Τράπεζες: Έχουν μεγαλύτερα κέρδη από το 2007 – Πόσο κρατάει η φούσκα;

Οι ευρωπαϊκές τράπεζες παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα κέρδη από την προ πανδημίας εποχή, επωφελούμενες από τον άνευ προηγουμένου ρυθμό αύξησης των επιτοκίων που καθοδηγούν την άνοδο των εσόδων τους από τον δανεισμό. Το ερώτημα είναι για πόσο καιρό μπορεί να διαρκέσει αυτή η ευφορία.

Δέκα από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρωζώνης έχουν ανακοινώσει μέχρι στιγμής αυξημένα έσοδα κατά 16% από τις χορηγήσεις πιστώσεων αγγίζοντας το επίπεδο ρεκόρ των 120,8 δισ. ευρώ πέρυσι, με αποτέλεσμα να παρουσιάσουν τα υψηλότερα κέρδη από το 2007, πυροδοτώντας ταυτόχρονα μία σειρά αυξήσεων σε μερίσματα και επαναγορές ιδίων μετοχών. Και με τα επιτόκια να αναμένεται να συνεχίσουν να αυξάνονται από την ΕΚΤ, τα ανώτατα στελέχη από τη Deutsche Bank έως τη Nordea Bank αναφέρουν ότι οι καλοί καιροί δεν έχουν ακόμη τελειώσει. Όμως, οι καταθέτες αρχίζουν να απαιτούν το μερίδιό τους από τα υψηλότερα επιτόκια.

Οι τράπεζες ωφελούνται από τα υψηλά επιτόκια Πέρυσι απεκόμισαν τα υψηλότερα κέρδη από το 2007

Σε μία πρώτη ματιά, οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν την «χρυσή στιγμή» τους: η πιο αυστηρή νομισματική πολιτική στη μάχη κατά του πληθωρισμού τους επιτρέπει να χρεώνουν υψηλότερα επιτόκια για τις πιστώσεις που χορηγούν, τη στιγμή που μεταβιβάζον ένα ελάχιστο μέρος των αυξήσεων στους καταθέτες. Η διαφορά ανάμεσα σε αυτά τα δύο είναι γνωστή ως καθαρό έντοκο εισόδημα και αυτό αυξάνεται συνεχώς. Ταυτόχρονα, τα υψηλότερα επιτόκια ασκούν μεγαλύτερες πιέσεις σε εταιρικούς και λιανικούς πελάτες. Ο πληθωρισμός εξακολουθεί να βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα και οι φόβοι για ύφεση δεν έχουν αποτυπωθεί σε πλήρη κλίμακα.

Το σκηνικό αυτό αυξάνει τον κίνδυνο αύξησης των στάσεων πληρωμών χρέους, σε μία εξέλιξη που θα μπορούσε να επιβαρύνει τους ισολογισμούς των τραπεζών στο μέλλον.

«Μετά από πολλά χρόνια συρρικνούμενων εσόδων, οι τράπεζες έχουν επιστρέψει σε ανάπτυξη. Αυτό θα συνεχιστεί στην Ευρωζώνη φέτος, όμως η αναπροσαρμογή αυτή δεν θα διαρκέσει εσαεί. Εάν τα επιτόκια κορυφωθούν, η αύξηση των εσόδων θα σταματήσει καθώς η επανατιμολόγηση θα φθάσει στο τέλος της», αναφέρει ο Φρανσουά Λαβιέ, διαχειριστής κεφαλαίου στην Lazar Freres Gestion στο Παρίσι.

Η Φέντεραλ Ριζέρβ, η οποία άρχισε να αυξάνει τα επιτόκια πιο γρήγορα από την ΕΚΤ, δείχνει ότι οι τράπεζες δεν θα μπορέσουν να στηρίζονται συνεχώς στη νομισματική πολιτική για να αυξάνουν τα κέρδη τους.

Τα έσοδα από τις πιστώσεις αναμένεται να εξαντληθούν Αναλυτές εκτιμούν ότι τα καθαρά έντοκα έσοδα των ευρωπαϊκών τραπεζών θα αυξηθούν λιγότερο τα επόμενα χρόνια

Αντίθετα, η ΕΚΤ αύξησε τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης στη συνεδρίαση της Πέμπτης και δεσμεύθηκε σε μία ακόμη ανάλογη επιτοκιακή αύξηση τον επόμενο μήνα, προτού οι αξιωματούχοι αποτιμήσουν τον αντίκτυπο από τη σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής.

Η Ανατολική Ευρώπη επίσης δείχνει ότι τα οφέλη προς τους πιστωτές θα σταματήσουν κάποια στιγμή. Αρκετές κεντρικές τράπεζες της περιοχής αναμένεται να μειώσουν το κόστος δανεισμού προς το τέλος του έτους και οι καταθέτες σε αρκετές χώρες προσβλέπουν ήδη σε καλύτερα επιτόκια.

Η Deutsche Bank σηματοδότησε ότι τα αυξημένα κέρδη από τα υψηλότερα επιτόκια ενδεχομένως να μην είναι τόσο ηχηρά τα επόμενα έτη, εν μέρει επειδή θα πρέπει να καταβάλουν περισσότερα στους καταθέτες.

Αν και οι Ευρωπαίοι δανειστές μπορεί να μην μετακυλίσουν άμεσα πολλά από τα κέρδη, μπορούν επίσης να επισημάνουν το προηγούμενο της αρχικής θωράκισης των αποταμιευτών όταν η ΕΚΤ υιοθέτησε αρνητικά επιτόκια το 2014, με πολλούς να χρεώνουν τελικά μόνο για χρήματα που διατηρούνται στην τράπεζα σε ορισμένα όρια, όπως π.χ. τα 100.000 ευρώ.

«Μέχρι στιγμής, η αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ ήταν πιο απότομη από την αύξηση των επιτοκίων όσον αφορά τις καταθέσεις», δήλωσε ο Tanate Phutrakul, οικονομικός διευθυντής της ING Groep NV. Η τράπεζα δεν δυσκολεύεται να προσελκύσει τέτοια χρηματοδότηση, αφού έλαβε περίπου 10 δισ. ευρώ από καταθέσεις λιανικής το τρίμηνο, ωστόσο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τους ανταγωνιστές, είπε.

Η άλλη όψη της εξίσωσης είναι ο κίνδυνος κατάρρευσης της ζήτησης, εάν οι πελάτες αποφασίσουν να λάβουν ένα δάνειο πολύ ακριβό, περιορίζοντας ένα μέρος της εταιρικής και λιανικής τραπεζικής.

Οι δανειστές είδαν τη ζήτηση για εταιρικά δάνεια να μειώνεται κατά 11% στο τέταρτο τρίμηνο, ενώ η ζήτηση για στεγαστικά δάνεια κατοικιών μειώθηκε κατά 74%, σύμφωνα με την ΕΚΤ. Οι τράπεζες αναμένουν περαιτέρω μείωση της ζήτησης από εταιρείες και νοικοκυριά τους πρώτους τρεις μήνες του τρέχοντος έτους, σύμφωνα με έρευνα της ΕΚΤ που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα.

Οι τράπεζες, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, έχουν καταφέρει να αποφύγουν την αύξηση του ποσοστού των επισφαλών δανείων στους ισολογισμούς τους. Αρκετές, ωστόσο, βάζουν στην άκρη κεφάλαια για να καλύψουν δάνεια που επιδεινώνονται κατά τη διάρκεια μιας πιθανής ύφεσης.