχει, ωστόσο, μια πιο σκοτεινή πλευρά αυτής της πολιτικής στάσης της Άγκυρας απέναντι στις κυρώσεις.

Πρόκειται, συγκεκριμένα, για την διεθνή πίεση στο Ιράν, η οποία θεωρήθηκε ως παράθυρο ευκαιρίας από πολιτικούς και γραφειοκράτες στην Τουρκία. Η ανάγκη του ιρανικού καθεστώτος για επιβίωση απαιτούσε μηχανισμούς που θα παρακάμπτουν τις νόμιμες και διαφανείς διεθνείς διαδικασίες και πολλοί ανώτατοι αξιωματούχοι στην Τουρκία είδαν σε αυτήν την ανάγκη την ευκαιρία να γίνει ο εξ Ανατολών γείτονάς μας μια βασική χώρα σε αυτή τη διαδικασία, πλουτίζοντας στην πορεία.

Ο Δεκέμβριος του 2013 σηματοδότησε ένα κατώφλι στην ιστορία της σύγχρονης Τουρκίας.

Οι εισαγγελείς και οι αρχηγοί της αστυνομίας που συνδέονται με το κίνημα Γκιουλέν ξεκίνησαν έρευνα για δωροδοκία που αποκάλυψε παράνομους δεσμούς μεταξύ μελών του υπουργικού συμβουλίου και ενός Ιρανού επιχειρηματία, του Reza Zerrab, που διευκολύνει τη μεταφορά χρημάτων από τουρκικές σε ιρανικές τράπεζες. Ο Zerrab ξέπλυνε τα χρήματα του Ιράν από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο μέσω λογαριασμού εταιρικών συναλλαγών σε κρατική τράπεζα της Τουρκίας. Στο κύκλωμα συμμετείχε επίσης ένα πολύπλοκο δίκτυο επιχειρήσεων, τραπεζών και εταιρειών, σε μια υπόθεση που έμεινε γνωστή σαν η μεγαλύτερη φοροδιαφυγή κυρώσεων στην σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας.

Προκειμένου να διασφαλίσει τη συνέχιση των επιχειρήσεων, ο Ιρανός επιχειρηματίας δωροδοκούσε μέλη του υπουργικού συμβουλίου, που θα τον βοηθούσαν να θωρακίσει την επιχειρηματική δράση από την επέμβαση της τουρκικής αστυνομίας.

Η υπόθεση, όμως, ήρθε στο φως της δημοσιότητας και οδηγήθηκε στις δικαστικές αίθουσες. Το δικαστήριο αποφάνθηκε υποστήριξε αργότερα ότι ο υπουργός υποθέσεων της ΕΕ, ο υπουργός Εσωτερικών και ο υπουργός Οικονομίας της Τουρκίας έγιναν όλοι δέκτες δωροδοκιών από τον πολυμήχανο Zerrab.

Η έρευνα για δωροδοκία ήταν ένα ορόσημο στην πορεία της Τουρκίας προς την περαιτέρω σκλήρυνση του πολιτικού καθεστώτος. Ο Ερντογκάν, πρωθυπουργός το 2013, χαρακτήρισε το κατηγορητήριο «δικαστικό πραξικόπημα» που σχεδίασε το κίνημα Γκιουλέν, με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησής του. Αυτή ήταν μια απροσδόκητη αντιπαράθεση, δεδομένου ότι ο Ερντογάν και ο Γκιουλέν ήταν πολιτικοί σύμμαχοι ενάντια στην κηδεμονία του κοσμικού στρατού μετά την άνοδο του ΑΚΡ του Ερντογκάν στην εξουσία το 2002.