O θηλασμός μπορεί να σώσει χιλιάδες παιδιά

Η πλήρης αξιοποίηση του θηλασμού μπορεί να σώσει τη ζωή 823.000 παιδιών σε όλο τον κόσμο και να συνεισφέρει 302 δισ. δολάρια ετησίως στην παγκόσμια οικονομία, σύμφωνα με τα στοιχεία της βρετανικής επιθεώρησης «The Lancet», τα οποία επικαλέστηκαν οι ομιλήτριες σε εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν το Ιατρικό Διαβαλκανικό και η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΚΜ), στο πλαίσιο της Εβδομάδας Μητρικού Θηλασμού.

«Ο θηλασμός δεν είναι μόνο ο ακρογωνιαίος λίθος της υγιούς ανάπτυξης του παιδιού αλλά είναι και το θεμέλιο της ανάπτυξης μιας χώρας», ανέφεραν στη διάρκεια της εκδήλωσης οι εκπρόσωποι της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας της ΠΚΜ, ιατροί Μαρία Σιδηροπούλου και Ασημένια Αδαμίδου. Στο σεβασμό του μητρικού θηλασμού και την προώθησή του διά του rooming in (παραμονή του νεογνού 24 ώρες το 24ωρο με τη μητέρα στο νοσοκομείο ή την κλινική) αναφέρθηκε η νεογνολόγος του Ιατρικού Διαβαλκανικού, Ηλιάνα Λαλοπούλου, ενώ η μαία Ευαγγελία Λαφαζάνη έκανε επίδειξη τεχνικών θηλασμού.

Γιατί έπεσαν τα ποσοστά θηλασμού

Τα ποσοστά του μητρικού θηλασμού, ιδιαίτερα στον δυτικό κόσμο, γνώρισαν κατακόρυφη πτώση από τα μέσα του 20ού αιώνα και μετά. Αυτό οφείλεται, όπως ανέφεραν οι ομιλήτριες, στο γεγονός ότι κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι γυναίκες ήρθαν σε επαφή με το γάλα-σκόνη και στις επόμενες δεκαετίες του ’50 και του ’60 έκαναν χρήση του γάλατος εμπορίου αφού είχαν πεισθεί ότι είναι εφάμιλλο του μητρικού. Επιπλέον οι επαγγελματίες υγείας μαζί με τις γαλακτοβιομηχανίες έπεισαν τις μητέρες για τη χρήση του συμπυκνωμένου γάλακτος του εμπορίου. Έτσι οι μητέρες, ειδικά αυτές που εργάζονταν μη έχοντας άδειες μητρότητας, προχώρησαν στην τεχνητή διατροφή. Στις δεκαετίες του ’60-’70 τα υποκατάστατα του μητρικού γάλακτος έφτασαν να θεωρούνται υπερέχοντα του μητρικού γάλακτος, μια αντίληψη που «ριζώθηκε» στη συνείδηση της κοινωνίας. Άρχισε να θεωρείται «καλό μωρό» εκείνο που έτρωγε ξένο γάλα χωρίς προβλήματα και είχε συνηθίσει να κοιμάται χωρίς να ξυπνά τους γονείς. Το αποτέλεσμα ήταν η «τέχνη» του θηλασμού, που σε παλαιότερες εποχές περνούσε από γενιά σε γενιά, να ξεχαστεί.

Μετά το 1970 υπήρξε ξανά στροφή προς το μητρικό θηλασμό. «Η προσπάθεια για επιστροφή στο μητρικό θηλασμό δεν απέδωσε γιατί οι γυναίκες δεν βοηθήθηκαν από τα ίδια τα μαιευτήρια και συνέχισαν να χορηγούν γάλα εμπορίου σε μεγάλο ποσοστό», επισημάνθηκε στη διάρκεια της ημερίδας.

Ο μητρικός θηλασμός στην Ελλάδα και διεθνώς

Σήμερα στην Ευρώπη τα ποσοστά αποκλειστικού μητρικού θηλασμού στους πρώτους έξι μήνες της ζωής του βρέφους παρουσιάζουν μεγάλες διακυμάνσεις. Πρωταθλήτριες φαίνεται να είναι οι Νορβηγίδες μητέρες οι οποίες θηλάζουν αποκλειστικά τα παιδιά τους στη γέννηση σε ποσοστό που προσεγγίζει το 100%, στους 6 μήνες κατά 80% και στους 12 μήνες κατά 40%. Τα ποσοστά αποκλειστικού θηλασμού τους πρώτους έξι μήνες είναι: 22% στη Γερμανία, 12% στη Σουηδία, 9,7% στην Αυστρία, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι κάτω του 1%.

Σύμφωνα με παλιότερα στοιχεία του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού (έρευνα του 2007) στην Ελλάδα το 89% των εγκύων έχει ήδη αποφασίσει να θηλάσει το παιδί προ της γέννησης του και το 88% των νέων μητέρων ξεκινά το θηλασμό του παιδιού μετά τη γέννησή του. Την πρώτη ημέρα ζωής θήλασαν αποκλειστικά το 41% των γυναικών, στο τέλος του πρώτου μήνα θήλαζε μόλις το 21% και στο τέλος του 3ου μήνα το 11%. Τον έκτο μήνα το ποσοστό αυτό σχεδόν μηδενίστηκε (0,9%).

Από τα στοιχεία σχετικά με το θηλασμό συνολικά, ανεξάρτητα αν αυτός ήταν αποκλειστικός, ή μη, προκύπτει ότι την πρώτη ημέρα της ζωής θήλασε το 87,9% των νέων μητέρων, στο τέλος της 1ης εβδομάδας συνέχιζε τον θηλασμό το 82,9%, στο τέλος του πρώτου μήνα συνέχιζε το θηλασμό το 60,2%, στο τέλος του 3ου μήνα συνέχιζε το θηλασμό το 39,4% και στο τέλος του 6ου μήνα συνέχιζε το θηλασμό το 22,0%.

Όσον αφορά τους λόγους της διακοπής του θηλασμού περίπου 50% των γυναικών που σταμάτησαν να θηλάζουν, προέβαλαν ως βασικό λόγο διακοπής την «ανεπαρκή ποσότητα γάλακτος», ενώ για το 12% ο λόγος διακοπής του θηλασμού ήταν η επιστροφή στην εργασία. Ποσοστό 30% επικαλέστηκαν προβλήματα στο στήθος (π.χ. εισέχουσες θηλές) ή προωρότητα κ.λπ., ενώ οι γυναίκες που επέλεξαν να μη θηλάσουν, επικαλέστηκαν ως αιτία την προηγούμενη αρνητική εμπειρία στο θηλασμό. 

Τι προβλέπει η νομοθεσία στην Ελλάδα

Η ελληνική νομοθεσία (νόμος 4316/2014 , άρθρο 3) για την προαγωγή του μητρικού θηλασμού προβλέπει τη δημιουργία χώρων θηλασμού και χώρων άντλησης γάλακτος στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Επίσης ο νόμος θέτει τους όρους και τις προϋποθέσεις για την ίδρυση και οργάνωση των χώρων θηλασμού στην εργασία, προωθεί την ανάπτυξη πρωτοβουλίας για «Φιλικά προς τα Βρέφη Νοσοκομεία» καθώς τη δημιουργία Τραπεζών Γάλακτος στα δημόσια νοσοκομεία και τις ιδιωτικές κλινικές που διαθέτουν μονάδα νεογνών. Επιπλέον ο νόμος προβλέπει την ανάπτυξη δικτύου για το μητρικό θηλασμό καθώς και ανάπτυξη δικτύου για την προαγωγή του μητρικού θηλασμού.