Γλυφάδα

Η Γλυφάδα αποτελεί το μεγαλύτερο από τα παραδοσιακά νότια προάστια και εκτείνεται από τη θάλασσα του Σαρωνικού μέχρι τις ρίζες του Υμηττού. Από το κέντρο της Αθήνας απέχει περίπου 14 χιλιόμετρα και από το Φάληρο περίπου 8,5 χιλιόμετρα και ανήκει διοικητικά στην Περιφέρεια Αττικής. Θεωρείται κοσμοπολίτικο προάστιο της Αθήνας, με πολλά καταστήματα, χώρους εστίασης και διασκέδασης και ακριβές κατοικίες δίπλα στη θάλασσα.

Στην αρχαιότητα, η Γλυφάδα ονομαζόταν Αιξωνή και ήταν ένας από τους Δήμους της αρχαίας Αθήνας, γνωστή για την αιξωνική τρίγλη (μπαρμπούνι). Η ονομασία Γλυφάδα είναι σχετικά πρόσφατη και προέρχεται από τα πηγάδια της περιοχής, των οποίων το νερό είναι υφάλμυρο, δηλαδή γλυφό. Στα Αστέρια (χερσόνησος Πούντα),στα πλαίσια της επέκτασης των λουτρικών και ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων,εντοπίστηκαν προϊστορικά ευρήματα.

Έχει ανακαλυφθεί πρωτοελλαδικό νεκροταφείο και παράκτιος προϊστορικός περίβολος.Ενδιάμεσα στο γιαλό και την παραλιακή λεωφόρο αποκαλύφθηκαν παλαιοχριστιανικοί τάφοι. Στην ίδια περιοχή βρέθηκαν θαλαμωτοί τάφοι λαξευμένοι στο βράχο, σπασμένα αγγεία, δύο πρωτοκυκλαδικά ειδώλια και άφθονες λεπίδες οψιανού. Κοντά στον περίβολο έχει βρεθεί ρωμαϊκό νεκροταφείο. Στη Γλυφάδα, μόνο σε επτά θέσεις αποκαλύφθηκαν θεμέλια αρχαίων κτιρίων, ενώ στη Βούλα ο αριθμός τους ξεπερνά τις εβδομήντα.

Στις ανασκαφές που έγιναν μέχρι σήμερα και από τα ευρήματα που έχουν έρθει στο φως, έχουμε τη δυνατότητα να αντλήσουμε πολλές πληροφορίες για την οικιστική οργάνωση του αρχαίου δήμου, την οικονομική και παραγωγική ανάπτυξή του, τη θρησκευτική ζωή, την αμυντική του θωράκιση, την πολιτική ζωή, την κοινωνική σύνθεση του πληθυσμού, και άλλα.

• Το 1900 όλη η παραλιακή περιοχή ήταν πευκόφυτη και εντελώς ακατοίκητη. Στην περιοχή υπήρχε μόνο ένα ξωκκλήσι μέσα στο δάσος προς τιμήν του Αγίου Κωνσταντίνου και ένα μικρό πανδοχείο, καταφύγιο κυνηγών. Με την αύξηση των κατοίκων της Αθήνας και των παραθεριστών του Φαλήρου, η περιοχή άρχισε να αναπτύσσεται με παραθεριστικά οικήματα και κατασκηνώσεις. Κατά τους θερινούς μήνες τακτικά επισκέπτονταν την περιοχή μέλη της βασιλικής οικογένειας και πολιτικοί σε ημερήσιες εκδρομές.
• Το 1920 είχε σχηματιστεί μικρό προάστιο της Αθήνας με 173 μόνιμους κατοίκους. Από το πρώτο πηγάδι που ανοίχτηκε τότε για τις ανάγκες της ύδρευσης βρέθηκε το νερό της περιοχής να είναι γλυφό. Από αυτό το γεγονός ονομάστηκε η περιοχή Γλυφάδα. Κατά τον μεσοπόλεμο η Γλυφάδα σαν οικισμός υπαγόταν στην κοινότητα Μπραχαμίου. Το 1926 αποσχίστηκε διοικητικά και ανακηρύχθηκε κοινότητα. Την ίδια εποχή άρχισε να σχηματίζεται και ο οικισμός του Ελληνικού.
• Στην απογραφή του 1928 η Γλυφάδα αριθμούσε 1691 μόνιμους κατοίκους και πλέον ήταν γοργά αναπτυσσόμενη περιοχή με κατοικίες, ξενοδοχεία, λουτρά και κοσμικά κέντρα που εξυπηρετούσαν περισσότερο τους θερινούς παραθεριστές που έφθαναν τους 10.000. Τότε άρχισαν επιμέρους να διαμορφώνονται και οι πρώτοι συνοικισμοί, με βορειότερα τα «Δικηγορικά», ακολουθούσε νοτιότερα πευκοδάσος και, πέρα από αυτό, τα «Ιατρικά» που εκτείνονταν βορειοανατολικά.

Στην παραλία βρισκόταν ο συνοικισμός των Αιξωνέων και ανατολικότερα άρχιζε ο συνοικισμός των Παραθεριστών. Πέρα και από αυτόν στα ανατολικά ήταν ο συνοικισμός «Σμύρνης» που έφθανε μέχρι τη σημερινή λεωφόρο Βουλιαγμένης. Νότια των τριών οικισμών, προς την παραλία δημιουργήθηκε μια πλαζ και ανατολικά της οι δύο συνεχόμενοι συνοικισμοί του «Αγίου Νικολάου» και ο «Πυρνάρης».

Η Γλυφάδα του σήμερα

Στη Γλυφάδα υπάρχουν δύο μαρίνες, πνευματικό και πολιτιστικό κέντρο, αθλητικά κέντρα, δέκα αθλητικοί σύλλογοι εκτός των πολλών άλλων, καθώς και διάφορα πολιτιστικά ιδρύματα. Στη Γλυφάδα έχουν ανεγερθεί σημαντικά μνημεία όπως ο μαρμάρινος ανδριάντας του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης στην πλατεία της Αγίας Τριάδας καθώς και το μνημείο των Γ. Σεφέρη και Οδ. Ελύτη στην οδό Λαμπράκη.

Η Γλυφάδα διασχίζεται σε όλο το μήκος της, από βορειοδυτικά προς νοτιοανατολικά, από τη λεωφόρο Βουλιαγμένης, με την σχεδόν παράλληλη προς αυτήν παραλιακή λεωφόρο Ποσειδώνος και τοπικά στην ‘Aνω Γλυφάδα από την οδό Δ. Γούναρη. Ο δήμος χωρίζεται σε δύο βασικά τμήματα: την Άνω Γλυφάδα, που περιλαμβάνει την Τερψιθέα, την Άνω Γλυφάδα, το Πυρνάρι, την Ευρυάλη, την Αίγλη, την Αιξωνή, τα Δικηγορικά, και την Κάτω Γλυφάδα που περιλαμβάνει το κέντρο της πόλης και τον Άγιο Νικόλαο και γειτνιάζει με τους δήμους Ελληνικού– Αργυρούπολης και Βούλας. Η Τερψιθέα αποτελεί το βορειότερο και πυκνότερα δομημένο τμήμα του δήμου και περικλείεται από τα Μαυροβούνια (τμήμα του Υμηττού), την Άνω Γλυφάδα και το Δήμο Αργυρούπολης-Ελληνικου.