ΙΕΛΚΑ: Φθηνότερο το ελληνικό «καλάθι του νοικοκυριού» σε σύγκριση με άλλες πέντε χώρες

Χαμηλότερες σε σχέση με πέντε ευρωπαϊκές χώρες, παραμένουν οι τιμές του τυπικού καλαθιού του νοικοκυριού στα ελληνικά σουπερμάρκετ σε σχέση με Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία, σύμφωνα με την εξαμηνιαία έκθεση του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ).

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 2022, και η σύγκριση έγινε με και χωρίς την αξία του ΦΠΑ, ο οποίος διαφέρει σε κάθε χώρα σε συνολικά 41 κατηγορίες προϊόντων από  το «καλάθι του νοικοκυριού» . Όπως προκύπτει λοιπόν, από τα αποτελέσματα της έρευνας, πιο ακριβό καλάθι σε σχέση με την Ελλάδα έχουν η Γαλλία 15%, το Ηνωμένο Βασίλειο 8% και η Ιταλία 5%. Οι άλλες δύο χώρες δηλαδή η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν περίπου ίσο καλάθι με την Ελλάδα. Δηλαδή, 1% ακριβότερο η Πορτογαλία και 1% φθηνότερο η Ισπανία.

Η εικόνα των αποτελεσμάτων, όπως αναφέρει ο ΙΕΛΚΑ, αλλάζει σημαντικά όταν αφαιρέσουμε τον ΦΠΑ ανά χώρα, καθώς γίνονται αντιληπτές οι πραγματικές τιμές των προϊόντων σουπερμάρκετ. Η σύγκριση των καλαθιών σε αυτή την περίπτωση δείχνει ότι οι και οι έξι χώρες έχουν πιο ακριβό μέσο καλάθι από την Ελλάδα, η Γαλλία κατά 23%, το Ηνωμένο Βασίλειο κατά 17%, η Ιταλία κατά 13%, η Ισπανία κατά 6% και η Πορτογαλία κατά 4%.

Σύμφωνα με τον ΙΕΛΚΑ, αυτό είναι αποτέλεσμα της διαφοράς που έχει ο χαμηλός ΦΠΑ ανά χώρα (πρόκειται για τον ΦΠΑ που αναφέρεται σε τρόφιμα και ποτά). Στην Ελλάδα αυτός ο ΦΠΑ είναι 13%. Ο ΦΠΑ είναι σημαντικά υψηλότερος από την Βρετανία (0% ή 5%) και τη Γαλλία (10% και 5,5%), την Ισπανία (10% και 4%), την Πορτογαλία (13% και 6%), την Ιταλία (5% και 4%), αλλά και τις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Η βασική διαφορά είναι ότι τρόφιμα που στην Ελλάδα υπάγονται στον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ με 24% στις υπόλοιπες χώρες υπάγονται στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ, ο οποίος είναι και χαμηλότερος του ελληνικού με 6%, 5,5%, 4% ή ακόμα και 0%. Σημειώνεται ότι η επίδραση ειδικών φόρων κατανάλωσης (π.χ. καφές) δεν είναι δυνατόν να συνυπολογιστεί στα παραπάνω στοιχεία.

Φθηνά τα ελληνικά σούπερ μάρκετ

Το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει από την παραπάνω ανάλυση είναι ότι το οργανωμένο ελληνικό λιανεμπόριο τροφίμων (σουπερμάρκετ) παρέχει στους Έλληνες καταναλωτές πρόσβαση σε προϊόντα για το τυπικό του καλάθι με κατά μέσο όρο σε χαμηλότερη τιμή που είναι αποτέλεσμα της οργανωμένης προσπάθειας των προμηθευτών και των λιανεμπόρων για συγκράτηση των τιμών τα τελευταία χρόνια. Η τάση αυτή με μικρές διακυμάνσεις είναι διαχρονική την τελευταία 10ετία που πραγματοποιείται η συγκεκριμένη έρευνα από το ΙΕΛΚΑ. Η διαχρονική σύγκριση τιμών με το εξωτερικό δείχνει ότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα συνεχώς έχει φθηνότερο καλάθι από τις συγκρινόμενες χώρες με διακυμάνσεις οι οποίες δεν αλλάζουν το αποτέλεσμα της ανάλυσης.

Σημειώνεται ότι πέρα από τον ΦΠΑ παράγοντες που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν συγκρίνονται τιμές ανάμεσα σε διαφορετικές χώρες είναι:

•    Η απόσταση της χώρας από τα παραγωγικά κέντρα της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης και τα αντίστοιχα κόστη •    Το κόστος ενέργειας και μεταφορών •    Η πολυπλοκότητα της γεωγραφίας της κάθε χώρας (π.χ. οδικό δίκτυο, νησιά κλπ) •    Το μέγεθος της αγοράς και αντίστοιχες οικονομίες κλίμακας στις προμήθειες των προϊόντων •    Το ισοζύγιο εξαγωγών-εισαγωγών σε σχέση με τα τρόφιμα και τις πρώτες ύλες παρασκευής τους •    Τα διάφορα κόστη παραγωγής (ενέργεια, πρώτες ύλες, μισθολογικό κόστος, χρηματοοικονομικό κόστος, γραφειοκρατία) •    Η παραγωγικότητα της βιομηχανίας και του λιανεμπορίου σε κάθε χώρα •    Οι καταναλωτικές συνήθειες και η αγοραστική δυνατότητα σε κάθε χώρα •    Το ύψος της φορολογίας σε κάθε χώρα

Τα δεδομένα τιμών υπολογίζονται από γνωστά παρατηρητήρια τιμών των χωρών που εξετάστηκαν και για την Ελλάδα στα πρωτογενή δεδομένα από τιμοληψίες σε μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ.

Τα κριτήρια επιλογής των προϊόντων στο καλάθι ήταν ένας συνδυασμός αντίστοιχων χρησιμοποιούμενων καλαθιών για εκτίμηση στο εξωτερικό, καθώς και κοινής διαθεσιμότητας στοιχείων τιμών στις χώρες που εξετάσθηκαν. Σε κάθε νέα μέτρηση ανανεώνεται το δείγμα των κωδικών που μετρούνται και ανάλογα τη διαθεσιμότητα επιλέγονται διαφορετικές ποσότητες προϊόντων.

Τα στοιχεία προέρχονται από τις παρακάτω αλυσίδες σουπερμάρκετ: –   Ελλάδα: Σκλαβενίτης, ΑΒ, My Market, Μασούτης, Market In –   Ηνωμένο Βασίλειο: Morrisons, ASDA, Sainsbury’s, Coop, Ocado, TESCO –   Ισπανία: Carrefour, Marcadona, Caprabo, Condis, Dia, Eroski –   Ιταλία: CosiComodo, emiDrive, Pim Spesa, Agora, Everli, HeyConad, easyCoop –   Πορτογαλία: continente, MiniPreco, Auchan –   Γαλλία: monoprix plus, carrefour, super U, Auchan, Aldi