Δημόσια έσοδα: Καταποντίζονται στο δεύτερο lockdown

Το δεύτερο lockdown θα επιφέρει ακόμα ένα ισχυρό πλήγμα στην πορεία των δημόσιων εσόδων και οι εκτιμήσεις το Οκτωβρίου μοιάζουν πλέον άπιαστο όνειρο. Τα μέτρα που επιβλήθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας έχουν επιδράσει καθοριστικά στην φοροδοτική ικανότητα των πολιτών, ενώ την ίδια στιγμή οι προβλέψεις για ανάκαμψη μετατίθενται όλο και περισσότερο. Το ερώτημα που γεννάται είναι αν η κυβέρνηση έχει κρατήσει εφεδρείες για να αντιμετωπίσει μια παρατεταμένη καραντίνα.

Η κατάσταση αυτή έχει ως αποτέλεσμα το οικονομικό επιτελείο να αναθεωρήσει επί τα χείρω τις εκτιμήσεις οι οποίες θα ενσωματωθούν στο σχέδιο προϋπολογισμού 2021 θα και είναι σαφώς δσυμενέστερες από εκείνες που είχαν συμπεριληφθεί στο προσχέδιο του προϋπολογισμού που είχε κατατεθεί στην Βουλή τον Οκτώβριο.

Οι εκτιμήσεις του Οκτωβρίου

Τότε η κυβέρνηση υπολόγιζε πως τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού το 2020, μετά τη μείωση των επιστροφών φόρων, θα διαμορφώνονταν στα 50,15 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 4,56 δισ. ευρώ ή 8,3% έναντι του στόχου του προϋπολογισμού 2020.

Η αρχική εκτίμηση ήταν πως από ΦΠΑ, Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης (ΕΦΚ), φόρους με μορφή χαρτοσήμου και φόρους επί χρηματοοικονομικών και κεφαλαιακών συναλλαγών το κράτος θα εισέπραττε εφέτος 23,9 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 4,6 δισ. ευρώ ή 16,2% έναντι του στόχου.

Οι απώλειες από το φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, υπολογίζονταν σε υψηλά επίπεδα καθώς η πρόβλεψη ήταν ότι θα εισπράττονταν έσοδα 13,9 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 2,7 δισ. ευρώ ή 16,3% έναντι του στόχου του προϋπολογισμού. Η εν λόγω μείωση σχετίζεται με τον φόρο νομικών προσώπων κατά 1,2 δισ. ευρώ και με τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων κατά 1,3 δισ. ευρώ.

Με το δεύτερο lockdown σε ισχύ, οι αποκλίσεις στα δημόσια έσοδα θεωρείται λογικό κι επόμενο ότι θα είναι στο σύνολο του έτους πολύ μεγαλύτερες σε σχέση με αυτές που είχαν εκτιμηθεί τον Οκτώβριο.

Βασικός λόγος της υστέρησης του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων είναι η μειωμένη παρακράτηση φόρου εισοδήματος μισθωτών ιδιωτικού τομέα εξαιτίας των μειώσεων μισθών από αναστολές συμβάσεων εργασίας, την εφαρμογή εκ περιτροπής εργασίας, τις απολύσεις, τη μείωση προκαταβολής φόρου των ελεύθερων επαγγελματιών και τις αναστολές φορολογικών υποχρεώσεων που αφορούν σε παρελθόντα οικονομικά έτη.

Η πίεση στα εισοδήματα και στον τζίρο στην αγορά γεννά φόβους για περαιτέρω εξάντληση της φοροδοτικής ικανότητας των πολιτών, πράγμα που σε συνδυασμό με το κλίμα αβεβαιότητας και ανασφάλειας ενισχύουν το ενδεχόμενο διεύρυνσης της «τρύπας» των εσόδων.

Φυσικά, η ανησυχία για τα δημόσια οικονομικά είναι διάχυτη και το ερώτημα που ανακύπτει είναι αν η κυβέρνηση έχει κρατήσει εφεδρείες και είναι προετοιμασμένη για μια παρατεταμένη εθνική καραντίνα.

Κι αυτό δεδομένου ότι το προσχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπει για την πορεία των εσόδων το 2021, αύξηση σε βασικές κατηγορίες όπως στον φόρο εισοδήματος, το ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης με την υπόθεση για αισθητή ανάκαμψη της οικονομίας στη χειρότερη περίπτωση κατά 4,5% και στο βασικό σενάριο κατά 7,5%.