Σφίγγει ασφυκτικά το ζωνάρι το ΔΝΤ: Έρχονται κι άλλες “ρουκέτες”…

Της Βούλας Μαλαίνου

Κάθε άλλο παρά τυχαία  ήταν ή “βόμβα”, που πέταξε από την Ουάσινγκτον, ο γενικός διευθυντής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ, Πολ Τόμσεν, δηλώνοντας ότι η χώρα μας θα χρειαστεί 21 ολόκληρα χρόνια, για να δει την ανεργία να επιστρέφει σε επίπεδα προ οικονομικής κρίσης.

Το timing ήταν απόλυτα εναρμονισμένο με τις εξελίξεις των ημερών, αν σκεφτεί κανείς ότι τα τελευταία 24ωρα το επίμαχο ζήτημα της συμμετοχής ή της αποχής  του Ταμείου από το  πρόγραμμα βρίσκεται στο επίκεντρο τόσο των “ζυμώσεων” στους ευρωπαϊκούς κόλπους όσο και ψηλά στην ατζέντα των συσκέψεων στο Μέγαρο Μαξίμου.

Χθες, μάλιστα λίγο πριν τη “ρουκέτα” του Τόμσεν, οι πολιτικοί αρχηγοί έβγαλαν τα “μαχαίρια” στη Βουλή, μεταξύ άλλων, και για το κεφάλαιο της αξιολόγησης, με τον πρωθυπουργό να δέχεται τα “πυρά” των αντιπάλων του για την “τούμπα” της Αριστεράς σχετικά με την παραμονή του Ταμείου και σε αυτό το πακέτο βοήθειας, μπροστά στον κίνδυνο ενός plan B για τη σύσταση… γερμανικού μνημονίου.

Την ώρα που οι Γερμανοί φέρονται να “ψήνουν” μνημόνιο για την Ελλάδα, “παίζοντας” άμυνα για την περίπτωση που οι Αμερικανοί τεχνοκράτες φύγουν από το πρόγραμμα, η Αθήνα υποκύπτει σε ακόμη ένα δραματικό συμβιβασμό, βάζοντας στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης την παράταση του “κοφτή” και για μετά το 2018, με αντάλλαγμα την άμεση ολοκλήρωση της αξιολόγησης, έτσι ώστε να προλάβει το τρένο του QE. 

Το Ταμείο, το οποίο ακόμη κρατά κλειστά τα χαρτιά του για τις προθέσεις του, εν μέσω σκληρού ροκ με το Βερολίνο για τα πρωτογενή πλεονάσματα και το χρέος, εντείνει το πρέσινγκ προς Ελλάδα και Γερμανία, προκειμένου να “περάσει ή δική του γραμμή και όχι του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, όπως συνηθίζεται.

Η δυσοίωνη αυτή εκτίμηση του γενικού διευθυντή του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ-για την Ιταλία “βλέπει” 12 χρόνια και για Ισπανία και Πορτογαλία 10-έχει ακριβώς αυτό τον σκοπό: να αυξήσει τις πιέσεις ενόψει Εurogroup και εν μέσω φιλόδοξων γερμανικών σχεδίων. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ή “βόμβα” αυτή αποτελεί και “προάγγελλο” των δύο εκθέσεων, που αναμένονται από το ΔΝΤ για την οικονομία και τη βιωσιμότητα του χρέους, οι οποίες θα είναι εν συνεχεία και ο “μπούσουλας” του Μάριο Ντράγκι για τις αποφάσεις περί ποσοτικά χαλάρωσης τον ερχόμενο Μάρτιο.

Όπως δείχνουν οι εξελίξεις, το ΔΝΤ ετοιμάζει και νέες “ρουκέτες”, ενώ οι διαφορές με την ΕΕ δεν έχουν ακόμη λυθεί. Εντός των ημερών αναμένεται η έκθεση του Ταμείου για το χρέος-η οποία έπρεπε να είχε δει το φως της δημοσιότητας από τον περασμένο Δεκέμβριο-, που θα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αυτό (χρέος) δεν είναι βιώσιμο. Συνεπώς, το μήνυμα προς τους Ευρωπαίους εταίρους θα είναι πως απαιτείται μία “γερή” ελάφρυνση, όρος που έχει έτσι κι αλλιώς τεθεί εξαρχής από το ΔΝΤ, για να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα.

Υπενθυμίζεται ότι η πρώτη “βόμβα” από τον Τόμσεν αφορούσε τη λήψη και νέων μέτρων, με την εκ των προτέρων θεσμοθέτησή τους, εάν και εφόσον Αθήνα και θεσμοί επιμείνουν σε υψηλά πλεονάσματα της τάξεως του 3,5% και όχι του 1,5%, όπως ζητούν οι τεχνοκράτες. Τα μέτρα αυτά, μεταξύ άλλων μείωση του αφορολόγητου, νέα “αφαίμαξη” των συνταξιούχων και ακόμη πιο αβάστακτη φορολογία, συμπεριλαμβάνονταν σε ένα άρθρο του κ. Τόμσεν, για το οποίο έγινε τόσο μεγάλος σάλος, που ο υπουργός Οικονομικών, Ευκλείδης Τσακαλώτος ήρθε σε μετωπική σύγκρουση με τον “Mr ΔΝΤ” ή έτσι τουλάχιστον ο ίδιος θέλησε να περάσει προς τα έξω. Από το “μανιφέστο” αυτό τελικά φτάσαμε στο να συζητάμε την παράταση του “κόφτη” και για μετά το 2018, που σημαίνει πως μισθοί και συντάξεις θα βρίσκονται για χρόνια ακόμη στο “στόχαστρο”.

Τί θα γίνει, όμως, αν όντως φύγει το ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα;

Εάν αποχωρήσει το ΔΝΤ θα πρέπει να πάμε σε νέο μνημόνιο, το τέταρτο, καθώς κάτι τέτοιο προβλέπεται ρητά στο τρίτο μνημόνιο, αυτό του Ιουλίου 2015, το οποίο έχει υπογράψει η ελληνική κυβέρνηση.

Η συμφωνία του 2015 προβλέπει την υποχρεωτική συμμετοχή του ΔΝΤ (για τεχνική στήριξη και χρηματοδότηση) στο τρίτο πρόγραμμα, την οποία μάλιστα έχει και γραπτώς ζητήσει, αλλά και την αυτόματη διακοπή του τρέχοντος προγράμματος και τη συνομολόγηση άλλου, στην περίπτωση που το ΔΝΤ δεν μετάσχει σ’ αυτό.

Το νέο μνημόνιο, το γερμανικό, δεν πρόκειται να τεθεί σε ισχύ πριν τις εκλογές στο Βερολίνο, οι οποίες “κλείδωσαν” για τις 28 Σεπτεμβρίου. Αυτό αυτομάτως σημαίνει ότι μέχρι τότε η ελληνική οικονομία θα μείνει “ακάλυπτη” για μεγάλο χρονικό διάστημα, γεγονός που προμηνύει ένα “καυτό” καλοκαίρι, καθώς τον Ιούλιο λήγουν ομόλογα ύψους 7,5 δισ. ευρώ.

Το ελληνικό ζήτημα θα συμπεριληφθεί στην ατζέντα του Eurogroup της 26ης Ιανουαρίου, χωρίς όμως να υπάρχει προοπτική εξεύρεσης λύσης.Αν παρέλθει άκαρπο και το Eurogroup του Φεβρουαρίου, η αξιολόγηση θα παραμείνει “ορθάνοιχτη”, ενώ η μία μετά την άλλη οι ευρωπαϊκές χώρες -Ολλανδία, Γαλλία, Γερμανία- θα μπαίνουν σε διαδικασία εκλογών.

Το θετικό σενάριο θέλει όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να μετακινούνται από τις θέσεις τους και να προβαίνουν σε ορισμένες παραχωρήσεις. Η πλέον αισιόδοξη εκδοχή αυτού του σεναρίου προβλέπει την ολοκλήρωση των σχετικών διαπραγματεύσεων πριν την πρώτη κρίσιμη κάλπη της χρονιάς, τις ολλανδικές εκλογές στα μέσα Μαρτίου.

Σύμφωνα με το αρνητικό σενάριο, η αξιολόγηση θα καθυστερήσει περαιτέρω και το ΔΝΤ θα εγκαταλείψει το πρόγραμμα, με αποτέλεσμα να πρέπει να κριθεί άκυρο και να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για ένα νέο μνημόνιο. Στην περίπτωση αυτή δεν θα μπορούν να εκταμιευτούν και νέες δόσεις προς την Ελλάδα, γεγονός που θα οδηγούσε πιθανότατα σε άλλο ένα «καυτό» ελληνικό καλοκαίρι. Στο παρά πέντε της γερμανικής κάλπης πρόκειται σίγουρα για το πλέον απευκταίο σενάριο για τους Μέρκελ και Σόιμπλε.