«Όπως πάνω έτσι και κάτω» – Η macro και η micro καταστροφή

Είναι γνωστό το ερμητικό απόφθεγμα «όπως πάνω έτσι και κάτω», το οποίo, εν ολίγοις και απλουστευμένα, αναφέρεται στις αναλογίες που υπάρχουν στον μακρόκοσμο και στον μικρόκοσμο αλλά και γενικότερα μεταξύ πεδίων.  Το ίδιο ισχύει για πάρα πολλά πράγματα, μεταξύ των οποίων και η οικονομία.

Ειδικά τώρα που η πανδημία έχει σαρώσει οριζόντια όλους τους τομείς της παραγωγικής διαδικασίας και της οικονομικής λειτουργίας, αυτό που συμβαίνει και αυτό που έρχεται σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι αυτό που συμβαίνει και θα έρθει σε εθνική κλίμακα. Προφανώς με κάποιες διαβαθμίσεις και παραλλαγές στην ένταση ανά τομέα, αναλόγως της διάρθρωσης των οικονομιών των χωρών, αλλά πάντως η σκόνη από τον «αστεροειδή» που χτύπησε τον πλανήτη θα σκεπάσει όλους και τα πάντα.

Ο πρώην Γενικός Διευθυντής του ΔΝΤ, ο παλιός γνωστός μας Ντομινίκ Στρος Καν, σε εκτενές άρθρο του (Politique Internationale ) για τις οικονομικές επιπτώσεις από τον κορωνοϊό, επισημάνει, μεταξύ άλλων πολλών και με πολύ ενδιαφέρον, τα εξής:

«Με ένα μέρος του εργατικού δυναμικού περιορισμένο για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα η πτώση της παραγωγής είναι αναπόφευκτη. Ορισμένες εταιρείες θα συρρικνωθούν, άλλες θα κλείσουν. Οι θέσεις εργασίας εκεί θα χαθούν αναμφίβολα για αρκετά μεγάλο διάστημα. Είναι αυτό που συμβαίνει σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών, που όμως επηρεάζουν συνήθως μόνον ένα μέρος της οικονομίας. Κι η προσφυγή σε “προσωρινές κρατικοποιήσεις” μπορεί να σώσει ορισμένες, αλλά όχι όλες τις επιχειρήσεις.

Το σοκ στη ζήτηση οφείλεται προφανώς σε αρκετούς σωρευτικούς λόγους. Τα έσοδα μιας μερίδας του πληθυσμού, που συρρικνώνονται, η μη ουσιώδους σημασίας κατανάλωση που αναβάλλεται, οι αγορές που καθίστανται αδύνατες λόγω των περιοριστικών μέτρων, έτσι η ζήτηση αποδυναμώνεται και πάλι. Είναι ο γνωστός κύκλος της ύφεσης. Σ’ αυτό προστίθεται και η απίσχνανση των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων. Σε μια κλασική ύφεση, η πιο σοφή διαχείριση των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων είναι να περιμένουμε την επιστροφή στην κανονικότητα, εάν κάποιος δεν αναγκάζεται να πουλήσει για τον έναν ή τον άλλο λόγο. Εδώ όμως, η επιστροφή στην κανονικότητα δεν θα είναι όπως πριν. Ορισμένα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία θα μειωθούν στο μηδέν, επειδή οι εταιρείες που εκπροσωπούν, θα κλείσουν σε μεγαλύτερες αναλογίες απ’ ό, τι σε προηγούμενες κρίσεις.»

Όσοι είστε τακτικοί αναγνώστες της στήλης, αυτά σας ακούγονται οικεία, τα γράφουμε και τα επικαιροποιούμε επανειλημμένως εδώ και αρκετό καιρό, αλλά το να τα συμπυκνώνει ο πρώην Γενικός Διευθυντής του ΔΝΤ έχει ιδιαίτερη αξία και σημασία.

Αυτός είναι ο «μακρόκοσμος» που λέγαμε. Πάμε στον δικό μας «μικρόκοσμο» που μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα διότι σε αυτόν ζούμε. Υπάρχουν πολλά και διαρκώς νέα στοιχεία και εκτιμήσεις για το τι μέλει γενέσθαι στην Ελλάδα, τα καταγράφουμε και τα παρουσιάζουμε σχεδόν καθημερινά, αλλά όπως και στην περίπτωση του Στρος Καν για τη μεγάλη εικόνα, έτσι και για τα καθ’ ημάς έχει σημασία το πώς συνοψίζει την προοπτική αυτός ο οποίος βρίσκεται στο τιμόνι της χώρας, ο πρωθυπουργός, ο οποίος είναι και αυτός που θα σηκώσει το βάρος της διαχείρισης.

«Όλοι γνωρίζουμε ότι θα βρεθούμε απέναντι σε μία παγκόσμια, πολύ βαθιά ύφεση και η Ελλάδα δεν μπορεί να είναι εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα. Έχουμε απλώσει, όμως, ένα πλέγμα προστασίας, κυρίως για την απασχόληση, για τις επιχειρήσεις. Και αυτό θα εξακολουθεί να είναι το πρώτο μας μέλημα, καθώς η οικονομία και η αγορά θα αρχίσουν σιγά-σιγά να βρίσκουν τους ρυθμούς τους.»

Έχει βαρύνουσα σημασία ότι σε αυτή την πρόταση του πρωθυπουργού, μιλώντας στους υπουργούς του, δεν υπάρχουν ούτε ποσοστά, ούτε ποσοτικοποιήσεις, αν η ύφεση θα είναι 4%, 8% ή 10% και αν θα χάσουμε 20, 30 ή 50 δις ευρώ από το ΑΕΠ, αλλά η προειδοποίηση και η προεξόφληση ότι η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει «βαθιά ύφεση» κατ’ αναλογία των όσων θα συμβούν στον κόσμο. Τι σημαίνει αυτό; Πολιτικά, μπορεί τα πάντα. Από πολιτική ρευστότητα και πρόωρες εκλογές υπό το βάρος των εξελίξεων, μέχρι αποφασιστική, στιβαρή αλλά και out of the box διαχείριση της κρίσης από την κυβέρνηση η οποία θα παραμείνει στο πηδάλιο εν μέσω της τέλειας καταιγίδας, βοηθούμενη από το γεγονός ότι αν υπάρχει κάτι πιο τρομακτικό από τον κορωνοϊό αυτήν την περίοδο είναι η σκέψη ότι όλο αυτό θα το διαχειριζόταν ο ΣΥΡΙΖΑ.

Για το τι σημαίνει πρακτικά, για την πραγματική οικονομία, για τις επιχειρήσεις, για τους εργαζομένους, για τους ελεύθερους επαγγελματίες, (ξανα)διαβάστε πολύ προσεκτικά αυτά που λέει ο Στρος Καν αναφερόμενος στην παγκόσμια οικονομία και κάντε την αναγωγή στα καθ΄ ημάς. Και θα καταλάβετε τι έρχεται.