Όσο η Ρωσία χάνει τον πόλεμο, τόσο είναι πιθανή η χρήση πυρηνικών

Με τις ρωσικές δυνάμεις να αγωνίζονται δυναμικά να υποτάξουν την Ουκρανία  μπροστά στην απίστευτη αντίσταση τόσο από τον ουκρανικό στρατό όσο και από απλούς πολίτες, οι παρατηρητές ανησυχούν για την κλιμάκωση του πολέμου από το Κρεμλίνο με τη χρήση πυρηνικών όπλων.

Η Μόσχα θα μπορούσε σίγουρα να αποφασίσει να μετατρέψει τον πόλεμο από συμβατικό σε πυρηνικό ανά πάσα στιγμή. Ως εκ τούτου, πρέπει να λάβουμε πολύ σοβαρά υπόψη την απειλή της χρήσης ρωσικών πυρηνικών όπλων, να την παρακολουθήσουμε εντατικά και να προετοιμαστούμε για την πιθανότητα πυρηνικού συμβάντος. 

Αλλά υπό ποιες συνθήκες μπορεί η Ρωσία να χρησιμοποιήσει πυρηνικό όπλο κατά της Ουκρανίας—ή, ενδεχομένως, ως μέρος της σύγκρουσης στην Ουκρανία;

Ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, πρώην πρόεδρος της Ρωσίας και νυν αντιπρόεδρος του Ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, περιέγραψε την πολιτική της Μόσχας για τη χρήση πυρηνικών όπλων    σε συνέντευξή του το Σάββατο στον Guardian ως εξής: «Το νούμερο ένα είναι το πώς είναι η κατάσταση όταν η Ρωσία χτυπιέται από πυρηνικό πύραυλο. Η δεύτερη περίπτωση είναι οποιαδήποτε χρήση άλλων πυρηνικών όπλων εναντίον της Ρωσίας ή των συμμάχων της. Η τρίτη είναι μια επίθεση σε μια κρίσιμη υποδομή που θα έχει παραλύσει τις πυρηνικές αποτρεπτικές δυνάμεις μας και η τέταρτη περίπτωση είναι όταν διαπράττεται επιθετική ενέργεια κατά της Ρωσίας και των συμμάχων της, η οποία έθεσε σε κίνδυνο την ύπαρξη της ίδιας της χώρας, ακόμη και χωρίς τη χρήση πυρηνικά όπλα, δηλαδή με τη χρήση συμβατικών όπλων».

Αυτό είναι σχετικά σαφές, αλλά δεν είναι, όμως, μόνο αυτό. 

Η Ρωσία έχει επίσης ένα μυστικό δόγμα «κλιμάκωσης για την αποκλιμάκωση» για τη χρήση πυρηνικών όπλων που ο Μεντβέντεφ δεν ανέφερε -δεν αποτελεί έκπληξη- σε αυτή τη λίστα των τεσσάρων συνθηκών. Αυτό το «ανείπωτο ενδεχόμενο» είναι ίσως το πιο πιθανό σενάριο από όλα. Κι ας το πούμε ανοιχτά: Ο πόλεμος  δεν πάει καλά για τον Πούτον. Αυτό που το Κρεμλίνο πίστευε ότι θα ήταν μια τριήμερη εξόρμηση στο Κίεβο έχει μετατραπεί σε ένα μηνιαίο κλοιό, που έχει δει τις ρωσικές δυνάμεις να χάνουν γενικούς αξιωματικούς, στρατεύματα και εξοπλισμό με πραγματικά ανησυχητικούς ρυθμούς.

Αυτή η εμπόλεμη κατάσταση δεν προοιωνίζεται καλά για το Κρεμλίνο. Ακόμη και οι αυταρχικοί ηγέτες νοιάζονται για την κοινή γνώμη στο εσωτερικό και για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στον έλεγχο του καθεστώτος στη χώρα.

Η ήττα του πολέμου στην Ουκρανία θα είχε επιπτώσεις και στη Ρωσία διεθνώς, συμπεριλαμβανομένων του σημαντικού κόστους στο διεθνές κύρος της ιστορικής χώρας, νέου κύματος κυρώσεων και ενός αποθαρρημένου, εξαντλημένου στρατού.

Με άλλα λόγια, η ήττα στην Ουκρανία θα είναι πολύ επώδυνη για τον Πούτιν και τους συνοδοιπόρους του.

Πράγματι, ο Πούτιν μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα πυρηνικό (ή περισσότερο) σε ένα (ακόμη αναπόδεικτο) σχέδιο «κλιμάκωσης για την αποκλιμάκωση» για την προώθηση των άδικων στόχων της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Αν και υπάρχει συζήτηση σχετικά με την αποτελεσματικότητα της χρήσης πυρηνικών στο πεδίο της μάχης στην Ουκρανία, εναλλακτικά η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ένα πυρηνικό χαμηλής απόδοσης, σε μια ακατοίκητη περιοχή ή ακόμα και στον Αρκτικό Ωκεανό.

Το θέμα θα ήταν να σταλεί ένα σαφές μήνυμα στις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και άλλους που υποστηρίζουν την ουκρανική πολιτική και στρατιωτική αντίσταση ότι η υποστήριξή τους πρέπει να σταματήσει και, μάλιστα, αμέσως.

Εάν το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ και η ΕΕ επιλέξουν να κινηθούν διαφορετικά, ο κίνδυνος θα ήταν η Μόσχα να κλιμακωθεί από ένα ενιαίο πυρηνικό πεδίο μάχης χαμηλής απόδοσης σε μια ακατοίκητη περιοχή σε θέατρα υψηλής απόδοσης ή πυρηνικά διηπειρωτικού βεληνεκούς που στοχεύουν κατοικημένες περιοχές σε αυτές τις χώρες.

Το Κρεμλίνο μπορεί να υπολογίσει ότι οι υποστηρικτές της Ουκρανίας, όπως είναι το ΝΑΤΟ, δεν έχουν την πολιτική βούληση να διακινδυνεύσουν μια ευρύτερη σύγκρουση ή πιθανότητα να ανέβουν στην κλίμακα της πυρηνικής κλιμάκωσης.

Οι υποστηρικτές της Ουκρανίας —και η ίδια η Ουκρανία— θα έπρεπε να κάνουν κάποιες μοιραίες επιλογές.

Χρησιμοποιώντας το πυρηνικό στρατηγείο «κλιμάκωσης για αποκλιμάκωση», η Μόσχα θα μπορούσε ενδεχομένως να αναγκάσει οποιονδήποτε αριθμό ευνοϊκών πολιτικών και στρατιωτικών αποτελεσμάτων στον πόλεμο στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης μιας νίκης που αποφεύγει τις δυσάρεστες συνέπειες μιας απώλειας. 

Φυσικά, η χρήση πυρηνικού όπλου στην στρατιωτική αυτή αναμέτρηση για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι μια ανησυχητική ιδέα. Αλλά πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η χρήση πυρηνικών όπλων είναι αναπόσπαστο μέρος του ρωσικού «εγχειριδίου πολέμου». 

Κατά συνέπεια, καλό είναι εκλάβουμε τη χρήση πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία ως μια πραγματική πιθανότητα, να παρακολουθήσουμε μεθοδικά την κίνηση των ρωσικών πυρηνικών δυνάμεων και να προετοιμαστούμε για να κάνουμε τις σκληρές επιλογές που θα έφερνε η πιθανότητα ενός πυρηνικού συμβάντος.