Εμμηνόπαυση: Πώς επηρεάζεται το σώμα της γυναίκας

Η εμμηνόπαυση εκδηλώνεται συνήθως στην ηλικία των 51 ετών, όταν η έμμηνος ρύση της γυναίκας έχει σταματήσει εντελώς για τουλάχιστον 12 μήνες. Ωστόσο επτά στις δέκα γυναίκες αρχίζουν να έχουν συμπτώματα πριν αρχίσει η διαταραχή του έμμηνου κύκλου τους. Η εμμηνόπαυση διαρκεί κατά μέσον όρο 7 χρόνια. Σε μερικές γυναίκες, όμως, μπορεί να διαρκέσει αρκετά λιγότερο (περίπου 3,5 χρόνια), ενώ σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να φθάσει τα 14 χρόνια, σύμφωνα με μεγάλη μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2015 στην ιατρική επιθεώρηση JAMA Internal Medicine.

Η διακοπή της εμμηνόρροιας δεν είναι η μοναδική αλλαγή που συμβαίνει στον οργανισμό. Απλώς οι γυναίκες δεν αντιλαμβάνονται όλες τις μεταβολές που υφίστανται, εξαιτίας της δραστικής μείωσης των οιστρογόνων και της προγεστερόνης στο αίμα τους. Οι ορμόνες αυτές σχετίζονται με την αναπαραγωγή και παράγονται από τις ωοθήκες. Με την πάροδο του χρόνου, η ωοθηκική λειτουργία αρχίζει να φθίνει και τελικά η ωορρηξία αρχίζει να γίνεται ακατάστατη. Αυτό έχει ως συνέπεια η γυναίκα να μην έχει πια σταθερό έμμηνο κύκλο και να «χάνει» κάποιες περιόδους.

Σε αυτό το στάδιο βρίσκεται στην περιεμμηνόπαυση, δηλαδή στα χρόνια που προηγούνται της εμμηνόπαυσης. Η μετάβαση από την αναπαραγωγική ηλικία στην εμμηνόπαυση συνήθως συμβαίνει μετά την ηλικία των 45 ετών.Όταν πια διακοπεί η ωορρηξία εντελώς και σταματήσει η έμμηνος ρύση, οι ωοθήκες παράγουν πολύ χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης. Παρότι η εμμηνόπαυση σημαίνει ότι η γυναίκα δεν θα έχει πια περίοδο και δεν θα μπορεί να μείνει έγκυος, η μείωση των οιστρογόνων μπορεί να έχει και άλλες συνέπειες στο σώμα.

Ποιες είναι αυτές οι συνέπειες  σύμφωνα με την Υπηρεσία Υγείας των Γυναικών (OWH) του αμερικανικού υπουργείου Υγείας:

Στο αναπαραγωγικό σύστημα

Εκτός από τις ωοθήκες και τη μήτρα, η εμμηνόπαυση επηρεάζει και άλλα τμήματα του αναπαραγωγικού συστήματος. Όταν η γυναίκα δεν έχει πια περίοδο, δεν παρουσιάζει την πάχυνση της βλέννας του τραχήλου στο μέσον του έμμηνου κύκλου που οφειλόταν στην ωορρηξία.

Επιπλέον, παρουσιάζει κολπική ξηρότητα και μείωση της ερωτικής επιθυμίας, ενώ η κολπική ξηρότητα συχνά καθιστά επώδυνο το σεξ. Η χρήση λιπαντικού κατά το σεξ μπορεί να μειώσει τον πόνο, ενώ ειδική αντιμετώπιση μπορεί να χρειαστεί η μείωση της ερωτικής επιθυμίας.

Στο ενδοκρινικό (ορμονικό) σύστημα

Σε αυτό ανήκουν οι ορμόνες που είναι υπεύθυνες για την αναπαραγωγή, όπως τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη. Η έλλειψη των οιστρογόνων προκαλεί τις εξάψεις, που αποτελούν το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα της εμμηνόπαυσης. Οι εξάψεις προκαλούν αιφνίδιο αίσθημα ζέστης, εφίδρωση και με αναψοκοκκίνισμα του δέρματος στο πρόσωπο. Μπορεί να εμφανιστούν ξαφνικά οποιαδήποτε ώρα της μέρας ή της νύχτας και να διαρκέσουν από λίγα δευτερόλεπτα έως αρκετά λεπτά κάθε φορά. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής είναι εξαιρετικά σημαντικές για την πρόληψη και την διαχείριση των εξάψεων.

Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται:

• Αποφυγή της καφεΐνης και των καυτών ροφημάτων
• Τεχνικές χαλάρωσης (όπως ο διαλογισμός και η ύπνωση)

Μετά την εμμηνόπαυση είναι επίσης συνήθης η αύξηση του σωματικού βάρους, με συσσώρευση των κιλών στην κοιλιά. Η αύξηση αυτή οφείλεται στην μείωση των καύσεων, λόγω της εμμηνόπαυσης. Επομένως η γυναίκα πρέπει να προσέχει τι τρώει.

Στο νευρικό σύστημα

Η εμμηνόπαυση μπορεί να επηρεάσει την ψυχική διάθεση. Μπορεί να αισθάνεστε χαρούμενη και γεμάτη αυτοπεποίθηση την μία ημέρα και κακοδιάθετη την επομένη. Μπορεί επίσης να έχετε διακυμάνσεις της ψυχικής διάθεσης που προκαλούν ευερεθιστότητα. Η εμμηνόπαυση μπορεί να είναι εκλυτικός παράγοντας άγχους ή κατάθλιψης. Εάν η έντονη ψυχική κατάπτωση ή το άγχος σας επιμένουν επί περισσότερο από δύο εβδομάδες, είναι σημαντικό να συμβουλευθείτε τον γιατρό σας.

Η γυναίκα μπορεί επίσης να αντιμετωπίσει δυσκολίες στον ύπνο. Αυτές μπορεί να σχετίζονται με τις εξάψεις και τη νυκτερινή εφίδρωση. Για άγνωστους λόγους η εμμηνόπαυση μπορεί να επηρεάσει και τη μνήμη. Η απώλεια μνήμης είναι πιο συχνή με την πρόοδο της ηλικίας, αλλά παραμένει άγνωστο εάν αυτό σχετίζεται με την εμμηνόπαυση ή υπάρχει κάποια άλλη υποκείμενη αιτία.

Στο ουροποιητικό σύστημα

Η μείωση των οιστρογόνων μπορεί να οδηγήσει στην ακράτεια ούρων. Μπορεί επίσης να διαπιστώσετε ότι ουρείτε πιο συχνά ή ότι έχετε διαρροή μικρής ποσότητας ούρων όταν γελάτε, σκύβετε ή φταρνίζεστε. Η συχνή ούρηση μπορεί επίσης να εμποδίζει τον ήσυχο ύπνο το βράδυ.

Στο καρδιαγγειακό σύστημα

Τα οιστρογόνα ασκούν καρδιοπροστατευτική δράση. Η μείωση των επιπέδων τους μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του κινδύνου εκδήλωσης καρδιαγγειακών προβλημάτων. Μπορεί, λ.χ., να αυξηθούν τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα και ο κίνδυνος για έμφραγμα ή εγκεφαλικό.

Στο μυοσκελετικό σύστημα

Η εμμηνόπαυση μπορεί να οδηγήσει στην μείωση της οστικής μάζας (οστεοπενία) και στην οστεοπόρωση. Η συνέπεια είναι αυξημένος κίνδυνος κατάγματος των οστών. Η απώλεια της μυϊκής μάζας που φυσιολογικά συμβαίνει μετά την ηλικία των 40 ετών, μπορεί να επιταχυνθεί μετά την εμμηνόπαυση. Επιπλέον, οι αρθρώσεις μπορεί να γίνουν πιο δύσκαμπτες και να πονάνε. Η συστηματική γυμναστική μπορεί να συμβάλλει στη μείωση της απώλειας της οστικής και της μυϊκής μάζας. Μπορεί επίσης να μειώσει τον πόνο στις αρθρώσεις.