Νέα πνοή στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Η 14η ΔΕΒΘ ξεκίνησε σε πολύ θετικό κλίμα και ήδη από την Πέμπτη το μεσημέρι ο αριθμός των επισκεπτών ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Σημαντική ήταν η παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λυδίας Κονιόρδου που τέλεσε τα εγκαίνια της έκθεσης αναδεικνύοντας το κύρος του θεσμού, ενώ πολύ θετικά κρίθηκαν από τον κόσμο του βιβλίου και οι εξαγγελίες της για τις σημαντικές αλλαγές και τις πρωτοβουλίες που θα πάρει το Υπουργείο στα θέματα της πολιτικής του βιβλίου. 

Την 14η ΔΕΒΘ επισκέφθηκαν 21 χώρες με περίπτερο και 30 ξένοι συγγραφείς, ανάμεσά τους μερικοί από τους πιο πολυσυζητημένους συγγραφείς της ευρωπαϊκής λογοτεχνικής και όχι μόνο σκηνής. Το κεντρικό αφιέρωμα στον Ευρωπαϊκό Νότο έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από το αναγνωστικό κοινό και οι εκδηλώσεις του συγκέντρωσαν πλήθος κόσμου. Οι τέσσερις θεματικοί άξονες, επίσης, κάλυψαν ένα εύρος θεμάτων και επιβεβαίωσαν, για άλλη μια χρονιά, τον πολύπλευρο χαρακτήρα και τον πλουραλισμό της ΔΕΒΘ. Σε μια ατμόσφαιρα δημιουργικής συνέργειας όλοι οι συμμετέχοντες, διοργανωτές, εκδότες, συγγραφείς, μεταφραστές, εικονογράφοι, πανεπιστημιακοί καθηγητές, δάσκαλοι, εικαστικοί, σκηνοθέτες, μουσικοί, επαγγελματικά σωματεία, βιβλιοθήκες αλλά και αναγνώστες κατάφεραν να αναδείξουν τον πολύπλευρο χαρακτήρα της φετινής διοργάνωσης. Με τη συνδρομή όλων, η φετινή 14η διοργάνωση έδωσε μια νέα πνοή στην μεγαλύτερη και σημαντικότερη Έκθεση Βιβλίου που πραγματοποιείται στη χώρα μας. 

Όπως ήταν αναμενόμενο, οι σημαντικοί ξένοι συγγραφείς που τίμησαν με την παρουσία τους τη φετινή διοργάνωση ξεχώρισαν και συγκέντρωσαν περισσότερο το ενδιαφέρον των επισκεπτών της έκθεσης. Φίλοι της ΔΕΒΘ που επισκέπτονται κάθε χρόνο την έκθεση παρατηρούσαν ότι είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού που δημιουργήθηκαν τόσο μεγάλες ουρές για υπογραφές αντιτύπων και φωτογραφίες. 

Μεγάλη επιτυχία της 14ης ΔΕΒΘ και των εκδόσεων Πόλις ο ερχομός του Καταλανού συγγραφέα Ζάουμε Καμπρέ που με τo μυθιστόρημα «Confiteor» κέρδισε το ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Η παρουσίαση του βιβλίου του και η πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία του με τους αναγνώστες ήταν μια τις πιο σημαντικές στιγμές της φετινής διοργάνωσης. Ένας παθιασμένος συγγραφέας υπερασπίστηκε και ανέλυσε διεξοδικά την τεχνική και τις επιλογές του μπροστά σε ένα «διαβασμένο» κοινό που έθετε καίρια ερωτήματα. Στο τέλος της εκδήλωσης παρέμεινε στο περίπτερο των εκδόσεων Πόλις για περισσότερο από μιάμιση ώρα υπογράφοντας αντίτυπα στους αμέτρητους θαυμαστές του έργου του. 

Αναμενόμενη ήταν και η μεγάλη επιτυχία των δύο εκδηλώσεων στις οποίες μίλησε ο Γάλλος συγγραφέας και διανοητής Πασκάλ Μπρικνέρ που είναι ιδιαιτέρα αγαπητός και στη χώρα μας παρά τις κάποιες κατά καιρούς αμφιλεγόμενες δηλώσεις του. Η συνομιλία του με τον τακτικό επισκέπτη της ΔΕΒΘ Σαντιάγο Ρονκαλιόλο και τον Μιχάλη Μοδινό περί Ευρωπαϊκού Νότου την Παρασκευή το βράδυ, συγκέντρωσε πλήθος κόσμου και ήταν μια από τις πιο ενδιαφέρουσες συνομιλίες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στις αίθουσες της ΔΕΒΘ. Στη συνομιλία του με τη Μικέλα Χαρτουλάρη το Σάββατο το απόγευμα ο Μπρικνέρ μίλησε περισσότερο για τη Γαλλία και τη γαλλική λογοτεχνία, ενώ δεν απέφυγε να τοποθετηθεί πάνω σε θέματα της επικαιρότητας. Με την επανέκδοση του εμβληματικού μυθιστορήματος «Τα μαύρα φεγγάρια του έρωτα» πλήθος αναγνωστών συγκεντρώθηκε στο περίπτερο των εκδόσεων Πατάκη για να πάρει υπογεγραμμένο αντίτυπο και να φωτογραφηθεί με τον Γάλλο συγγραφέα που δήλωσε εντυπωσιασμένος τόσο από τις θεματικές της έκθεσης όσο και από την προσέλευση του κόσμου. 

Μεγάλη έκπληξη της 14ης ΔΕΒΘ ο Ιταλός Έρι ντε Λούκα ο οποίος, συνοδευόμενος από τη μεταφράστρια του έργου του στα ελληνικά Άννα Παπασταύρου, έδωσε συνεντεύξεις, συνομίλησε με τους αναγνώστες του και εντυπωσίασε με την απλότητα και τη στάση του, αλλά και τη σαφήνεια των λόγων του για τον Ευρωπαϊκό Νότο και για τον ρόλο του συγγραφέα στη σύγχρονη εποχή. «Το μόνο το οποίο μπορεί να κάνει κανείς ως συγγραφέας είναι να αναλάβει να μιλήσει για λογαριασμό όλων όσοι δεν έχουν φωνή, όλων εκείνων τους οποίους κανένας δεν ενδιαφέρεται να ακούσει και να αξιολογήσει» είπε πολύ χαρακτηριστικά. 

Πολύ επιτυχημένη κρίθηκε και η παρουσία ενός άλλου μεγάλου φίλου της ΔΕΒΘ: ο Ζουλφί Λιβανελί επισκέφτηκε την έκθεση με το καινούργιο μυθιστόρημά του «Οτέλ Κονσταντίνιγε», το οποίο παρουσίασε ο συγγραφέας Θωμάς Κοροβίνης, μίλησε για τις ιστορίες της Πόλης και το σύγχρονο πρόσωπό της, αποφεύγοντας επιμελώς να αναφερθεί σε θέματα πολιτικής επικαιρότητας. 

Την προσοχή των επισκεπτών συγκέντρωσαν επίσης οι εκδηλώσεις του προσεγμένου Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών με τον γενικότερο τίτλο «Το λογοτεχνικό καλειδοσκόπιο του παρόντος» που έδωσαν ένα τόνο φρεσκάδας στις φετινές εκδηλώσεις –η ελληνική λογοτεχνία μοιάζει να βρίσκεται σε πολύ καλά χέρια– όπως και οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Μετάφρασης, ιδιαίτερα εκείνες στις οποίες μίλησαν μεταφραστές σημαντικών συγγραφέων, όπως ο Φράνζεν και ο Νέσμπο και οι μεταφραστές των χωρών του Νότου για τα ιδιαίτερα μεταφραστικά προβλήματα που έχουν αντιμετωπίσει. 

Πέρα από την μεγάλη επισκεψιμότητα και τη γενικότερη συμμετοχή και απήχηση που είχαν οι πολλές εκδηλώσεις της 14ης ΔΕΒΘ, σημαντική ήταν και η αγοραστική κίνηση της έκθεσης. Σύμφωνα με ανεπίσημα στοιχεία και συνομιλίες με μεγάλο αριθμό εκδοτών, η πλειοψηφία έμεινε πολύ ευχαριστημένη από τις πωλήσεις. Κάποιοι μίλησαν για ρεκόρ τζίρων σε έκθεση, κάποιοι άλλοι ανέφεραν ότι κατάφεραν να διατηρήσουν μια ισορροπία, αλλά όλοι έκριναν σημαντικότερο όλων το γεγονός της προβολής τους στο χώρο της έκθεσης και της απευθείας επικοινωνίας τους με το αναγνωστικό κοινό. 

Συμπερασματικά, η 14η ΔΕΒΘ ήταν, κατά γενική ομολογία, μια επιτυχημένη διοργάνωση που έδωσε νέα πνοή στο θεσμό. Σε αυτό συνέβαλε η «συνάντηση» ενός πλήθους παραγόντων: Το μεγάλο αφιέρωμα στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου που κέντρισε το ενδιαφέρον των επισκεπτών δίνοντας το έναυσμα για εποικοδομητικές και ουσιαστικές συζητήσεις, η παρουσία σημαντικών πρόσωπων της ευρωπαϊκής και όχι μόνο λογοτεχνίας που συνδυάστηκε με συναντήσεις και συνομιλίες με αγαπημένους Έλληνες συγγραφείς, τα αφιερώματα που είχαν ενδιαφέρουσες θεματικές, οι κινηματογραφικές ταινίες που δύσκολα μπορεί πια να δει κανείς στη μεγάλη οθόνη και το πλήθος των άλλων πολιτιστικών δράσεων και εκδηλώσεων. 

Στόχος για την επόμενη χρονιά είναι να διευρυνθεί ο διεθνής χαρακτήρας της Έκθεσης με την παρουσία σημαντικών ξένων συγγραφέων και την καλλιέργεια επαφών με εκδότες και σημαντικούς λογοτεχνικούς πράκτορες του εξωτερικού προκειμένου να προβληθεί η ελληνική εκδοτική παραγωγή, να επιστρέψει ο θεσμός της Τιμώμενης Χώρας (οι επαφές έχουν ήδη ξεκινήσει), να αυξηθεί ο αριθμός των συμμετοχών (ένα τρίτο περίπτερο θα διευκολύνει τις συμμετοχές των εκδοτών και τη διοργάνωση των εκδηλώσεων). Η ΔΕΒΘ είναι και θα παραμείνει ένα κορυφαίο πολιτιστικό γεγονός που συγκεντρώνει γύρω του όλο τον κόσμο που αγαπάει το βιβλίο, ένας θεσμός που αντέχει στις αντιξοότητες των καιρών και με δύναμη κι ελπίδα προχωράει σταθερά προς τη δημιουργική εξέλιξή του συνδράμοντας σε ένα καλύτερο μέλλον για το ελληνικό βιβλίο.