Υπουργικό συμβούλιο

Ο όρος υπό την στενή έννοιά του είναι συνώνυμος με τη λέξη Κυβέρνηση.Ο Θεσμός του Υπουργικού Συμβουλίου έχει αγγλική καταγωγή που προήλθε περί τα τέλη του 16ου αιώνα, ως “Διαρκές” ή “Ιδιαίτερον Συμβούλιον” (Privy Council) που το συγκροτούσαν ευγενείς ή διακεκριμένα πρόσωπα έμπιστα του Στέμματος, το οποίο ήταν διάφορο από το Συμβούλιο Στέμματος.

Ο θεσμός του Υπουργικού Συμβουλίου δεν αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο επί παντός κυβερνητικού συστήματος (πολιτεύματος) και ούτε απαντάται σε όλα τα κράτη που εφαρμόζουν κοινοβουλευτικό σύστημα. Για παράδειγμα ο θεσμός αυτός είναι άγνωστος στο προεδρικό σύστημα των ΗΠΑ όπου οι υπουργοί δεν συγκροτούν κανένα συλλογικό όργανο απασχολούμενος ο καθένας στην αρμοδιότητα του υπουργείου του, ενώ η ενότητα της εκεί κυβέρνησης εξασφαλίζεται από τον αρχηγό του κράτους, δηλαδή τον Πρόεδρο των ΗΠΑ.

Το Ελληνικό Υπουργικό συμβούλιο

To Υπουργικό Συμβούλιο της Ελληνικής Δημοκρατίας, αποτελεί συλλογικό όργανο του κράτους, που συγκροτείται από τους υπουργούς και τους αναπληρωτές υπουργούς και του οποίου προΐσταται ο Πρωθυπουργός. Στο Υπουργικό Συμβούλιο μπορούν να παρίστανται οι Υφυπουργοί χωρίς όμως να έχουν δικαίωμα συναποφάσεων και ψήφου.

• Στην Ελλάδα ο θεσμός αυτός καθιερώθηκε αμέσως μετά τον ερχομό του Βασιλέως Όθωνα, το 1833, δια του Β.Δ. 3/10 Απριλίου 1833 «Περί σχηματισμού των Γραμματειών» (σημερινών υπουργείων) όπου στο άρθρο 5 ορίζονταν «η ολομέλεια των Γραμματέων της Επικρατείας σχηματίζει το Υπουργικόν Συμβούλιον».
• Από συνταγματική όμως άποψη το Υπουργικό Συμβούλιο θεσπίστηκε ρητά από το Σύνταγμα του 1927 άρθρο 87 και επόμενα. Η σύγχρονη συγκρότησή του προβλέπεται από το άρθρο 81 του Συντάγματος (1975).
• Τα μέλη, η σύνθεση και η λειτουργία του Υπουργικού Συμβουλίου ορίζονται κάθε φορά διά νόμου, ενώ με διάταγμα που προωθείται από τον εκάστοτε Πρόεδρο της Κυβέρνησης διορίζονται ένας ή περισσότεροι, εκ των υπουργών, Αντιπρόεδροι του Υπουργικού Συμβουλίου και σε έκτακτη περίπτωση προσωρινός αντιπρόεδρος – αναπληρωτής.
• Το άρθρο 81 του Ελληνικού Συντάγματος του 1975 είναι το αντίστοιχο άρθρο 76 του Συντάγματος του 1952.