Προς ένα νέο καπιταλισμό

Προς το παρόν το μόνο βέβαιο είναι ότι όταν η πανδημία του κορωνοϊού κάνει τον κύκλο της, τίποτε δεν θα είναι όπως πριν. Οι επιπτώσεις ξεκινούν από την παγκόσμια κατανομή ισχύος μεταξύ των ισχυρών κρατών, συνεχίζονται με την αμφισβήτηση βασικών δογμάτων της οικονομίας κυρίως περί την λειτουργία των αγορών, αλλά φθάνουν μέχρι και το απλό καθημερινό επίπεδο. Νέες μορφές εργασίας και τηλεργασίας που είχαν αρχίσει να αναπτύσσονται θα επεκταθούν και θα εμπεδωθούν ενώ ακόμη και η έκφραση της κοινωνικότητας θα δοκιμαστεί και πιθανόν θα αλλάξει περιεχόμενο.

Στα καθ ημάς έχει αν μη τι άλλο ενδιαφέρον το παρατεταμένο και ηχηρό χειροκρότημα των νεοφιλελεύθερων της κυβέρνησης Μητσοτάκη για το δημόσιο σύστημα Υγείας. Ευτυχώς που η κυβέρνηση δεν πρόλαβε στους οκτώ μήνες να υλοποιήσει το πρόγραμμά της και να γκρεμίσει από την ιδεοληψία της και σχεδιασμένα ότι άφησε πίσω της η κρίση. Ευτυχώς, γιατί τώρα θα τρέχανε οι ασθενείς να κάνουν τεστ για τον κορωνοϊό με 300 ευρώ και δεν θα υπήρχαν ούτε αυτές οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, αφού τα ιδιωτικά Νοσοκομεία δεν μπορούν να σηκώσουν το κόστος. Γενικότερα δεν μπορούν και δεν θέλουν να αναλάβουν ούτε το βάρος ούτε το κόστος της επιδημίας του κορωνοϊού και συνολικότερα της εξασφάλισης ποιοτικών υπηρεσιών υγείας για όλους, πλούσιους ή φτωχούς.

Μένει βέβαια να φανεί εάν το χειροκρότημα της νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης είναι ειλικρινές ή μία ακόμη επικοινωνιακή σημαία ευκαιρίας. Θα φανεί όταν περάσει η κρίση, από το αν θα συνεχίσουν το καταστροφικό και εγκληματικό τους έργο της περαιτέρω αποδυνάμωσης του δημόσιου συστήματος Υγείας. Υπό το φως των εξελίξεων δημιουργείται το ερώτημα αν οι συντάκτες του προγράμματος της ΝΔ για την Υγεία που στον πυρήνα του έχει τη μείωση του δημοσίου τομέα, την ανάπτυξη συνεργειών μέσω ΣΔΙΤ και την πριμοδότηση του ιδιωτικού τομέα, είχαν ποτέ οποιαδήποτε σχέση με την ελληνική πραγματικότητα;

Βγαίνουν όμως κι άλλα ευρύτερα συμπεράσματα από την κρίση παρότι είναι ακόμη νωρίς. Οι αγορές έδειξαν για μία ακόμη φορά τον πραγματικό τους εαυτό. Όσον αφορά το χρηματοπιστωτικό σύστημα καταρρέουν σκορπώντας πανικό και αυξάνοντας τις συνέπειες για τις κοινωνίες και τις οικονομίες. Τα ποντίκια τρέχουν να γλιτώσουν και τα αρπακτικά περιμένουν πάλι από τα κράτη να μπουν στο παιχνίδι για να επωφεληθούν. Το μόνο που κάνουν με επιτυχία είναι να αυξάνουν τις τιμές των υπό έλλειψη αγαθών, εφευρίσκοντας διάφορα προσχήματα. Όπως έγινε και το 2008 ο δημόσιος τομέας θα κληθεί πάλι να σώσει το παιχνίδι της οικονομίας με κόστος των φορολογουμένων.

Ενδιαφέρον έχει πώς θα αντιδράσει αυτή την φορά η Ευρώπη και εάν υπό την πίεση του συνόλου των πολιτών της εγκαταλείψει την βασική νεοφιλελεύθερη αρχή της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Το ότι ήδη έχουν πληγεί δύο μεγάλες οικονομίες, η Ιταλία και η Ισπανία, αφήνει ελπίδες ότι η Γερμανία θα υποχωρήσει.

Συνολικότερα, το παγκόσμιο εκκρεμές δείχνει να κινείται σε μία επιστροφή σε κευνσιανού τύπου πολιτικές και σε αναθεώρηση των νεοφιλελεύθερων δογμάτων. Όχι βέβαια ότι ο καπιταλισμός θα καταρρεύσει, αλλά παρότι είναι σχετικά νωρίς, αυτό που διαφαίνεται είναι ότι θα προκύψει ένας νέος καπιταλισμός.