Εκτός έδρας γκολ: Αλλαγή… βόμβα από την UEFA που αλλάζει τον κανονισμό

Μια είδηση «βόμβα» για το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο προέκυψε από τη συνάντηση των κορυφαίων προπονητών της Ευρώπης, αφού κατόπιν πρότασής του, η UEFA θα εξετάσει την κατάργηση του εκτός έδρας γκολ στις διοργανώσεις της.

Some of Europe's top coaches have raised a number of issues with Uefa, including the use of the away-goals rule.

More: https://t.co/EIhFqFh4cb pic.twitter.com/cm6HqnO5dU

— BBC Sport (@BBCSport) September 5, 2018

Πρόκειται φυσικά για έναν κανονισμό με πολλά χρόνια ισχύος τόσο στο Champions League, όσο και στο Europa League, αλλά και σε άλλες διεθνείς διοργανώσεις, ο οποίος και έχει κρίνει χιλιάδες προκρίσεις στο παρελθόν.

Official: UEFA to review away-goals rule after coaches call for change and a unified end to the transfer window. pic.twitter.com/SPjtClQoNd

— #CornerTalkWithGodson (@GOvanto) September 5, 2018

Το «τέλος εποχής» όμως για τον συγκεκριμένο κανόνα φαίνεται ότι είναι πλέον προ των πυλών, αφού μετά από πολλές εισηγήσεις τα τελευταία χρόνια, οι κορυφαίοι προπονητές της Ευρώπης, με προεξάρχοντα τον Μουρίνιο, συμβούλευσαν την UEFA, πως έχει έρθει η ώρα για αυτή τη μεγάλη αλλαγή.

Υπενθυμίζεται ότι με το εκτός έδρας γκολ, σε παιχνίδια μέσα-έξω για τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, η ομάδα με τα περισσότερα εκτός έδρας γκολ, προκρινόταν ακόμη και σε περίπτωση ίδιων αποτελεσμάτων και διαφοράς στα τέρματα.

Τι λέει ο κανονισμός σήμερα

Ο κανονισμός των εκτός έδρας γκολ (αγγλ.: Away goals rule) στο ποδόσφαιρο είναι ένας τρόπος να αποφασιστεί ποια ομάδα πρέπει να προκριθεί σε διοργανώσεις διπλών αγώνων νοκ-άουτ, όταν υπάρχει ισοπαλία στο σύνολο των γκολ.

Ο κανονισμός εφαρμόζεται σε διοργανώσεις κυπέλλου, στις οποίες οι ομάδες αγωνίζονται σε διπλά ματς νοκ-άουτ και στις δύο έδρες. Ισχύει μόνο όταν το συνολικό σκορ των δύο αγώνων είναι ισόπαλο. Τότε, σύμφωνα με τον κανονισμό του εκτός έδρας γκολ, πλεονεκτεί η ομάδα, που έχει πετύχει περισσότερα γκολ εκτός έδρας. Ισοδύναμα, πλεονεκτεί η ομάδα, που έχει δεχτεί λιγότερα γκολ εντός έδρας.

Συχνά λέγεται ότι τα εκτός έδρας γκολ μετράνε διπλά, αλλά αυτό δεν ισχύει κυριολεκτικά. Ο κανονισμός των εκτός έδρας γκολ άρχισε να εφαρμόζεται στις διοργανώσεις της UEFA από το 1970.

Παραδείγματα:

Εφαρμογή

Στις περισσότερες διοργανώσεις ο κανονισμός του εκτός έδρας γκολ ισχύει και στην παράταση. Συγκεκριμένα, το εκτός έδρας γκολ είναι το δεύτερο κριτήριο πρόκρισης μετά τη συνολική διαφορά τερμάτων των δυο αγώνων. Αν και σε αυτό οι δυο ομάδες ισοβαθμούν, ακολουθεί ημίωρη παράταση. Στην πράξη αυτό συμβαίνει μόνο όταν το σκορ του δεύτερου αγώνα είναι το αντίστροφο του πρώτου, π.χ. 1-2/2-1, 3-2/2-3 κλπ. Επίσης, όταν και οι δύο αγώνες λήξουν ισόπαλοι με το ίδιο σκορ, π.χ. 1-1/1-1, 2-2/2-2 κλπ. Αν το σκορ αλλάξει στην παράταση, προκρίνεται η ομάδα με τα περισσότερα εκτός έδρας γκολ, ειδάλλως η πρόκριση κρίνεται στη διαδικασία των πέναλτι.

Υπάρχουν κάποιες λίγες διοργανώσεις, στις οποίες ο κανονισμός του εκτός έδρας γκολ δεν ισχύει για τα γκολ που επιτυγχάνονται στην παράταση. Σε αυτή την περίπτωση αν στην παράταση επιτύχουν γκολ κι οι δύο ομάδες, τότε εξακολουθεί να υπάρχει ισοπαλία στο συνολικό σκορ. Δηλαδή, η παράταση θεωρείται ότι αποτελεί ένα είδος τρίτου αγώνα μικρότερης διάρκειας με δικό του ξεχωριστό σκορ. Π.χ. όταν μια αναμέτρηση λήξει με σκορ των δύο αγώνων 2-1/1-2 οδηγείται στην παράταση, διότι υπάρχει συνολικό σκορ ισόπαλο: 3-3 με ίδιο αριθμό εκτός έδρας γκολ. Αν στην παράταση του δεύτερου αγώνα οι ομάδες βάλουν από ένα γκολ τότε το συνολικό σκορ γίνεται 4-4 και θεωρείται ότι οι ομάδες εξακολουθούν να είναι ισόπαλες, χωρίς να ληφθεί υπόψη το επί πλέον γκολ εκτός έδρας της παράτασης, και η πρόκριση κρίνεται στα πέναλτι.

Σκοπός της εφαρμογής του κανονισμού του εκτός έδρας γκολ ήταν η επιβράβευση του επιθετικού ποδοσφαίρου. Έτσι έχουν κίνητρο οι φιλοξενούμενες ομάδες να παίξουν πιο επιθετικά και δεν περιορίζονται σε αμυντικό ή παθητικό παιχνίδι.

Ο κανονισμός εφαρμόζεται σε όλες τις διεθνείς διοργανώσεις της UEFA, τόσο τις διασυλλογικές, όσο και των εθνικών ομάδων. Επίσης, ισχύει στις διοργανώσεις της FIFA. Στη Νότια Αμερική άρχισε να ισχύει από το 2005.

Στις εσωτερικές διοργανώσεις των περισσοτέρων χωρών εφαρμόζεται ο κανονισμός του εκτός έδρας γκολ. Δυο χαρακτηριστικές εξαιρέσεις είναι το Λιγκ Καπ Αγγλίας, στο οποίο το εκτός έδρας γκολ δεν ισχύει στην παράταση. Επίσης, στο Κόπα Λιμπερταδόρες και στο Κύπελλο Βραζιλίας το εκτός έδρας γκολ ισχύει αλλά αν υπάρχει συνολικό ισόπαλο σκορ μετά το δεύτερο αγώνα, ακολουθεί κατευθείαν η διαδικασία των πέναλτι χωρίς να υπάρξει παράταση.

Κακή εφαρμογή

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, στα πρώτα χρόνια της εφαρμογής του κανονισμού, υπήρξαν περιπτώσεις κακής εφαρμογής του από τους διαιτητές, που δεν είχαν ακόμα συνειδητοποιήσει πώς εφαρμόζεται.

Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση υπήρξε το 1971 στον αγώνα Ρέιντζερς Γλασκώβης – Σπόρτινγκ Λισαβόνας για τον 2ο γύρο του Κυπέλλου Κυπελλούχων. Τα σκορ των δυο αγώνων ήταν 3-2, 2-3 και το δεύτερο ματς, στη Λισαβόνα, πήγε στην παράταση. Εκεί οι δυο ομάδες πέτυχαν από ένα γκολ και το σκορ έγινε 3-4 υπέρ της Σπόρτιγκ. Την πρόκριση έπρεπε να πάρει η Ρέιντζερς, αφού είχε πετύχει 3 εκτός έδρας γκολ.

Όμως, ο διαιτητής θεώρησε ότι οι δυο ομάδες ήταν ισόπαλες με συνολικό σκορ 6-6 και διέταξε να γίνει η διαδικασία των πέναλτι, στην οποία η Σπόρτιγκ επικράτησε με 3-0. Η Ρέιντζερς προσέφυγε αμέσως στην UEFA και δικαιώθηκε κερδίζοντας την πρόκριση. Στο τέλος της σεζόν 1971 – 1972, η Ρέιντζερς κατέκτησε το Κύπελλο Κυπελλούχων.

Παράδοξες περιπτώσεις

Σε ιδιαίτερες περιπτώσεις η εφαρμογή του κανονισμού του εκτός έδρας γκολ δημιουργεί κάποια παράδοξα αποτελέσματα. Πιο συνηθισμένη περίπτωση είναι όταν οι δυο αντίπαλες ομάδες χρησιμοποιούν ως έδρα το ίδιο γήπεδο αλλά τυπικά μόνο η μία είναι γηπεδούχος σε καθένα από τους δυο αγώνες.

Το 2003 στα ημιτελικά του Τσάμπιονς Λιγκ συναντήθηκαν οι ιταλικές Ίντερ και  Μίλαν, που έχουν ως έδρα το Σαν Σίρο του Μιλάνου. Οι δυο αγώνες έληξαν ισόπαλοι 0-0 και 1-1. Όμως, την πρόκριση πήρε η Μίλαν, διότι το 1-1 σημειώθηκε στο ματς που είχε δηλωθεί ως φιλοξενούμενη.

Ακόμα πιο παράδοξη περίπτωση ήταν ο προκριματικός Αυστραλίας – Ισραήλ για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Νέων 1991. Λόγω της έκρυθμης πολιτικής κατάστασης στο Ισραήλ και οι δυο αγώνες έγιναν στην Αυστραλία αλλά στον ένα το Ισραήλ αγωνίστηκε ως γηπεδούχος. Τα σκορ των δυο αγώνων ήταν: Αυστραλία – Ισραήλ: 0-1, 2-1. Την πρόκριση πήρε η Αυστραλία διότι νίκησε με 2-1 στο ματς που αγωνίστηκε ως φιλοξενούμενη κι επομένως πέτυχε 2 εκτός έδρας γκολ.

Παρόμοια περίπτωση συνέβη το Μάρτιο του 2008 στον προκριματικό γύρο για το Παγκόσμιο Κύπελλο 2010. Το ζευγάρι Μπαχάμες – Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι έδωσε και τα δυο ματς στις Μπαχάμες με σκορ: 1-1, 2-2. Οι Μπαχάμες προκρίθηκαν με το εκτός έδρας γκολ αν και αγωνίστηκαν δυο φορές στο γήπεδό τους.

Άλλες εφαρμογές

Εκτός από τους διπλούς αγώνες νοκ-άουτ σε διοργανώσεις κυπέλλου, υπάρχει και μια άλλη εφαρμογή του κανονισμού του εκτός έδρας γκολ που αφορά διοργανώσεις που διεξάγονται σε ομίλους. Χρησιμοποιείται ως κριτήριο για την κατάταξη στη βαθμολογία ομάδων που ισοβαθμούν.

Συγκεκριμένα, όταν δυο ομάδες ισοβαθμούν, πρώτο κριτήριο για την κατάταξη στη βαθμολογία λαμβάνεται η διαφορά τερμάτων στα μεταξύ τους παιχνίδια και αν προκύπτει νέα ισοπαλία το δεύτερο κριτήριο είναι τα περισσότερα εκτός έδρας γκολ. Συνήθως το τρίτο κριτήριο είναι η συνολική διάφορα τερμάτων. Ο κανονισμός ισχύει στους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ, του Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος και του Παγκοσμίου Κυπέλλου.