Πάνω απ’ όλα, εμπιστοσύνη

Χρήσιμη η συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, υπό την έννοια ότι καλό είναι δύο ηγέτες να αποκτούν μία προσωπική επαφή. Να έχουν ανταλλάξει δύο κουβέντες από κοντά, να έχουν κοιταχθεί στα μάτια, να έχει «μετρήσει» ο ένας τον άλλο. Ειδικά όταν πρόκειται για δύο ηγέτες οι χώρες των οποίων βρίσκονται μονίμως στο χείλος μίας θερμής σύγκρουσης.

Το περιθώριο μιας Συνόδου Κορυφής, όπως αυτή του ΝΑΤΟ, είναι ένας καλός χωροχρόνος να γίνει μία τέτοια συνάντηση, διότι είναι «ουδέτερο» έδαφος και δεν καλείς τον Ερντογάν στη χώρα σου για να βγάλει διάγγελμα μπροστά στα μούτρα σου, από το Προεδρικό Μέγαρο ή το Μαξίμου, για τις τουρκικές διεκδικήσεις. Όπως έγινε με την προηγούμενη κυβέρνηση που είχε την φαεινή ιδέα να τον προσκαλέσει επισήμως ελπίζοντας ότι «θα φτιάξει το κλίμα».

Βέβαια όλες ανεξαιρέτως οι ελληνικές κυβερνήσεις είναι επιρρεπείς στη μπανανόφλουδα της «βελτίωσης των σχέσεων» λόγω προσωπικής επαφής ή των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ). Υπενθυμίζεται ότι λίγες ημέρες πριν η Τουρκία «εξαφανίσει» την ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου προχωρώντας σε Μνημόνιο Συνεργασίας με τη (μισή) Λιβύη, ο αναπληρωτής Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Θάνος Ντόκος, (όχι αυτοβούλως πάντως…) έδωσε συνέντευξη με την οποία τόνιζε ότι πρέπει να προταχθεί μία «θετική ατζέντα» μεταξύ των δύο πλευρών. Και μετά ήρθαν οι μέλισσες.

Επανερχόμενοι στη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, δεν είναι απαραιτήτως κακό να γίνονται τέτοιες επαφές, αναλόγως των συνθηκών, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει η ψευδαίσθηση πως αυτές θα αλλάξουν την τουρκική πολιτική. Και εφόσον έχει διασφαλιστεί επίσης, ότι τέτοιες συναντήσεις δεν «ξεπλένουν» επικοινωνιακά την Τουρκία και δεν δημιουργούν την εντύπωση ότι η Ελλάδα δεν ενοχλείται από την τουρκική δραστηριότητα ή ακόμα χειρότερα ότι την αποδέχεται ως βάση συζήτησης.

Λίγες ώρες μετά τη συνάντηση των δύο ηγετών η τουρκική Βουλή κύρωσε το Μνημόνιο Συνεργασίας με τη (μισή να μην ξεχνιόμαστε) Λιβύη και ο Ερντογάν δήλωσε χαρούμενος και αποφασισμένος: «Αυτά που έγιναν οπωσδήποτε είναι σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. (σ.σ. αλίμονο) Αυτή τη στιγμή φτάνει η νόμιμη κυβέρνηση της Λιβύης να πατήσει στα πόδια της, και αφού σταθεροποιηθεί θα πραγματοποιηθεί και αυτό το βήμα. (σ.σ. εννοεί η ολοκλήρωση της Συμφωνίας) Η Τουρκία έχει δικαιώματα στην περιοχή (σ.σ. και όπου δεν έχει τα παίρνει δια των όπλων). Δεν μπορούμε να παραιτηθούμε από αυτά».

Είναι κάτι σαν déjà vu. Η κάθε ελληνική κυβέρνηση προγραμματίζει μία ή και δύο συναντήσεις Κορυφής με τον Τούρκο Πρόεδρο, και αφού προηγηθούν δηλώσεις (ή διαρροές για όσους είναι πιο προσεκτικοί) ότι στόχος είναι η «επανεκκίνηση των σχέσεων», «η θετική ατζέντα», «η διαμόρφωση κλίματος εμπιστοσύνης» και όλα τα σχετικά κλισέ, τρώει την κρυάδα από κάποια χοντροκομμένη τουρκική κίνηση και επιστρέφει σε business as usual μέχρι να εκλεγεί ο επόμενος και να κάνει τα ίδια. Οι Τούρκοι πρέπει να απορούν, ενδεχομένως να ανησυχούν κιόλας ψάχνοντας να βρουν αν πίσω από αυτή την εμμονή βρίσκεται κάποιο ύπουλο ελληνικό σχέδιο και η λούπα των συναντήσεων είναι παραπλάνηση.

Ακόμα και μετά την κύρωση από την τουρκική Βουλή του μνημονίου υφαρπαγής της ελλαδικής και της κυπριακής ΑΟΖ, περί αυτού πρόκειται, η Αθήνα επιμένει ότι θα συνεχίσει τις συναντήσεις για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Διότι ως γνωστόν η εμπιστοσύνη στις σχέσεις είναι το παν. Ειδάλλως υπάρχει ο κίνδυνος να ξεκινήσει ελληνοτουρκικός πόλεμος και να μην υπάρχει εμπιστοσύνη μεταξύ μας. Και αυτό δεν είναι σωστό.