«Μόνο ένας σεισμός θα μπορούσε να αμφισβητήσει την κυριαρχία Ερντογάν»

Οι καταστροφικοί σεισμοί στην Τουρκία μπορούν να ανατρέψουν πλήρως το πολιτικό σκηνικό, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί μετά τους δύο καταστροφικούς, φονικούς σεισμούς. Αυτή είναι η άποψη του Δρ. Τζέιμς Ράιαν, διευθυντή ερευνών για θέματα Τουρκίας, Καυκάσου και Μέσης Ανατολής στο διακεκριμένο Ινστιτούτο Εξωτερικής Πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών (=Foreign Policy Research Institute).

Κατά τον Τ. Ράιαν, μόνον ένας σεισμός θα μπορούσε να αμφισβητήσει την πολιτική κυριαρχία του Ερντογάν. Κι αυτός ο σεισμός συνέβη.

Οι λόγοι που κάνουν τον  φιλελεύθερο διεθνολόγο να «αισιοδοξεί» για την αμφισβήτηση της κυριαρχίας του Τούρκου προέδρου, είναι αρκετοί. Έτσι, ένα φυσικό γεγονός παράγει ήδη πολιτικά γεγονότα.

Τα αργά διοικητικά και διαχειριστικά αντανακλαστικά της κυβέρνησης, η διανομή της κρατικής βοήθειας στους πολίτες με βάση τα κομματικά κριτήρια, η κήρυξη της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η αστυνομική και κατασταλτική χρήση της συνταγματικής έκτακτης ανάγκης από τον Ερντογάν, ο οποίος διώκει ήδη όποιον κατά τη γνώμη του διασπείρει «ψευδείς ειδήσεις» για τις σεισμικές δονήσεις και η ενδυνάμωση της εσωτερικής συνοχής της αντιπολιτευτικής κομματικής «εξάδας» ενόψει των σεισμών και των θυμάτων τους αποτελούν, σύμφωνα με τον διακεκριμένο «Τουρκολόγο» Τ. Ράιαν, τους βασικούς λόγους που αποσταθεροποιούν ήδη την πολιτική πρωτοκαθεδρία του Ερντογάν και που, ενδεχομένως οδηγήσουν στην ανατροπή της.

Πιο συγκεκριμένα, «καθώς ο Ερντογάν έχει συγκεντρώσει την εξουσία μέσω συνταγματικών αλλαγών που έχουν στειρώσει το κοινοβούλιο και του έδωσαν ελεύθερα χέρια σε κάθε σκέλος της κυβέρνησης, πολλοί αναρωτήθηκαν εάν θα χρειαζόταν ένας σεισμός για να ανατρέψει το καθεστώς του. Πράγματι, ήταν η αργή αντίδραση της κυβέρνησης στον σεισμό του 1999 που ήταν ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που συνέβαλαν στην κατάρρευση της κυβέρνησης συνασπισμού εκείνης της εποχής – στον απόηχο της οποίας το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν ανέβηκε στην εξουσία», σημειώνει ο Τ. Ράιαν.

Σύμφωνα με τον συντάκτη της ανάλυσης, «οι πρωταρχικές πρωτοβουλίες που προέκυψαν από την ομιλία, ωστόσο, ήταν η επιβολή τρίμηνης κατάστασης έκτακτης ανάγκης στις πληγείσες περιοχές και ένας παθιασμένος ισχυρισμός ότι οποιοσδήποτε διαδίδει «ψευδείς ειδήσεις» σχετικά με την απάντηση θα σημειωνόταν από τις αρχές και θα διωκόταν».

«Οι δηλώσεις για «ψευδείς ειδήσεις» επαναλήφθηκαν στην πρώτη δημόσια εμφάνιση του Ερντογάν στις περιοχές της καταστροφής την επόμενη μέρα, στη μέση της οποίας έγινε φανερό ότι οι Τούρκοι πάροχοι Διαδικτύου -όλοι στενά συνδεδεμένοι με την κυβέρνηση- είχαν αρχίσει να περιορίζουν το εύρος ζώνης για τους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης όπως το Twitter και το Facebook. Αυτές οι ενέργειες αποτελούσαν ένα επιπλέον εμπόδιο για εκείνους στο έδαφος που χρησιμοποιούσαν αυτές τις τοποθεσίες για να εντοπίσουν αγαπημένα πρόσωπα και να καλέσουν για βοήθεια».

Η άποψη του Ερντογάν για «ψευδείς ειδήσεις» και η εμπειρία της κατάχρησης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης από τον ίδιο κατά το παρελθόν ενίσχυσαν την ενότητα της πιο «παρδαλής», όπως χαρακτηρίζεται, αντιπολίτευσης και ώθησαν τον Κιλισντάρογλου να βγει δυναμικά μπροστά. «Στο παρελθόν, ο Κιλιτστνάρογλου έχει επικριθεί για τη συγκρατημένη του συμπεριφορά και συχνά σιωπηλή και έμμεση κριτική στο καθεστώς, αλλά αυτή η ομιλία ξεχώριζε για την αμεσότητα και τις βαριές κατηγορίες του».

Ακόμη, Εν μέσω ενός πολέμου κατηγοριών και κατηγοριών που πιθανότατα θα ξεκινήσει μεταξύ του Ερντογάν και του Κιλιτσντάρογλου τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, η έμφαση που δίνει ο Ιμαμόγλου στην παροχή υπηρεσιών σχετίζεται με τον τρόπο με τον οποίο πέρασε το χρόνο του ως δήμαρχος – επικεντρωμένος στη βελτίωση των βασικών υπηρεσιών της πόλης και ανάπτυξη με τρόπο που δεν μοιάζει με τη θητεία του ίδιου του Ερντογάν ως δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης τη δεκαετία του 1990. Πράγματι, το να φέρει το Διαδίκτυο, το φαγητό, το νερό και το ηλεκτρικό ρεύμα σε Τούρκους που δεν είχαν πρόσβαση σε αυτά τα πράγματα ήταν η τηλεκάρτα του AKP κατά την άνοδό του τη δεκαετία του 2000 και μπορεί κάλλιστα να είναι ένας βασικός παράγοντας στην πρόκληση της αντιπολίτευσης στο μέλλον.

Οι σεισμικές δονήσεις και οι καταστροφές τους έχουν φέρει τους Τούρκους πολύ κοντά, καταλήγει ο Τ. Ράιαν. Ένα αίσθημα κοινωνικής αλληλεγγύης είναιπαρόν στους τόπους της καταστροφής. «Αυτές οι κινήσεις κοινωνικής αυτενέργειας και αλληλεγγύης συσφίγγουν τους δεσμούς αλληλεγγύης. Κι αυτό είναι ακριβώς που φοβάται περισσότερο η εξουσία Ερντογάν».