Το τελευταίο χαρτί

Η υπογραφή για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου EastMed στην Αθήνα, παρουσία των πρωθυπουργών Ελλάδας και Ισραήλ, Κυριάκου Μητσοτάκη και Μπέντζαμιν Νετανιάχου, και του προέδρου της Κύπρου, Νίκου Αναστασιάδη, συνιστά σημείο καμπής. Η διακρατική συμφωνία η οποία θα ολοκληρωθεί με την συμμετοχή της Ιταλίας, οδηγεί τις ενεργειακές και ευρύτερες γεωπολιτικές εξελίξεις στο επόμενο κεφάλαιο.

Σχηματοποιείται πλέον, όλο και περισσότερο, μια συνεργασία γύρω από ένα project το οποίο μπορεί να αποτελέσει όχημα διαρκούς διαμόρφωσης συσχετισμών με κέντρο την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και ακτίνα την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, την Κεντρική Ασία, τη Βόρεια Αφρική και θα εμπλέκει ή θα επηρεάζει τις μεγάλες δυνάμεις, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Ρωσία, Κίνα, καθώς και τις περιφερειακές.

Από τη στιγμή που ο αγωγός αυτός αφενός στοχεύει στον μετριασμό της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία, αφετέρου θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου τα οποία ενδέχεται να είναι από τα μεγαλύτερα ή ακόμα και τα μεγαλύτερα του κόσμου, τότε είναι σαφές ότι η επιρροή του εξελίξεων από τον EastMed δεν περιορίζεται σε τοπικό επίπεδο, αλλά αφορά πλανητικά συμφέροντα και σχεδιασμούς.

Η Τουρκία, αντιλαμβανόμενη ότι κινδυνεύει να μείνει εκτός παιγνιδιού, προχωρά σε κινήσεις οι οποίες εν μέρει αποτελούν τμήμα του σχεδιασμού της για κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο ως προϋπόθεση για την μετεξέλιξή της σε περιφερειακή δύναμη, σε ένα βαθμό όμως αποτελούν και σπασμωδικές κινήσεις για να προλάβει καταστάσεις όπως ο EastMed. Η συμφωνία με το καθεστώς της Τρίπολης εμπεριέχει και τα δύο στοιχεία.

Είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις του Τούρκου αντιπροέδρου Φουάτ Οκτάι, ότι ο EastMed εντάσσεται σε ένα σχέδιο περικύκλωσης της Τουρκίας: «Εμείς αυτό το βλέπαμε και λαμβάναμε τα μέτρα μας αναλόγως. Προχωρήσαμε στη διάλυση αυτού του παιχνιδιού, ειδικά με τη συμφωνία για την ΑΟΖ που υπεγράφη με τη Λιβύη. Καταφέραμε να ξεφύγουμε διαλύοντάς το».

Επειδή όμως σχέδια τέτοιας εμβέλειας δεν διαλύονται έτσι απλά, καθώς αποτελούν σημείο σύμπτωσης περίπλοκων όσο και ισχυρών συμφερόντων, το ερώτημα είναι ποια θα είναι η επόμενη φάση.

Η Τουρκία θα αξιολογήσει αν μπορεί να ανακόψει τη δυναμική του υπό σχεδίαση αγωγού και των συνεργασιών που έχουν αρχιτεκτονηθεί στην περιοχή – Ελλάδας και Κύπρου με Ισραήλ και Αίγυπτο – με το τρόπο που ακολουθεί μέχρι τώρα: Εισβάλλοντας στην Κυπριακή ΑΟΖ με ερευνητικά πλοία και πλωτά γεωτρύπανα, απειλώντας και εκβιάζοντας την Ευρώπη (με το μεταναστευτικό) και τη Δύση συνολικά, πραγματοποιώντας εκατοντάδες παραβιάσεις και παραβάσεις στον ελληνικό εναέριο χώρο και στα εθνικά χωρικά ύδατα, προχωρώντας σε ανυπόστατες συμφωνίες όπως αυτή με τη Λιβύη και στηρίζοντας στρατιωτικά καθεστώτα ελεγχόμενα από την ίδια (Σαράζ στην Τρίπολη), επιτιθέμενη φραστικά σε χώρες όπως η Γαλλία οι οποίες λόγω δικών τους συμφερόντων συμπλέουν με τον σχεδιασμό των υπολοίπων.

Αν αυτά δεν αποδώσουν και δεδομένου ότι κινδυνεύει όλος αυτός ο σχεδιασμός να περάσει κυριολεκτικά πάνω από το πτώμα της, ίσως παίξει το τελευταίο της χαρτί. Αυτό που Ελλάδας και Κύπρος γνωρίζουν καλά και με την πιθανότητα του οποίου να (ξανα)χρησιμοποιηθεί έχουν μάθει να ζουν. Το περιγράφει το Politico σε δημοσίευμα με τίτλο «Πόσο άγρια μπορεί να γίνει η Τουρκία;» Ο συντάκτης, Πολ Τέιλορ, αφού περιγράφει την κατάσταση στην περιοχή, αναφέρει ότι ρώτησε «έναν Δυτικό ναύαρχο που υπηρετεί στη Μεσόγειο τι τον κρατά ξύπνιο το βράδυ». Η απάντηση που μεταφέρει είναι η εξής: «Ο κίνδυνος ενός ναυτικού επεισοδίου που θα κλιμακωθεί ανοικτά της Κύπρου ήταν κοντά στην κορυφή της λίστας, μετά τον φόβο ενός μακελειού από τζιχαντιστές σε κρουαζιερόπλοιο».

Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι μόνο ο εν λόγω Δυτικός ναύαρχος που μένει ξύπνιος από αυτό. Την ίδια σκέψη έχει οποιοσδήποτε πολιτικός και στρατιωτικός αρμόδιος από οποιανδήποτε από τις άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενες χώρες. Σε βαθμό που πολλοί εξετάζουν ήδη τα σενάρια της «επόμενης ημέρας» θεωρώντας περίπου δεδομένο ότι αυτό που τους κρατά ξύπνιους δεν θα τους κρατά για πολύ και ότι στη συνέχεια θα κάνουν καιρό να ξανακοιμηθούν.