Πώς οι φυσικές καταστροφές προκαλούν άνοια;

Οι ηλικιωμένοι που φεύγουν από το σπίτι τους και χάνουν την επαφή με τους γείτονές τους μετά από μια μεγάλη φυσική καταστροφή, αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο άνοιας, σε σχέση με όσους έμειναν στα σπίτια τους.

Σε αυτή τη διαπίστωση κατέληξε μια αμερικανο-ιαπωνική επιστημονική έρευνα, η οποία μελέτησε τις επιπτώσεις που είχε ο σεισμός και το καταστροφικό τσουνάμι του 2011, που έπληξαν την Ιαπωνία και, μεταξύ άλλων, προκάλεσαν το πυρηνικό ατύχημα της Φουκουσίμα.

Είναι η πρώτη φορά που μια μελέτη (στην ουσία ένα «φυσικό πείραμα») αναδεικνύει τις φυσικές καταστροφές ως παράγοντα κινδύνου για άνοια. Οι ερευνητές της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, με επικεφαλής τον ιαπωνικής καταγωγής Χιρογιούκι Χικίτσι, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), ανέλυσαν στοιχεία για σχεδόν 3.600 άτομα άνω των 65 ετών, που επιβίωσαν από το τσουνάμι.

Μερικοί έμειναν στα σπίτια τους και άλλοι υποχρεώθηκαν να τα εγκαταλείψουν, όταν αυτά καταστράφηκαν. Το 38% έχασαν συγγενείς ή φίλους, ενώ το 59% υπέστησαν καταστροφές στην περιουσία τους. Πριν το τσουνάμι το 4% των συμμετεχόντων είχαν εμφανίσει άνοια, ενώ μετά το τσουνάμι το ποσοστό αυτό αυξήθηκε σε 11,5%.

Τα περιστατικά εγκεφαλικών επεισοδίων αυξήθηκαν από 2,8% (πριν το τσουνάμι) σε 6,5% (μετά) και η υπέρταση από 54% σε 77%. Το ποσοστό όσων ηλικιωμένων αδυνατούσαν πλέον τελείως να επικοινωνήσουν με τους γείτονές τους (ούτε καν να τους χαιρετίσουν) αυξήθηκε από 1,5% σε σχεδόν 3%.

Τα μεγαλύτερα επίπεδα άνοιας είχαν όσοι κατέληξαν σε προσωρινά καταλύματα μετά την καταστροφή των σπιτιών τους. Επίσης, όσο πιο σοβαρές ζημιές είχε υποστεί το σπίτι κάποιου, τόσο χειρότερη ήταν η άνοιά του. Από την άλλη, από μόνη της η απώλεια συγγενών και φίλων δεν φάνηκε να αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας.

«Μετά από καταστροφές, οι περισσότεροι άνθρωποι εστιάζουν σε ψυχικά προβλήματα όπως το μετατραυματικό σύνδρομο. Όμως η έρευνά μας δείχνει ότι η έκπτωση των γνωστικών/νοητικών λειτουργιών αποτελεί επίσης σημαντικό ζήτημα. Φαίνεται πως ιδίως η επανεγκατάσταση σε προσωρινό κατάλυμα μπορεί να επιταχύνει την άνοια, ιδίως σε ευάλωτους ανθρώπους», δήλωσε ο Χικίτσι.