Ταμείο Ανάκαμψης: Ποιες χώρες είναι στο όριο να μην πάρουν τα χρήματα

Ιδιαίτερα αυξημένος είναι ο κίνδυνος κάποιες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μην είναι σε θέση να ξοδέψουν το μεγαλύτερο πακέτο βοήθειας στην ιστορία της, καθώς αγωνίζονται να τηρήσουν τις προθεσμίες που έχουν τεθεί. Αυτό τονίζουν στο Reuters αξιωματούχοι, αναφερόμενοι στις προκλήσεις για το Ταμείο Ανάκαμψης.

Από την πλευρά του ο Manuel Hidalgo, ανώτερος συνεργάτης στο think tank της Μαδρίτης Esade Center for Economic Policy υποστηρίζει ότι δυσκολίες που έχουν προκύψει στην επαναδιαπραγμάτευση του σχεδίου ανάκαμψης μετά την πανδημία ύψους 724 δισεκατομμυρίων ευρώ – λιγότερο από δύο χρόνια μετά την έγκρισή του – εγείρουν αμφιβολίες για την απόδοσή του. «Εάν δεν δαπανηθούν όλα τα χρήματα, αυτό θα έχει κόστος στην αξιοπιστία της ΕΕ», δήλωσε ο Hidalgo. «Αν δεν έχει καλή έκβαση, τότε θα πρέπει να δικαιολογήσουν πολλά πράγματα, όπως την ίδια την ύπαρξη τέτοιου είδους σχεδίων».

Το πιο ακανθώδες ζήτημα θα είναι η εξασφάλιση της ομοφωνίας από τα 27 μέλη του μπλοκ σχετικά με την παράταση της εκταμίευσης της χρηματοδότησης πέραν του 2026, κάτι που θα απαιτούσε έγκριση στο κοινοβούλιο κάθε χώρας, συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας και της Πολωνίας, που βρίσκονται ήδη σε αντίθεση με την ΕΕ και ενδέχεται να χρησιμοποιήσουν την υποστήριξή τους ως μοχλό για να εξασφαλίσουν περαιτέρω παραχωρήσεις.

Υπενθυμίζεται ότι η ΕΕ πάγωσε τα κονδύλια που προορίζονταν για την Ουγγαρία και την Πολωνία λόγω του ιστορικού των εθνικιστικών κυβερνήσεών τους να υποτιμούν τους φιλελεύθερους δημοκρατικούς κανόνες.

Η πρόσβαση της Πολωνίας σε κεφάλαια ύψους σχεδόν 36 δισεκατομμυρίων ευρώ εξαρτάται από την αναμόρφωση του δικαστικού της συστήματος . Η ΕΕ παρακρατεί 5,8 δισεκατομμύρια ευρώ έως ότου η Ουγγαρία εφαρμόσει μέτρα για τον περιορισμό της διαφθοράς και την ενίσχυση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης της.

Στον αέρα η παράταση

Η παράταση της περιόδου υλοποίησης αντιμετωπίζει «ένα σημαντικό πρόβλημα – η απόφαση για τους ίδιους πόρους θα πρέπει να ξανανοίξει, κάτι που απαιτεί ομοφωνία, κάτι που είναι σχεδόν αδιανόητο», δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τσεχίας Μάρεκ Ζέμαν.

Οι χώρες είναι ήδη πίσω. Ενώ τα ορόσημα και οι στόχοι πρέπει να επιτευχθούν έως τον Αύγουστο του 2026, το 70% των επιχορηγήσεων και των δανείων θα έπρεπε να είχε δεσμευτεί μέχρι το περασμένο έτος και το υπόλοιπο έως το 2023. Το πραγματικό ποσό που έχει δεσμευτεί μέχρι στιγμής είναι περίπου 20%, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ.

Οι αποδέκτες των κεφαλαίων λένε ότι το αυξανόμενο κόστος των πρώτων υλών, συνέπεια του πολέμου στην Ουκρανία, και τα σημεία συμφόρησης στην αλυσίδα εφοδιασμού έχουν καθυστερήσει την υλοποίηση των έργων ανάκαμψης.

Η Πορτογαλία είχε εκταμιεύσει 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ, ή το 8,5% των συνολικών κονδυλίων ανάκαμψης που της είχαν διατεθεί, σε φορείς υλοποίησης έργων έως το τέλος του 2022.

Εκπρόσωπος της υπουργού Μαριάνα Βιέιρα ντα Σίλβα είπε ότι οι συνομιλίες με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με μια «επαναξιολόγηση των στόχων» θα ξεκινήσουν αυτόν τον μήνα και θα περιλαμβάνουν «αναθεώρηση της περιόδου εκτέλεσης».

Η Ιταλία αναμένει ότι οι συνομιλίες θα επανεξετάσουν ορισμένες πτυχές του σχεδίου που θα ολοκληρωθούν έως τον Φεβρουάριο, αν και μέχρι στιγμής δεν έχει ζητήσει παράταση της προθεσμίας πέραν του 2026, δήλωσε πηγή στην ιταλική κυβέρνηση. Η Ρώμη θέλει οι Βρυξέλλες να λάβουν υπόψη τους τον αρνητικό αντίκτυπο του υψηλού κόστους πρώτων υλών στα δημόσια έργα, είπε η πηγή.

Η Ρουμανία και η Πορτογαλία είναι οι δύο χώρες που πιέζουν περισσότερο για την παράταση της προθεσμίας του 2026 και η Ισπανία και άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης υποστηρίζουν τα αιτήματά τους, δήλωσε μια πηγή με γνώση των διαπραγματεύσεων. Η Ισπανία θα αναλάβει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το δεύτερο εξάμηνο του 2023.