Μέγαρο Μαξίμου

Στις πρώτες δεκαετίες μετά την δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους η περιοχή που γειτνίαζε με τα τότε βασιλικά ανάκτορα (η σημερινή Βουλή των Ελλήνων, στο ανατολικό άκρο της τότε Αθήνας), ήταν εκτός σχεδίου πόλεως και είχε χωράφια. Το οικόπεδο στο οποίο σήμερα βρίσκεται το Μέγαρο ανήκε το 1856 στους αδελφούς Άγγελο και Αργύρη Καραγιάννη.

Το κτίριο θεμελιώθηκε το 1912 στην οδό Ηρώδου Αττικού 19 για λογαριασμό του Χιώτη εφοπλιστή Αλέξανδρου Μιχαληνού. Σχεδιάστηκε από τον Αναστάσιο Χέλμη. Το 1916 η χήρα του Μιχαληνού, Ειρήνη, το γένος Μανούση, η οποία εν τω μεταξύ είχε παντρευτεί τον Δημήτριο Μάξιμο, πούλησε την οικία στον Λεωνίδα Εμπειρίκο. Το 1921 ξαναγόρασε το ημιτελές έως τότε μέγαρο. Στη συνέχεια, και αφού ολοκληρώθηκαν οι εργασίες στο σπίτι, η οικογένεια Μαξίμου εγκαταστάθηκε σε αυτό.

Το κτίριο χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της κατοχής από τις γερμανικές αρχές ως οικία του Γερμανού ναυάρχου των δυνάμεων του Αιγαίου. Μετά την απελευθέρωση έμεινε για ένα διάστημα ο πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ελλάδα. Ο Μάξιμος, τραπεζίτης, διετέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας σε πολυκομματική κυβέρνηση συνασπισμού από τον Ιανουάριο του 1947 ως τον Αύγουστο του ίδιου έτους, υπήρξε δε ιδιαίτερα φιλότεχνος και για αυτό τον λόγο τους τοίχους του αρχοντικού του κοσμούσαν περίφημοι ζωγραφικοί πίνακες.

Το 1952 το ελληνικό Δημόσιο αγόρασε το μέγαρο από τον Μάξιμο στην τιμή των 5,5 δισ. δραχμών. Κυβερνητική επιτροπή είχε εκτιμήσει την αξία του μεγάρου στα έντεκα δισεκατομμύρια, αλλά ο ιδιοκτήτης του όχι μόνο δέχτηκε να το παραχωρήσει με τα μισά χρήματα, αλλά προσέφερε και την επίπλωση της οικίας του μαζί με τους πίνακες που βρίσκονταν σε αυτήν. Η κυβέρνηση, για να τιμήσει την προσφορά του Δημητρίου Μάξιμου, δήλωσε μέσω του προέδρου της ότι το κτίριο θα διατηρήσει το αρχικό του όνομα, δηλαδή Μέγαρο Μαξίμου.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 μέχρι το 1982, το Μέγαρο χρησιμοποιήθηκε κάποιες φορές (όχι όμως σε σταθερή βάση) ως ξενώνας για πρωθυπουργούς και προέδρους άλλων χωρών που επισκέπτονταν την Αθήνα, όπως ο Γιουγκοσλάβος πρόεδρος Τίτο το 1955 και η Βρετανίδα πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ το 1980.

Την περίοδο της χούντας των συνταγματαρχών, στο Μέγαρο έμενε ο αντιβασιλέας (είχε οριστεί σε αυτή τη θέση από τον Παπαδόπουλο μετά το αποτυχημένο αντιπραξικόπημα του βασιλιά Κωνσταντίνου) Γεώργιος Ζωιτάκης με την σύζυγό του Σοφία. Η χωριατοπούλα Σοφία (Βουρανζέρη) Ζωιτάκη δυσανασχετούσε με την τόσο κεντρική τοποθεσία του Μεγάρου, ενώ χαρακτηριστική έμεινε η φράση της «Τι τα θέλαμε τα μέγαρα; Δεν επιτρέπεται ούτε κοτέτσι να φτιάξεις».

Το 1982 παραχωρήθηκε στο Υπουργείο Προεδρίας της Κυβερνήσεως, κατόπιν απόφασης Κουτσόγιωργα, με σκοπό την στέγαση του γραφείου του εκάστοτε πρωθυπουργού. Οι εργασίες ολικής αποκατάστασης καθώς και προσθήκης Α΄ ορόφου στο πίσω τμήμα του κτιρίου, έγιναν από τον ανάδοχο της αρχιτεκτονικής μελέτης, Αριστόδημο Μαντζουράνη με συνεργάτιδες την Γεωργία Ζώη και την Αγγελική Κοτρώνη – Μαντζουράνη.

• Το Μέγαρο Μαξίμου διαθέτει το πλεονέκτημα της τοποθεσίας του στο κέντρο της Αθήνας, πολύ κοντά στην Βουλή,
• ωστόσο λόγω του σχετικά μικρού μεγέθους του έχει εξεταστεί και η μετεγκατάστασή του πρωθυπουργικού γραφείου σε άλλο κτίριο, όπως το Ζάππειο Μέγαρο.