Η Πάτρα είναι πρωτεύουσα του Νομού Αχαΐας, της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, καθώς και έδρα του ομώνυμου δήμου, ενώ έχει οριστεί επίσης έδρα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου. Αποτελεί σημαντικό αστικό κέντρο και διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Ελλάδας το οποίο αποτελεί πολύ σημαντικό δίαυλο επικοινωνίας με την Ιταλία και την ευρωπαϊκή δύση, σημαντικό τόσο από συγκοινωνιακή όσο και από εμπορική σκοπιά. Μέσω αυτού συνδέεται η ηπειρωτική Ελλάδα τόσο με νησιά του Ιονίου (πχ Κεφαλλονιά, Ιθάκη, Κέρκυρα και σπανιότερα με τη Ζάκυνθο) όσο και με ιταλικά λιμάνια, όπως το Μπάρι, το Μπρίντιζι, η Ανκόνα, η Βενετία και η Τεργέστη.
Η Πάτρα είναι το μεγαλύτερο οικονομικό, εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο της Πελοποννήσου και της δυτικής Ελλάδας. Κατά την Ρωμαϊκή περίοδο, όπου η πόλη άκμασε, η Πάτρα αποτέλεσε κοσμοπολίτικο κέντρο της Μεσογείου. Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, είναι ο τόπος του μαρτυρίου του Αγίου Ανδρέα, ο οποίος είναι και ο πολιούχος άγιος της πόλης. Επίσης στην Πάτρα δεσπόζει ο επιβλητικός Ιερός Ναός Αγίου Ανδρέα που αποτελεί την μεγαλύτερη εκκλησία της Ελλάδας και μία από τις μεγαλύτερες των Βαλκανίων, όπου εκεί επίσης βρίσκονται φυλαγμένα λείψανα του αγίου και μικρά τμήματα του σταυρού που μαρτύρησε και μαζί με τον παλαιότερο όμορο και ομώνυμο μικρότερο ναό συνθέτουν έναν σημαντικό χώρο προσκηνύματος για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς από την Ελλάδα και όλον τον κόσμο.
Αποκαλείται Πύλη της Ελλάδας προς τη Δύση, καθώς είναι διεθνές εμπορικό κέντρο, μεγάλο λιμάνι και κομβικό σημείο για το εμπόριο και την επικοινωνία με την Ιταλία και την ευρωπαϊκή δύση ευρύτερα. Η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου «Χαρίλαος Τρικούπης», που εγκαινιάστηκε και τέθηκε σε λειτουργία το 2004, συνδέει το προάστιο της Πάτρας Ρίο με το χωριό Αντίρριο της Αιτωλοακαρνανίας, ενώνοντας έτσι την Πελοπόννησο με τη δυτική Στερεά Ελλάδα. Η γέφυρα επίσης αποτελεί τμήμα της Ιόνιας Οδού (Α5) και της Ευρωπαϊκής Οδού 55 (Ε55).
Η πόλη καυχιέται και φημίζεται για ένα από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά καρναβάλια[εκκρεμεί παραπομπή], το Πατρινό καρναβάλι, με πληθώρα εκδηλώσεων και τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα του οποίου οι φαντασμαγορικοί χοροί, οι μεγάλες παρελάσεις και τα εντυπωσιακά άρματα, που συχνά πολλά από αυτά έχουν σατυρικό χαρακτήρα.
Η πόλη της Πάτρας ήταν επίσης η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2006. Η Πάτρα και η ευρύτερη περιοχή έχει μακρά παράδοση στα πολιτικά πράγματα της χώρας, έχοντας αναδείξει μεγάλο αριθμό Πρωθυπουργών στην ελληνική ιστορία: η οικογένεια Παπανδρέου (τρεις Πρωθυπουργοί, Γεώργιος, Ανδρέας, Γιώργος), ο Δημήτριος Γούναρης, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος είναι μερικά γνωστά παραδείγματα. Πατρινός ήταν και ο πρώην Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κωστής Στεφανόπουλος.
Πατρινό Καρναβάλι
- Το Πατρινό καρναβάλι αποτελεί τόσο τη μεγαλύτερη όσο και την παλιότερη αποκριάτικη εκδήλωση στην Ελλάδα και μία από τις μεγαλύτερες στο κόσμο όσον αφορά τη συμμετοχή των καρναβαλιστών και την ιστορία του.
- Μετρά 190 χρόνια ιστορίας. Το καρναβάλι της Πάτρας δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός αλλά ένα σύνολο εκδηλώσεων που περιλαμβάνουν χορούς, παρελάσεις, κυνήγι κρυμμένου θησαυρού, καρναβάλι των μικρών κ.ά.
- Οι εκδηλώσεις αρχίζουν στις 17 Ιανουαρίου και διαρκούν μέχρι την Καθαρά Δευτέρα.
- Κορυφώνεται το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς με την νυχτερινή ποδαράτη παρέλαση των πληρωμάτων του Σαββάτου, τη φαντασμαγορική μεγάλη παρέλαση αρμάτων και πληρωμάτων της Κυριακής και τέλος το τελετουργικό κάψιμο του βασιλιά καρνάβαλου στο μώλο της Αγίου Νικολάου στο βόρειο λιμάνι της Πάτρας. Χαρακτηριστικές αρχές του είναι ο αυθορμητισμός, ο αυτοσχεδιασμός, η πηγαία έμπνευση και ο εθελοντισμός.