Ευρωστρατός, AUKUS και φρεγάτες. Ας βάλουμε ζώνες

Στον απόηχο της συμφωνίας AUKUS μεταξύ ΗΠΑ, Βρετανίας και Αυστραλίας η οποία προκάλεσε κρίση στις σχέσεις με τη Γαλλία, έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι αναφορές του Γάλλου Προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν από την Αθήνα όπου βρέθηκε για τη Σύνοδο των EUMED9.

Στις κοινές δηλώσεις των εννέα ηγετών ο Μακρόν αναφέρθηκε στη ανάγκη ανάπτυξης αυτόνομων δυνατοτήτων της ΕΕ στον τομές της Άμυνας, μία υπόθεση τόσο παλιά όσο και η ΕΕ.

Στο ίδιο μήκος κύματος ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ο οποίος αναφέρθηκε στην «ανάγκη στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης» που «προβάλλει ως αδήριτος στόχος» και για την επίτευξη του οποίου «η Ελλάδα θα βρεθεί στην πρώτη γραμμή».

Η ΚΕΠΠΑΑ (Κοινή Εξωτερική Πολιτική, Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας) είναι ένα κεφάλαιο που προβλέπεται από τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες γι’ αυτό εξάλλου και υπάρχει διακριτή θέση αρμόδιου Ύπατου Εκπροσώπου, την οποία τώρα στελεχώνει ένα κλασικό δείγμα της μέτριας, άχρωμης και συνήθως ανίδεας γραφειοκρατίας των Βρυξελλών, ο Ζοζέπ Μπορέλ.

Δεν είναι περίεργο που η ΚΕΠΠΑΑ έχει παραμείνει κενό κέλυφος δύο δεκαετίες τώρα, από τότε που ξεκίνησε η σοβαρή συζήτηση για τον λεγόμενο «Ευρωστρατό».

Τις καλές εποχές της ΕΕ, τότε που λεφτά υπήρχαν, που η Ένωση διευρυνόταν με την είσοδο νέων μελών και που επικρατούσε μια ευφορία για το «κοινό ευρωπαϊκό μέλλον», η συζήτηση για «αυτόνομες» στρατιωτικές δυνατότητες της Ευρώπης είχε δυναμική.

Η Βρετανία ήταν ακόμα μέλος της ΕΕ, υπήρχαν δηλαδή δύο κράτη, μαζί με τη Γαλλία, που εκτός από πυρηνικές δυνάμεις ήταν και αυτά που κατεξοχήν είχαν (και έχουν) πραγματικές δυνατότητες προβολής ισχύος εκτός Ευρώπης.

Το πρόβλημα ήταν ότι δεν συμφωνούσαν όλοι με τη δημιουργία του «Ευρωστρατού» και κυρίως δεν συμφωνούσαν οι ΗΠΑ, οπότε τα κράτη-μέλη που είχαν ατλαντική αναφορά σε ότι αφορά στην Ασφάλεια και Άμυνα, το λεγόμενο τότε «ατλαντικό μπλοκ», πάγωναν την εξέλιξη.

Οι ΗΠΑ δεν έβλεπαν (και συνεχίζουν να μην βλέπουν) με καλό μάτι τη στρατιωτική-επιχειρησιακή αυτονόμηση της ΕΕ, διότι θεωρούσαν ότι αυτό θα υπονόμευε τη συνοχή και τη λειτουργία του ΝΑΤΟ που είναι ο βασικός διατλαντικός πυλώνας Άμυνας.

Αντιθέτως θέλουν τους Ευρωπαίους να βάλουν πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη για το ΝΑΤΟ, το οποίο υπενθυμίζεται ότι υποχρεώνει τα μέλη του να αφιερώνουν τουλάχιστον το 2% του ΑΕΠ τους για την Άμυνα.

Είναι ακόμα νωπές οι εικόνες με τον τέως Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να απαιτεί από τους Γερμανούς με ένα χαρτί στο χέρι στο οποίο ήταν γραμμένο το ποσό να πληρώσουν στη Συμμαχία αυτά που χρωστάνε.

Μετά το σοκ στη Γαλλία αλλά και γενικότερα στην Ευρώπη για την ειδική αμυντική σχέση ΗΠΑ – Βρετανίας-Αυστραλίας (AUKUS) περί της οποίας ως συνήθως δεν είχε ενημερωθεί η ΕΕ, η συζήτηση για τον «Ευρωστρατό» θα επανέλθει με ένταση.

Ο λόγος είναι ότι οι Ευρωπαίοι εκτιμούν ότι εφόσον οι ΗΠΑ βρίσκονται σε φάση αναδίπλωσης και μείωσης της εμπλοκής τους σε διάφορα μέτωπα προκειμένου να επικεντρωθούν στο πεδίο του Ειρηνικού-Ινδικού και ιδιαίτερα μετά την απόφαση-σοκ για την AUKUS, αλλά και μετά τα κρούσματα εγκατάλειψης προστατευμένων (βλέπε Αφγανιστάν) ή ημί-εγκατάλειψης συμμάχων ( βλέπε Κούρδους ) θα πρέπει να αναπτύξουν αυτόνομες αμυντικές δυνατότητες.

Δεν εύκολη υπόθεση, από πλευράς χρημάτων , υποδομών κλπ και κυρίως λόγω της απόκλισης ή και σύγκρουσης συμφερόντων. Δεν έχουν τα ίδια συμφέροντα και προτεραιότητες η Ελλάδα με τη Γερμανία ή η Γαλλία με την Ουγγαρία.

Ωστόσο η συζήτηση θα επανεκκινήσει και η Ελλάδα θα κληθεί να συμμετάσχει. Σημειωτέον ότι η χώρα μας διατηρεί από τίς πιο πλήρεις Ένοπλες Δυνάμεις στην Ευρώπη.

Οι χειρισμοί δεν θα είναι εύκολοι, ιδιαίτερα εν μέσω πολωμένου κλίματος μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού. Σε λίγες ημέρες, στις 14 Οκτωβρίου, η Ελλάδα υπογράφει εκτός απροόπτου την ανανεωμένη Αμυντική Συμφωνία με τις ΗΠΑ (MDCA), ενώ εκκρεμεί η ανάλογη με τη Γαλλία η οποία έχει αναβληθεί δύο φορές. Εκκρεμεί επίσης η απόφαση για τις φρεγάτες, η οποία θα πρέπει να ληφθεί σε ακόμα πιο περίπλοκο τοπίο… Προσδεθείτε.