Θα παραμείνουμε τα γκαρσόνια της Ευρώπης;

Από την εποχή που ο Ανδρέας Παπανδρέου προειδοποιούσε ότι “θα γίνουμε τα γκαρσόνια της Ευρώπης”, έχουν περάσει δεκαετίες και έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι της ελληνικής οικονομίας. Βέβαια και ο ίδιος δεν πέτυχε να ανακόψει αυτή την πορεία αν και προσπάθησε να μειώσει τις συνέπειες της εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από την τότε ΕΟΚ με όχι αξιομνημόνευτα αποτελέσματα. Ειρήσθως εν παρόδω, άν από το 1980 μέχρι το 2010, είναι επαρκής χρόνος για να γίνει ένας απολογισμός, τότε η πορεία της Ελλάδας εντός της ΕΟΚ και μετά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης οδήγησε στην χρεοκοπία της χώρας από την οποία μία δεκαετία μετά δεν έχει συνέλθει.

Το “θα γίνουμε τα γκαρσόνια της Ευρώπης” έπαψε εδώ και πολύ καιρό να θεωρείται αρνητική προοπτική και όλες οι κυβερνήσεις στην συνέχεια ένιωθαν την ανάγκη να υμνήσουν την τουριστική βιομηχανία της χώρας, την ατμομηχανή της ανάπτυξης κλπ. Στην αρχή κάθε σεζόν αναλύσεις και εκτιμήσεις για το πόσοι τουρίστες θα έλθουν και πόσα ευρώ θα φέρουν.

Μέχρι που ήλθε ο κορωνοϊός και κατέδειξε εκείνο που οι πιο σοβαροί έλεγαν: ότι δεν μπορείς να βασίσεις την οικονομία, την ανάπτυξη και την προοπτική ευημερίας του πληθυσμού σε έναν τομέα τόσο ευάλωτο από τόσους πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες. Από μία επιδημία, μέχρι ένα θερμό επεισόδιο του σουλτάνου ή απλά και μόνο από την άνοδο των γειτονικών χωρών που ότι κι αν κάνεις δεν μπορείς να ανταγωνιστείς στο επίπεδο του κόστους, όπως πχ η Αίγυπτος. Αλλά ακόμη κι όσο τα πράγματα πηγαίνουν καλά είναι διαφορετική η προστιθέμενη αξία που βάζει το τουριστικό προϊόν στην οικονομία από την αξία που προσθέτει πχ η πολεμική βιομηχανία κι ας είναι μικρότερη η απόδοση των κεφαλαίων.

Τα 50 δις είναι ευκαιρία

Από το πακέτο που φαίνεται ότι θα εγκρίνει η ΕΕ στην χώρα μας αναλογούν περί τα 32 δις ευρώ στα οποία αν προστεθούν τα υπόλοιπα χρηματοδοτικά εργαλεία μπορεί να φθάσουν τα 50 δις μέσα στην επόμενη πενταετία. Φυσικά αν τα χρήματα διατεθούν στον τουρισμό ή για να ενισχυθούν νυχάδικα, σουβλατζίδικα και καφέ μετά από πέντε χρόνια θα είμαστε πάνω κάτω στη ίδια θέση και θα συζητάμε για την δεύτερη καταστροφική δεκαετία που η ελληνική οικονομία δεν κατάφερε να συνέλθει μετά την χρεοκοπία και την κρίση της πανδημίας. Τα χρήματα των ευρωπαϊκών ενισχύσεων θα πρέπει να ενταχθούν σε ένα συνολικότερο σχέδιο ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας, εν ολίγοις να υπηρετήσουν ένα νέο ελληνικό αναπτυξιακό μοντέλο.

Το κακό είναι ότι το ίδιο λένε και οι αρμόδιοι παράγοντες. Μόνο που η δική τους δουλειά δεν είναι να κάνουν σχόλια, αναλύσεις και δεοντολογικές απόψεις αλλά να επεξεργάζονται το νέο παραγωγικό μοντέλο της χώρας που θα βασιστεί σε άλλους τομείς και όχι στην μονοκαλλιέργεια του τουρισμού. Και αυτό δεν το κάνουν. Τουλάχιστον μέχρι τώρα. Μόνο που η κυβέρνηση δεν είναι καινούργια. Κοντεύει χρόνο και δεν έχει κάνει μέχρι στιγμής καμία επένδυση και καμία μεγάλη μεταρρύθμιση πέρα από την διάλυση των εργασιακών σχέσεων -το μοντέλο ανάπτυξης βασισμένο στους χαμηλούς μισθούς πολύ απλά θα αποτύχει, αλλά μέσα στην νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία της αδυνατεί το αντιληφθεί. Ήδη έχουμε διέλθει τρεις μήνες πανδημίας, οι υπηρεσίες του κράτους και των συναρμόδιων υπουργείων θα έπρεπε να έχουν επεξεργαστεί σχέδια παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας. Αλλά φευ, μέχρι στιγμής μόνο δουλίτσες υψηλούς μισθούς σε “ημέτερους” βλέπουμε. Αυτό όμως δεν είναι αλλαγή μοντέλου, είναι μία από τα ίδια.