Ο Ερντογάν θάβει για πάντα τον Κεμάλ

Το ερώτημα αν ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν θα λάβει την απόφαση μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί θα απαντηθεί μέσα στις επόμενες 15 ημέρες. Το μεγάλο ερώτημα όμως μέσω του οποίου μπορούν να απαντηθούν όλα τα επιμέρους, είναι μέχρι που είναι διατεθειμένος να φτάσει ο Ερντογάν και αν εννοεί αυτά που λέει. Η απάντηση αντίστοιχα είναι μέχρι τέλους και απολύτως.

Ο Ερντογάν θέλει να αντικαταστήσει στο μυαλό των Τούρκων των Κεμάλ, ως κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης τουρκικής ιστορίας, με τον ίδιο. Γι’ αυτό αποδομεί τον Κεμάλ σε κάθε πτυχή της κληρονομιάς του με το δικό του ιστορικό αποτύπωμα.

Αντιστρέφει τον κοσμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους τον οποίο θεμελίωσε ο Κεμάλ, μετατρέποντας σταδιακά την Τουρκία σε σουνιτική ισλαμική «δημοκρατία» , διαχέοντας εδώ και χρόνια στην κοινωνία τη θρησκευτική αντίληψη του πολιτεύεσθαι. Το αποτέλεσμα μπορεί να το δει κάποιος πχ στην Κωνσταντινούπολη όπου οι μαντήλες είναι κυρίαρχη εικόνα, θέαμα το οποίο δεν ήταν σύνηθες πριν από ορισμένα χρόνια. Εξάλλου ο διακηρυγμένος στόχος του είναι να ηγηθεί η Τουρκία του ισλαμικού κόσμου, παρά τις έντονες ιστορικές μνήμες των Αράβων από την οθωμανική κατοχή.

Η ανοιχτή και αμέριστη στήριξη προς τους Αδελφούς Μουσουλμάνους και η υπερθεμάτιση προς το Ισλάμ σκοπεύουν στο να υπερκεράσουν τις αραβικές αντιδράσεις, αφενός δημιουργώντας πίεση προς τις (ούτως ή άλλως μουσουλμανικές ) ηγεσίες από κάτω, μέσω των πιστών, αφετέρου να αμβλύνει τα αντι-οθωμανικά ιστορικά αντανακλαστικά των μαζών εμφανιζόμενος ως υπέρμαχος της πίστης. Και σε αυτούς απευθύνεται με την πρόθεση μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, όχι μόνο στο εσωτερικό τουρκικό ακροατήριο.

Η αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λοζάνης, επίσης εντάσσεται στο πλαίσιο αποκαθήλωσης του Κεμάλ ο οποίος την υπέγραψε. Εξ ου και οι επανειλημμένες αναφορές του Ερντογάν ότι η Τουρκία ασφυκτιά στα σημερινά όριά της τα οποία καθόρισε η Λοζάνη και ότι «τα σύνορα της καρδιάς» των Τούρκων εκτείνονται πολύ πέραν των σημερινών. Οι επίμονες δηλώσεις του ότι η Λοζάνη πρέπει να αναθεωρηθεί είναι φυσικό επόμενο.

Ξηλώνει ήδη και τη Λοζάνη και τον Κεμάλ στην πράξη εισβάλλοντας σε όλον τον περίγυρο (Συρία, Ιράκ, Λιβύη, Κυπριακή ΑΟΖ, προσπάθεια βίαιης μεταβολής του status σε όλο το μήκος των συνόρων με την Ελλάδα, σε Αιγαίο, Θράκη, Ανατολική Μεσόγειο) επιδιώκοντας εμφανώς να μεγαλώσει την Τουρκία και εδαφικά και σε επιρροή. Στόχος είναι μία νεο-ισλαμο-οθωμανική κυριαρχία σε μια ευρύτατη περιοχή με κέντρο τη Μεσόγειο.

Το αρμόδιο τουρκικό δικαστήριο το οποίο συνεδρίασε για να αποφανθεί, κατόπιν προσφυγής δύο ΜΚΟ, για το αν παρανόμως μετατράπηκε η Αγία Σοφία σε μουσείο, αποφάσισε , σύμφωνα με την τουρκική «Γενί Σαφάκ», ότι η τότε απόφαση ήταν σύννομη, αλλά ότι το καθεστώς μπορεί να αλλάξει με προεδρικό διάταγμα. Άρα η μπάλα στον Ερντογάν.

Οι πιέσεις που ασκούνται είναι ήδη μεγάλες. Η επιστολή του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, σε αυστηρό ύφος, το ήδη επιβαρυμένο κλίμα ακόμα και στην πάντα απρόθυμη να επιβάλλει κυρώσεις ΕΕ η οποία όμως θα αναγκαστεί να αντιδράσει, τα φώτα όλου του χριστιανικού κόσμου ανεξαρτήτως δόγματος που έχουν πέσει στην υπόθεση, όλα αυτά υπό κανονικές συνθήκες θα διαμόρφωναν ένα απαγορευτικό κόστος.

Υπάρχει όμως μία παράμετρος η οποία συνήθως λείπει από τις αναλύσεις. Ο Ερντογάν, όσο προχωρά η πολιτική καριέρα του και ηλικία του, με επιβαρυμένη και την υγεία του, σκέπτεται όλο και περισσότερο με όρους Ιστορίας και όχι στη βάση άμεσου κόστους – οφέλους. Γι΄ αυτό και ξεδιπλώνει μία υπερφιλόδοξη στρατηγική, (στο πλαίσιο του «εθνικού όρκου» του 1923 πάντως), η οποία μέχρι στιγμής του βγαίνει, παίρνοντας ρίσκα και έχοντας εκπαιδεύσει και την τουρκική κοινωνία να αποδέχεται απώλειες.

Θέλει όταν τελειώσει πολιτικά ή βιολογικά – πιθανώς αυτά να συμπέσουν – να έχει θάψει τον Κεμάλ και την κληρονομιά του, να έχει αφήσει την Τουρκία μεγαλύτερη, ισλαμική και την Αγία Σοφία τζαμί για να σφραγίσει και συμβολικά την περίοδό της ηγεσίας του. Ανεξαρτήτως αν θα κάνει τώρα ή αν θα το αφήσει για το grand finale.