Προς μια διεθνής συμμαχία δημοκρατών;

Πριν από την εκλογή του, ο Τζο Μπάιντεν είχε δρομολογήσει την ιδέα της συγκρότησης μιας «συμμαχίας δημοκρατιών». 

Αυτή η ιδέα προκάλεσε ορισμένες σκεπτικιστικές τάσεις στις Ηνωμένες πολιτείες και σε άλλες χώρες. Στην Ευρώπη, υπάρχει ανησυχία ότι θα μπορούσε να αυξήσει τις διαιρέσεις και να περιορίσει το χώρο για συζητήσεις με αυταρχικά καθεστώτα, με μερικούς να κάνουν λόγο ακόμη και για μια οσμή του Ψυχρού Πολέμου. Αυτό έρχεται σε σύγκρουση με άλλες ευαίσθητες συζητήσεις, μεταξύ των οποίων και αυτή για τη «στρατηγική αυτονομία» της Ευρώπης και τον λόγο ύπαρξης της Ατλαντικής συμμαχίας.

Αν θέλουμε, όμως, να είμαστε σοβαροί με την υπεράσπιση της δημοκρατίας, πρέπει να αλλάξουμε ορισμένες όψεις της εξωτερικής μας δράσης και πολιτικής, που κυριαρχούν σήμερα.

Πρώτον, πρέπει να βάλουμε ξανά τα ανθρώπινα δικαιώματα στο επίκεντρο των συζητήσεων, στοιχείο που θα φέρει αντιμέτωπες τις φιλελεύθερες δημοκρατίες με τα υφιστάμενα δικτατορικά καθεστώτα.

 Δεύτερον, πρέπει να πούμε ορισμένα πράγματα με το όνομά τους:  Όταν η Κίνα διαπράττει εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, πρέπει να τα αποκαλούμε ακριβώς ως τέτοια. 

Επίσης, δεν πρέπει να βασιζόμαστε πάρα πολύ στο σύστημα του ΟΗΕ για θέματα ασφάλειας. Οι θέσεις του ρωσικού και του κινεζικού καθεστώτος το καθιστούν συγκεκριμένο εμπόδιο στην επίλυση των πιο σοβαρών συγκρούσεων. Μια συνεκτική συμμαχία δημοκρατιών δεν μπορεί να περιμένει από τον ΟΗΕ να εγκρίνει τη συμμετοχή της.

Ακόμη, η υπεράσπιση της δημοκρατίας αποκλείει την κλασική «σαλαμοποίηση» θεμάτων στα οποία εμφυτεύεται η προπαγάνδα των δημοκρατιών. Ειδικότερα, το να πιστεύουμε ότι μπορούμε να συνδέσουμε το εμπόριο και την ασφάλεια, ή ακόμα και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι ψευδαίσθηση όταν αποδεικνύουμε ότι είμαστε ανίκανοι να αντιμετωπίσουμε σοβαρά τις δικτατορίες. Το πρόσφατο παράδειγμα της Γερμανίας, που θέλει να συνεργαστεί με τη Ρωσία για περιβαλλοντικά θέματα – εκτός από το Nord Stream 2 – δείχνει τους κινδύνους της συνεργασίας που οδηγεί σε αδράνεια.

Ο στόχος της συμμαχίας για τη δημοκρατία είναι να μας ενώσει σε έναν ιδεολογικό αγώνα, ο οποίος όμως έχει μια πρακτική διάσταση στην οποία δεν μπορεί να υπάρξει απόσταση μεταξύ των Αμερικανών συμμάχων μας, των ελεύθερων χωρών της Ευρώπης και των δημοκρατιών της Ασίας και της Ωκεανίας. Η δύναμη που θέλουμε να αποκτήσει η Ευρώπη δεν μπορεί να είναι ουδέτερη. Πρέπει ταυτόχρονα να αναγνωρίσει τη διαίρεση του κόσμου που προσπαθούν να μας επιβάλουν οι δικτατορίες και να εργαστεί ενεργά για να την αποτρέψει. Ακόμη περισσότερο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη έχει συμφέρον να ηγηθεί αυτού του αγώνα.