Λουκάς Σαμαράς: Ο Έλληνας “πατέρας” των selfies

Ο Λουκάς Σαμαράς έχει χαρακτηριστεί ως ο πατέρας της αυτο-απεικόνισης, αυτού που ονομάζουμε πλέον “selfie”, μεταμορφώνοντας το μεταπολεμικό αμερικανικό τοπίο. Ως ζωγράφος, φωτογράφος και κινηματογραφιστής, το έργο του είχε προβλέψει την εποχή των αυτοπορτρέτων – “selfies”. Όντας περίπου 50 χρόνια μπροστά από την μόδα των selfies και του Instagram, όπως λέει ο ίδιος “εγώ είμαι επαγγελματίας, αυτοί είναι ερασιτέχνες. Προέρχομαι από μια καλλιτεχνική παράδοση, οπότε υπάρχει η αισθητική επιθυμία να την κάνω όσο πιο όμορφη γίνεται, αντίθετα στις selfies κανείς δεν ενδιαφέρεται αν είναι καλές ή όχι”.

Μοναχικός, εκκεντρικός, οραματιστής… έτσι τον χαρακτηρίζουν οι συνάδελφοί του, σύμφωνα με το ellines.com. Ο Λουκάς Σαμαράς είναι ένας καλλιτέχνης που έχει αποφύγει την κατηγοριοποίηση, δεν υπάγεται σε κλίκες, δεν ακολουθεί τις τάσεις. Δημιουργεί, προκαλεί, εκπλήσσει. Ο Λουκάς Σαμαράς είναι γνωστός για τις αυτοπροσωπογραφίες του αποτυπωμένες σε φωτογραφικές ταινίες Πολαρόιντ τις οποίες αναπαράγει και μορφοποιεί, όπως ίδιος τις αποκαλεί «Φωτό- Μεταμορφώσεις». Αυτό- συνεντευξιάζεται, αυτό- φωτογραφίζεται, γίνεται ο ίδιος γλυπτό. Δεν πρόκειται για ένα είδος ναρκισσισμού αλλά όπως τιτλοφορούνταν και μία παλαιότερη έκθεσή του «Αμετανόητος Εγώ», εξερευνά τον εαυτό του, μεταλλάσσει την εικόνα του και το ομοίωμά του.

Ο Λουκάς Σαμαράς γεννήθηκε το 1936 στην Καστοριά και σε ηλικία έντεκα ετών, μετανάστευσε με τη μητέρα του στη Νέα Υόρκη προκειμένου να βρούνε τον πατέρα του ο οποίος ήδη βρισκόταν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Βρέθηκε σε μία ξένη χώρα, έβλεπε ανθρώπους γύρω του με τους οποίους δεν μπορούσε να επικοινωνήσει αφού δεν γνώριζε την αγγλική γλώσσα. Έτσι η ζωγραφική μπήκε στη ζωή του καθώς για εκείνον ήταν το κύριο μέσο έκφρασής του. Ένας τρόπος έκφρασης, ένα πηγαίο ταλέντο για το οποίο το 1955 έλαβε υποτροφία για σπουδές Καλών Τεχνών στο Πανεπιστήμιο Ράτγκερς, εκεί οπού γνωρίστηκε με τους καλλιτέχνες Άλαν Καπρόβ και Τζορτζ Σιγκάλ. Μετά την αποφοίτησή του ο Λουκάς Σαμαράς πήρε μία ακόμη υποτροφία για μεταπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια στο Τμήμα Ιστορία της Τέχνης. Μία περίοδος κατά την οποία ο καλλιτέχνης θα έρθει σε επαφή με την underground σκηνή της Νέας Υόρκης. Το 1961, οι περιπλανήσεις του Λουκά Σαμαρά στα μονοπάτια της τέχνης θα τον οδηγήσουν στη δραματική σχολή της Στέλλα Άντλερ.

Ο Σαμαράς πριν δοθεί ολοκληρωτικά στη φωτογραφία, είχε ασχοληθεί με τη ζωγραφική, τη γλυπτική και τη performance art. Πραγματοποίησε την πρώτη έκθεση του το 1959 και δύο χρόνια αργότερα ένα από τα έργα του αγόρασε το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης. Κατά τη διάρκεια της καλλιτεχνικής του πορείας, ο Λουκάς Σαμαράς έκανε πίνακες, γλυπτά, εγκαταστάσεις, φωτογραφίες, έπιπλα και κοσμήματα. Χρησιμοποίησε διάφορα υλικά με έναν καινοτόμο τρόπο και ανακάλυψε ότι οι υγρές βαφές των εκτυπώσεων των πολαρόϊντ ήταν ιδιαίτερα εύπλαστες, επιτρέποντάς του να δημιουργήσει αυτό που ο ίδιος αποκαλεί Φωτογραφικές Μεταμορφώσεις. Τα τελευταία χρόνια, ο Λουκάς Σαμαράς δημιουργεί τέχνη χρησιμοποιώντας σχεδιαστικά προγράμματα στα οποία συνδυάζεται η φωτογραφία με την εικονική πραγματικότητα. Μέρος αυτής της τεχνολογικής εξέλιξης του έργου του, είναι η παραγωγή μικρών ταινιών με εικόνες και μουσική υπόκρουση που ονομάζει «Φωτοταινίες».

Το 1986 βραβεύθηκε με το βραβείο Infinity Award for Art. Έργα του έχουν εκπροσωπήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε διεθνείς εκθέσεις μοντέρνας τέχνης και το 2009, ο Λουκάς Σαμαράς επιλέχθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού να εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην 53η Μπιενάλε της Μοντέρνας Τέχνης της Βενετίας. Τα έργα του φιλοξενούνται σε μερικά από τα σημαντικότερα μουσεία Σύγχρονης Τέχνης. Μεταξύ αυτών στο Μουσείο Γκετί και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Λος Άντζελες, στην Εθνική Πινακοθήκη της Αυστραλίας στην Καμπέρα, στην Εθνική Πινακοθήκη της Τέχνης και στο Μουσείο Αμερικάνικης Τέχνης Σμιθσόνιαν στην Ουάσινγκτον και στο Τέιτ Γκάλερι του Λονδίνου.

Ο Λουκάς Σαμαράς, καταλήγει το δημοσίευμα του ellines.com, είναι αναμφισβήτητα ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της μεταπολεμικής μοντέρνας τέχνης που άσκησαν μεγάλη επιρροή στη λεγόμενη σύγχρονη τέχνη.