Το Πέραμα είναι το δυτικότερο άκρο του Πειραιά και απέχει 14,7 χλμ. από το κέντρο της πόλης, ενώ συνορεύει με τους δήμους Χαϊδαρίου (βόρεια) και Κερατσινίου (ανατολικά). Η νότια πλευρά του Περάματος βρέχεται από τον όρμο του Κερατσινίου, ενώ η δυτική του πλευρά συναντά τα νερά του στενού της Σαλαμίνας (Σύμφωνα και με τα παραπάνω, το όνομα του Περάματος μάλλον οφείλεται στη θέση του, η οποία αποτελεί «πέρασμα» από το ηπειρωτικό μέρος της Αθήνας προς τη Σαλαμίνα).
Το Πέραμα είναι μια περιοχή χαρακτηριστικά βραχώδης. Μάλιστα, το έδαφος του παρουσιάζει κλίσεις που σε μερικά σημεία ξεπερνούν το 30%. Ο δήμος αναπτύσσεται από την επιφάνεια της θάλασσας μέχρι το υψόμετρο των 266 μέτρων (κορυφή Αγίας Τριάδας), και συμπεριλαμβάνει κομμάτια και από τις δύο πλαγιές του Αιγάλεω.
Κατά την αρχαιότητα η περιοχή του Περάματος είχε την ονομασία Αμφιάλη. Σε μία από τις κορυφές του όρους Αιγάλεω που εντάσσονται στο Δήμο Περάματος, θεωρείται πως βρισκόταν η θέση από την οποία ο Πέρσης αυτοκράτορας Ξέρξης παρακολούθησε τη ναυμαχία της Σαλαμίνας (480π.Χ.). Η κορυφή αυτή αποκαλείται από τους κατοίκους του Περάματος «Θρόνος τού Ξέρξη».
Το σύγχρονο Πέραμα αποκτά τη μορφή μικρού οικισμού τη δεκαετίας του 1920, όταν αρκετοί πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη, από τη Μικρά Ασία και ειδικότερα από το Ικόνιο και τον Εύξεινο Πόντο αναζητούν σε αυτή την περιοχή την καινούργια τους ζωή. Το Νέο Ικόνιο Περάματος δημιουργήθηκε και έλαβε το όνομά του από τους Μικρασιάτες πρόσφυγες που προέρχονταν από την πόλη Ικόνιο της Μικράς Ασίας. Το 1928 ιδρύονται τα πρώτα ναυπηγεία του Περάματος. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την άφιξη νέων κατοίκων, ως επί το πλείστον νησιωτών και μικρασιατών.
Το 1934 ιδρύθηκε η Κοινότητα του Περάματος, με απόσπασή της από το Δήμο Πειραιά, ενώ 30 χρόνια αργότερα, το 1964, το Πέραμα αναγνωρίζεται ως Δήμος. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά και την αύξηση του πληθυσμού των κατοίκων του Περάματος στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα (βλέπε πίνακα).
Η παρουσία, μέχρι τη δεκαετία του ’60, αρκετών παραθαλάσσιων ταβερνών και λαϊκών νυχτερινών κέντρων αντανακλά το λαϊκό χαρακτήρα της περιοχής που διατηρείται μέχρι τις μέρες μας. Χαρακτηριστικό σημείο στις αναμνήσεις των κατοίκων του Περάματος από εκείνη την εποχή αποτελεί το τραμ που μέχρι το 1977 εκτελούσε τη γραμμή Πειραιάς – Πέραμα. Το τρενάκι αυτό, εκτός από βασικό μέσο συγκοινωνίας, ταυτόχρονα αποτελούσε σύμβολο της περιοχής του Περάματος. Με το πρόγραμμα επεκτάσεων του Τραμ Αθήνας, προβλέπεται η επαναφορά του με γραμμή που θα ξεκινάει από το ΣΕΦ και μέσω Πειραιά θα καταλήγει στο Πέραμα.
Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη
- Το Πέραμα είναι γνωστό για την παρουσία και τη δραστηριοποίηση σε αυτό της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης.
- Η ζωή στο Πέραμα είναι στενά συνδεδεμένη με την δραστηριότητα της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης.
- Η πλειοψηφία των κατοίκων της περιοχής εργάζεται στα ναυπηγεία του Περάματος.
- Ωστόσο η Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη αποτελεί έναν από τους πιο επικίνδυνους εργασιακούς χώρους στην Ευρώπη με μεγάλο αριθμό εργατικών ατυχημάτων και δυστυχημάτων με πιο πρόσφατο μαζικό δυστύχημα αυτό της 24 Ιουλίου 2008 .
- Χαρακτηριστική είναι επίσης η καταπάτηση βασικών δικαιωμάτων των εργαζομένων στη Ζώνη.
- Λόγω της συγκεκριμένης κατάστασης συχνά πραγματοποιούνται κινητοποιήσεις εργαζομένων στο Πέραμα, ενώ την κατάσταση έχει στιγματίσει και το συγκρότημα Active Member, ένα από τα πιο σημαντικά Hip Hop-Low Bap συγκροτήματα στην Ελλάδα, τα μέλη του οποίου είναι κάτοικοι Περάματος, με το τραγούδι Είναι Θυσία.