Γιατί οι άνθρωποι “φοβούνται” τη λέξη “ευχαριστώ”

Αν βοηθήσατε κάποιον ή του κάνατε μια χάρη ή ανταποκριθήκατε σε κάτι που σας ζήτησε, αλλά σας πείραξε που δεν σας είπε “ευχαριστώ”, παρηγορηθείτε με τη σκέψη ότι δεν αποτελείτε εξαίρεση. Μια νέα διεθνής επιστημονική μελέτη βρήκε ότι η συγκεκριμένη λέξη λέγεται μάλλον σπάνια στην καθημερινότητα, περίπου μία φορά στις 20 κατά μέσο όρο, όταν μας βοηθά κάποιος, ίσως επειδή θεωρούμε λίγο-πολύ δεδομένο ότι δικαιούμαστε τη συνεργασία και τη βοήθειά του.

Οι ερευνητές, με επιφαλής τον Νικ Ένφιλντ του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), σύμφωνα με τη βρετανική «Γκάρντιαν», ανέλυσαν δειγματοληπτικά 1.057 βιντεοσκοπήσεις και ηχογραφήσεις καθημερινών συνομιλιών και κοινωνικών ανταλλαγών σε οκτώ γλώσσες σε διάφορα μέρη του κόσμου.

Η ηχογράφηση ή η βιντεοσκόπηση έγινε με την τοποθέτηση μικροφώνου ή κάμερας στα σπίτια και σε άλλα σημεία κοινωνικών συναντήσεων μεταξύ ανθρώπων που ήσαν συγγενείς, φίλοι ή γνωστοί.

Διαπιστώθηκε ότι στις καθημερινές επαφές οι άνθρωποι σπάνια λένε «ευχαριστώ», όταν άλλοι τους βοηθάνε για μικροπράγματα (π.χ. να τους δίνουν το αλάτι στο τραπέζι του φαγητού) και αυτό όχι τόσο από αγένεια, όσο από συνήθεια και γλωσσική παράδοση.

Η έρευνα βρήκε ότι κατά μέσο όρο οι άνθρωποι ανταποκρίνονται άμεσα εννέα στις δέκα φορές (88%), όταν τους ζητείται η βοήθεια, πράγμα που δείχνει ότι τους αρέσει η συνεργασία. Επειδή ακριβώς σε πολλούς πολιτισμούς οι κοινωνικές ομάδες το θεωρούν αναμενόμενο ότι οι άνθρωποι θα συνεργάζονται μεταξύ τους, το «ευχαριστώ» θεωρείται μάλλον κάτι περιττό.

«Στις άτυπες καθημερινές ανταλλαγές σε όλο τον κόσμο ο γενικός κανόνας είναι να ανταποκρίνεσαι στη συνεργατική συμπεριφορά του άλλου, χωρίς να λες ρητά τη λέξη “ευχαριστώ”, αλλά απλώς συνεχίζοντας αυτό που κάνεις» σύμφωνα με τους ερευνητές.

Αντίθετα, όπως είπαν, σε μέρη όπου οι επαφές μεταξύ των ανθρώπων είναι πιο τυπικές και επαγγελματικές, π.χ. σε ένα κατάστημα, το «ευχαριστώ» είναι συχνότερο.

Μεταξύ των γλωσσών υπάρχουν μεγάλες διαφορές. Ενώ το «ευχαριστώ» λέγεται περίπου μία φορά στις επτά στα αγγλικά και στα ιταλικά (στο 14,5% και στο 13,5% των περιπτώσεων αντίστοιχα), στα πολωνικά λέγεται μόνο στο 2% των περιπτώσεων που ζητιέται η βοήθεια κάποιου, ενώ σε μερικές φυλές απλώς δεν υπάρχει καν λέξη για το «ευχαριστώ»!