Συν-εργασία: Πώς θα δηλώνονται οι μειωμένες ώρες – Τρεις τρόποι, παραδείγματα

Στο πλαίσιο για την εφαρμογή του προγράμματος Συν-εργασία, θέτει με διευκρινιστική εγκύκλιο το υπουργείο Εργασίας. Αναφέρει αναλυτικά ποιες επιχειρήσεις και ποιοι εργαζόμενοι μπορούν να ενταχθούν στο μηχανισμό, για παράδειγμα δεν μπορούν να ενταχθούν εργαζόμενοι με μερική απασχόληση. Εξηγεί σε ποιες περιπτώσεις και για πόσο ισχύει η απαγόρευση απόλυσης, αλλά και τους τρεις τρόπους που θα δηλώνεται στο ΕΡΓΑΝΗ το συμβατικό ωράριο εργασίας των εργαζομένων για το μήνα που εντάσσονται στον μηχανισμό.

Αναλυτικά οι προβλέψεις της εγκυκλίου:

Α. Επιχειρήσεις και εργαζόμενοι που εντάσσονται στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ»

Επιχειρήσεις

Στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» μπορούν να ενταχθούν όλες οι επιχειρήσεις της χώρας, συνεχούς ή εποχικής λειτουργίας, ανεξαρτήτως Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας (ΚΑΔ), εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις ένταξής τους στον Μηχανισμό όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 5 της με αριθμ. οικ. 23103/478/13-06-2020 ΚΥΑ.

Εργαζόμενοι

• Επιχειρήσεις-εργοδότες, μπορούν να εντάξουν στον Μηχανισμό αποκλειστικά εργαζόμενους, οι οποίοι εργάζονται με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας πλήρους απασχόλησης κατά την 30η Μαΐου 2020, ημερομηνία δημοσίευσης του ν. 4690/2020 και για τους οποίους υπεβλήθη Ε4-Πίνακας Προσωπικού – Συμπληρωματικός ωραρίου – Έντυπο Ειδικού Σκοπού του άρθρου 4 παρ. 1β της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α΄55/11.03.2020) στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ μέχρι και την 10.6.2020.
• Επιχειρήσεις – εργοδότες κύριων και μη κύριων ξενοδοχειακών και τουριστικών καταλυμάτων και τουριστικών λεωφορείων, εποχικής λειτουργίας, μπορούν να εντάξουν στον Μηχανισμό εποχιακά εργαζόμενους με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας πλήρους απασχόλησης, με δικαίωμα υποχρεωτικής επαναπρόσληψης σύμφωνα με το άρθρο 8 του ν. 1346/1983 (A’ 46) και σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 38 του ν. 1836/1989 (A’ 79), σε συνδυασμό με τους όρους συλλογικών συμβάσεων εργασίας που είναι σε ισχύ, από την ημερομηνία επαναπρόσληψής τους, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 5 του Κεφαλαίου Α της με αριθμ. πρωτ. οικ. 23102/477/12-6-2020 (Β’ 2268) ΚΥΑ.
• Επιχειρήσεις – εργοδότες των ανωτέρω περιπτώσεων α. και β. της παρούσας, μπορούν να εντάξουν στον Μηχανισμό εργαζόμενους των οποίων οι συμβάσεις εργασίας τελούν σε αναστολή με την υποβολή αίτησης/δήλωσης ένταξης των επιχειρήσεων-εργοδοτών στον Μηχανισμό.

Στην περίπτωση αυτή η αναστολή της σύμβασης εργασίας τους λογίζεται ως οριστικά ανακληθείσα από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης-δήλωσης και εφεξής. Περαιτέρω, σημειώνεται ότι στις υπεύθυνες δηλώσεις των επιχειρήσεωνεργοδοτών που αφορούν στις αναστολές των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων τους για τον μήνα Ιούνιο ή και για τον μήνα Ιούλιο ανά περίπτωση, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο Κεφάλαιο Γ της με αριθμ. πρωτ. οικ.23102/477/12-6-2020 (Β’ 2268) ΚΥΑ, αντλούνται αυτόματα τα στοιχεία των εργαζομένων των οποίων η αναστολή των συμβάσεων εργασίας έχει ανακληθεί οριστικά από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης-δήλωσης ένταξης στον Μηχανισμό.

• Επιχειρήσεις – εργοδότες μπορούν να εντάξουν στον Μηχανισμό εργαζόμενους με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου, πλήρους απασχόλησης κατά την 30η Μαΐου 2020 και μέχρι τη λήξη αυτής, για τους οποίους υπεβλήθη Ε4-Πίνακας Προσωπικού – Συμπληρωματικός ωραρίου – Έντυπο Ειδικού Σκοπού του άρθρου 4 παρ. 1β της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α΄55/11.03.2020) στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ μέχρι και την 10/6/2020. Επισημαίνεται ότι δεν εντάσσονται στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» εργαζόμενοι με συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας μερικής απασχόλησης.
• Οι εργαζόμενοι του τουριστικού και επισιτιστικού κλάδου που απασχολήθηκαν κατά το έτος 2019, με πλήρη ή μερική απασχόληση χωρίς να έχουν δικαίωμα υποχρεωτικής  επαναπρόσληψης κατά τις ισχύουσες διατάξεις και επιδοτούνται με βάση την περ. β’ της παρ. 2 του άρθρου 4, σε συνδυασμό με την παρ. 9 του άρθρου 6 του ν. 1545/1985 (A’ 91) δεν μπορούν να ενταχθούν στο Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ», ωστόσο είναι δικαιούχοι, υπό προϋποθέσεις, έκτακτης αποζημίωσης η οποία ανέρχεται στο ύψος του τελευταίου μηνιαίου επιδόματος  ανεργίας που έλαβαν οι εποχικά εργαζόμενοι, σύμφωνα με το Κεφάλαιο Β της με αριθμ. οικ. 23103/478/13-06-2020 ΚΥΑ.

Επίσης, οι εργοδοτικές ασφαλιστικές εισφορές των ανωτέρω εργαζομένων, οι οποίοι έχουν προσληφθεί ή θα προσληφθούν έως τις 30.9.2020 με μερική απασχόληση, καλύπτονται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό για το διάστημα από 1/6/2020 έως 30/9/2020 (αναμένεται να εκδοθεί η σχετική εφαρμοστική ΚΥΑ).

Ακυρότητα καταγγελιών συμβάσεων εργασίας

Η ακυρότητα της καταγγελίας των συμβάσεων εργασίας για τις επιχειρήσεις – εργοδότες που εντάσσονται στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» αφορά μόνο τους εργαζόμενους που εντάσσονται στον Μηχανισμό και μόνο για το χρονικό διάστημα που έχουν ενταχθεί στον Μηχανισμό. Στην περίπτωση πραγματοποίησης καταγγελίας συμβάσεων εργασίας εργαζομένων που έχουν ενταχθεί στον Μηχανισμό, αυτή είναι άκυρη.

Χρόνος εργασίας των εργαζομένων που εντάσσονται στον Μηχανισμό ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ

Για την υλοποίηση των προϋποθέσεων, οι οποίες ελέγχονται από την ΑΑΔΕ και ορίζονται στο άρθρο 5 της αριθμ. οικ. 23103/478/13-06-2020 ΚΥΑ, οι επιχειρήσεις – εργοδότες υποχρεούνται να υποβάλουν αίτηση/δήλωση ένταξης στον Μηχανισμό ανά μήνα. Κατά την Α’ ΦΑΣΗ υποβολής της αίτησης/δήλωσης ένταξης στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, οι επιχειρήσεις δύνανται να δηλώσουν το συμβατικό ωράριο πλήρους απασχόλησης και το ωράριο μειωμένης απασχόλησης των εργαζομένων τους για τον μήνα που εντάσσονται στον Μηχανισμό, εναλλακτικά, με τους εξής 3 τρόπους:

Με χρόνο αναφοράς την εβδομάδα

Με δηλώσεις ανεξάρτητες και αυτοτελείς του συνόλου των συμβατικών ωρών εργασίας καθώς και του ωραρίου μειωμένης απασχόλησης των εργαζομένων, ανά εργαζόμενο, την εβδομάδα, (για μία ή περισσότερες εβδομάδες εντός του μήνα ένταξης). Στην περίπτωση αυτή, οι επιχειρήσεις – εργοδότες έχουν ως χρόνο αναφοράς την εβδομάδα και δύνανται να μειώνουν το χρόνο εργασίας των εργαζομένων που εντάσσονται στον Μηχανισμό, έτσι ώστε η μείωση του χρόνου εργασίας την εβδομάδα να μην υπερβαίνει το 50% των συμβατικών ωρών εργασίας.

Η έναρξη της ημέρας υπολογισμού του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας καθώς και η οργάνωση αυτού καθορίζονται από την επιχείρηση και σε κάθε περίπτωση λαμβάνονται υπόψη οι κείμενες διατάξεις περί χρονικών ορίων εργασίας των εργαζομένων. Επιπλέον διευκρινίζεται ότι είναι δυνατόν οι εργαζόμενοι να μην εργάζονται όλες τις ημέρες εντός της εβδομάδας. Η κατανομή των μειωμένων ωρών εντός της εβδομάδας θα εμφανίζεται στο έντυπο Ε4: πίνακας προσωπικού – συμπληρωματικός ωραρίου στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ με προαναγγελία.

Ενδεικτικό Παράδειγμα:

Αυτοτελής και ανεξάρτητη δήλωση του συνόλου των συμβατικών ωρών εργασίας καθώς και του ωραρίου μειωμένης απασχόλησης, ανά εργαζόμενο, με περίοδο ένταξης στον Μηχανισμό την εβδομάδα: Δηλώνεται το συμβατικό εβδομαδιαίο ωράριο πχ. 40 ώρες για εργασία 5 ημερών. Δηλώνεται το ωράριο μειωμένης απασχόλησης που θα γίνεται με υπολογισμό στην περίοδο ένταξης, που είναι εν προκειμένω, η εβδομάδα. Η μειωμένη απασχόληση μπορεί να είναι κατ΄ ελάχιστον 50% του συνολικού συμβατικού χρόνου, ήτοι 20 ώρες.

Με χρόνο αναφοράς ολόκληρο τον μήνα

Με μία Δήλωση άπαξ στην αρχή του μήνα για όλη τη χρονική περίοδο ένταξης (μήνας) ή με περισσότερες τμηματικές – αθροιζόμενες Δηλώσεις, του συνόλου των συμβατικών ωρών εργασίας καθώς και του ωραρίου μειωμένης απασχόλησης των εργαζομένων, ανά εργαζόμενο, τον μήνα. Στην περίπτωση αυτή, οι επιχειρήσεις – εργοδότες έχουν ως χρόνο αναφοράς τον μήνα και δύνανται να μειώνουν το χρόνο εργασίας των εργαζομένων που εντάσσονται στον Μηχανισμό, έτσι ώστε η μείωση του χρόνου εργασίας τον μήνα να μην υπερβαίνει το 50% των συμβατικών ωρών εργασίας. Στη Δήλωση πρέπει να αποτυπώνεται το σύνολο (άθροισμα) των συμβατικών ωρών εργασίας ανά εργαζόμενο ανά μήνα, καθώς και το σύνολο μειωμένων ωρών εργασίας ανά μήνα. Η οργάνωση του χρόνου εργασίας στην περίοδο αναφοράς καθορίζεται από τον εργοδότη.

Η Δήλωση μπορεί να γίνει με 2 τρόπους:

• Μια φορά, με μία Δήλωση στην αρχή του μήνα, με περίοδο ένταξης όλο τον μήνα ή
• Με 4 ή περισσότερες Δηλώσεις (ανάλογα σε πόσες εβδομάδες επιμερίζεται ο μήνας), οι οποίες λειτουργούν τμηματικά και αθροίζονται στο τέλος του μήνα, προκειμένου να υπολογιστεί η μηνιαία πλέον μείωση του συνόλου των μηνιαίων δηλωθέντων συμβατικών ωρών.

Και στις δύο περιπτώσεις η μείωση του χρόνου εργασίας τον μήνα δεν πρέπει να υπερβαίνει το 50% των μηνιαίων δηλωθέντων συμβατικών ωρών. Η κατανομή των μειωμένων ωρών εντός μήνα θα εμφανίζεται στο Ε4: πίνακας προσωπικού –συμπληρωματικός ωραρίου με προαναγγελία, είτε άπαξ για το σύνολο του μήνα, είτε τμηματική δήλωση για την κάθε εβδομάδα.

Ενδεικτικό Παράδειγμα: Δήλωση του συνόλου των συμβατικών ωρών εργασίας καθώς και του ωραρίου μειωμένης απασχόλησης, ανά εργαζόμενο, με περίοδο ένταξης στον Μηχανισμό, τον μήνα : Εργαζόμενος με συμβατικό εβδομαδιαίο ωράριο 40 ωρών και εργασία 5 ημερών, εντάσσεται στον Μηχανισμό για όλο τον μήνα Ιούλιο, ήτοι από 1/7/2020 έως 31/7/2020. Η επιχείρηση -εργοδότης μπορεί να επιλέξει:

Να δηλώσει άπαξ την 1/7/2020 αφενός το άθροισμα των συμβατικών ωρών εργασίας του εργαζομένου τον μήνα πχ. 184 ώρες (για 23 εργάσιμες επί 8 ώρες ημερησίως) και αφετέρου τον χρόνο συνολικής μείωσης του χρόνου εργασίας, που θα είναι κατ’ ελάχιστον 92 ώρες (50%) μέσα στον μήνα , ή Να υποβάλει 5 τμηματικές δηλώσεις ανά εβδομάδα, που αθροιζόμενες θα φέρουν ως αποτέλεσμα κατ’ ελάχιστον τις 92 ώρες του παραδείγματος (σε κάθε περίπτωση οι επιχειρήσεις-εργοδότες δηλώνουν ως χρονικό διάστημα χρήσης του ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ την περίοδο από 1/7/2020 έως 31/7/2020 καθώς και το άθροισμα των συμβατικών ωρών εργασίας του εργαζομένου τον μήνα δηλαδή τις 184 ώρες με βάση το παράδειγμα).

Άρα σε αυτή την περίπτωση μπορεί να δηλωθεί η μείωση του χρόνου εργασίας, ως ακολούθως:

• Την 1η εβδομάδα μπορούν να δηλωθούν π.χ. 15 ώρες
• Την 2η εβδομάδα μπορούν να δηλωθούν π.χ. 25 ώρες
• Την 3η εβδομάδα μπορούν να δηλωθούν π.χ. 35 ώρες
• Την 4η εβδομάδα μπορούν να δηλωθούν π.χ. 10 ώρες
• Την 5η εβδομάδα μπορούν να δηλωθούν π.χ. 7 ώρες

Σύνολο 92/184 ώρες ή

• Την 1η εβδομάδα μπορούν να δηλωθούν π.χ. 16 ώρες
• Την 2η εβδομάδα μπορούν να δηλωθούν π.χ. 24 ώρες
• Την 3η εβδομάδα μπορούν να δηλωθούν π.χ. 24 ώρες
• Την 4η εβδομάδα μπορούν να δηλωθούν π.χ. 16 ώρες
• Την 5η εβδομάδα μπορούν να δηλωθούν π.χ. 12 ώρες

Σύνολο 92/184 ώρες ή

• Την 1η εβδομάδα μπορούν να δηλωθούν π.χ. 24 ώρες
• Την 2η εβδομάδα μπορούν να δηλωθούν π.χ. 0 ώρες
• Την 3η εβδομάδα μπορούν να δηλωθούν π.χ. 24 ώρες
• Την 4η εβδομάδα μπορούν να δηλωθούν π.χ. 24 ώρες
• Την 5η εβδομάδα μπορούν να δηλωθούν π.χ. 20 ώρες

Σύνολο 92/184

Ο τρόπος (Β) των τμηματικών αθροιζόμενων δηλώσεων εξυπηρετεί την περίπτωση που δεν είναι εφικτός από τον εργοδότη εξαρχής ο ακριβής προσδιορισμός της μείωσης του χρόνου εργασίας που θα αντιστοιχεί ανά εβδομάδα και το πώς αυτός θα κατανεμηθεί σε επίπεδο μήνα στο έντυπο Ε4: πίνακας προσωπικού – συμπληρωματικός ωραρίου. Επίσης, ο τρόπος αυτός εξυπηρετεί τις περιπτώσεις που δεν είναι εξαρχής γνωστές οι παραγωγικές ανάγκες που μπορεί να προκύψουν και θα πρέπει να υπηρετηθούν από τον εργοδότη, εν αντιθέσει με τον πρώτο τρόπο (Α) που εξυπηρετεί περιπτώσεις όπου η παραγωγή προϊόντων ή η παροχή υπηρεσιών είναι εξαρχής γνωστή και πρέπει να διατηρείται σταθερή.

Με χρόνο ένταξης οποιοδήποτε χρονικό διάστημα εντός του μήνα αναφοράς

Με μία Δήλωση άπαξ στην αρχή οποιουδήποτε ορισμένου χρονικού διαστήματος (εντός του μήνα αναφοράς) και για όλη τη χρονική περίοδο ένταξης ή με περισσότερες τμηματικές – αθροιζόμενες Δηλώσεις, του συνόλου των συμβατικών ωρών εργασίας καθώς και του ωραρίου μειωμένης απασχόλησης των εργαζομένων, ανά εργαζόμενο, κατά το αντίστοιχο επιλεγέν χρονικό διάστημα. Ως προς τη διαδικασία ισχύουν τα ανωτέρω που περιγράφονται στην περίπτωση 2 (με χρόνο αναφοράς ολόκληρο τον μήνα).

Ενδεικτικό παράδειγμα: Εργαζόμενος με συμβατικό εβδομαδιαίο ωράριο 40 ωρών και εργασία 5 ημερών εντάσσεται στον Μηχανισμό ΜΟΝΟ για το διάστημα από 13/7/2020 έως και 31/7/2020 (15 εργάσιμες ημέρες), δηλώνεται το σύνολο των συμβατικών ωρών εργασίας για αυτό το διάστημα πχ. 120 ώρες και το σύνολο της αντίστοιχης μείωσης ωρών εργασίας για το διάστημα αυτό, που δεν μπορεί να είναι περισσότερο από 60 ώρες. Η επιχείρηση -εργοδότης μπορεί να επιλέξει:

• Να δηλώσει άπαξ την 13/7/2020 το σύνολο των συμβατικών ωρών εργασίας και το σύνολο της αντίστοιχης μείωσης ωρών εργασίας για το διάστημα από 13/7/2020 έως και 31/7/2020.
• Να δηλώσει τμηματικά και αθροιστικά τη μείωση των ωρών εργασίας με τρεις δηλώσεις, μία ανά εβδομάδα, όπου την 1η εβδομάδα μπορεί να δηλωθούν π.χ. 30 ώρες, τη 2η εβδομάδα 20 ώρες, και την 3η εβδομάδα 10 ώρες αρκεί το άθροισμα να μας δίνει το σύνολο των 60 ωρών. Η κατανομή των μειωμένων ωρών γίνεται με προαναγγελία στο Ε4: πίνακας προσωπικού – συμπληρωματικός ωραρίου.

Στο πλαίσιο αυτό δίνεται η δυνατότητα να οργανώνεται ο χρόνος εργασίας ανά εργαζόμενο, σύμφωνα με τις λειτουργικές ανάγκες τις επιχείρησης, και σε κάθε περίπτωση λαμβάνονται υπόψη οι κείμενες προστατευτικές διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας περί των χρονικών ορίων απασχόλησης των εργαζομένων.

Οικονομική ενίσχυση βραχυχρόνιας εργασίας

Στους εργαζόμενους που εντάσσονται στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» καταβάλλεται οικονομική ενίσχυση βραχυχρόνιας εργασίας που ανέρχεται σε ποσοστό 60% επί των καθαρών αποδοχών που αντιστοιχούν στον χρόνο κατά τον οποίο αυτοί δεν εργάζονται. Οι επιχειρήσεις-εργοδότες καταβάλλουν στους εργαζόμενους που εντάσσονται στον Μηχανισμό τις καθαρές αποδοχές που αντιστοιχούν στις μειωμένες ώρες εργασίας τους. Η οικονομική ενίσχυση υπολογίζεται με βάση τα οικονομικά στοιχεία των εργαζομένων που δηλώνονται από τους εργοδότες-επιχειρήσεις κατά τη Β’ φάση υποβολής των οικονομικών στοιχείων εργαζομένων που εντάσσονται  στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ», σύμφωνα με το άρθρο 7 του ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Α της με αριθμ πρωτ. οικ. 23103/478/13-06-2020 ΚΥΑ. Πιο συγκεκριμένα οι επιχειρήσεις-εργοδότες καλούνται να δηλώσουν:

• τις μικτές μηνιαίες αποδοχές με πλήρη απασχόληση, όπως αυτές αποτυπώνονται στον πίνακα προσωπικού (έντυπο Ε4, όπως έχει υποβληθεί στο Π.Σ. «ΕΡΓΑΝΗ»)
• τις αντίστοιχες καθαρές μηνιαίες αποδοχές και
• τις καταβαλλόμενες αποδοχές κατά τον μήνα ένταξης με βάση τις μειωμένες ώρες εργασίας των εργαζομένων, όπως αυτές έχουν αποτυπωθεί στις αιτήσεις/δηλώσεις ένταξής τους στον Μηχανισμό σε συνδυασμό με το υποβληθέν έντυπο Ε4:πίνακας προσωπικού-συμπληρωματικός ωραρίου.

Στην περίπτωση που οι καθαρές αποδοχές συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής ενίσχυσης βραχυχρόνιας ανεργίας υπολείπονται του καθαρού νομοθετημένου μισθού ή ημερομισθίου η διαφορά που προκύπτει αναπληρώνεται από το κράτος. Οι επιχειρήσεις- εργοδότες δύνανται να καταβάλλουν στους εργαζόμενους που εντάσσονται στον Μηχανισμό επιπλέον ποσό εξ ελευθεριότητας, το οποίο αθροιζόμενο με την οικονομική ενίσχυση βραχυχρόνιας εργασίας και τις καθαρές αποδοχές που καταβάλλονται και αντιστοιχούν στον χρόνο εργασίας των εργαζομένων, δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις μηνιαίες καθαρές αποδοχές με πλήρη απασχόληση των εργαζομένων.