ΑΕΚ

Για τους Μικρασιάτες πρόσφυγες τα πρώτα χρόνια στη μητέρα πατρίδα μετά τη μικρασιατική καταστροφή ήταν πραγματικά πέτρινα. Οι συνθήκες προσαρμογής δύσκολες και οι θύμησες έντονες γι’ αυτά που άφησαν πίσω τους. Οι αθλητές (οι περισσότεροι με έντονη δράση και φήμη στην Πόλη) εντάχθηκαν αρχικά στους κόλπους του Πανιωνίου και του Παναθηναϊκού. Η δημιουργία, όμως, του δικού τους συλλόγου ήταν θέμα χρόνου…

«Κάτι πρέπει να γίνει» ήταν η φράση που ακουγόταν όλο και πιο συχνά στο μικρό μαγαζάκι αθλητικών ειδών Λουξ του Αιμίλιου Ιωνά και του Κωνσταντίνου Δημόπουλου στην οδό Βερανζέρου. Η συζήτηση έγινε πίστη και η πίστη σκοπός ζωής για τη μικρή αυτή παρέα, που οραματιζόταν να συγκεντρώσει κάτω από τον δικέφαλο αετό όλους τους ποδοσφαιριστές και τους φιλάθλους που προέρχονταν από την Κωνσταντινούπολη.

Στις 13 Απριλίου του 1924 και ύστερα από πoλύωρη συζήτηση, η παρέα πήρε την τελική απόφαση για την ίδρυση ενός συλλόγου με την επωνυμία Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπόλεως. Ως έμβλημα επελέγη ασφαλώς ο Δικέφαλος Αετός και χρώματα το χρυσό και το μαύρο, όλα εμπνευσμένα από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, για να θυμίζουν στους μεταγενέστερους την ένδοξη αθλητική παρακαταθήκη των Ελλήνων της Πόλης.

Το καινούργιο σωματείο βολεύτηκε πρόχειρα στα γραφεία τις ΧΑΝ στην οδό Μητροπόλεως, που παραχώρησε ο καθηγητής του Athens College Νίκος Ελεόπουλος. Συντάχτηκε το καταστατικό και στις 29 Μαΐου 1924 εξελέγη το πρώτο διοικητικό συμβούλιο, με πρόεδρο τον δημοσιογράφο Κώστα Σπανούδη, μετέπειτα βουλευτή και υπουργό στην κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου. Το συμπλήρωσαν οι Νίκος Ελεόπουλος (αντιπρόεδρος), Τιμολέων Τάγαρης, Μενέλαος Καροτσιέρης, Μίλτος Ιερεμιάδης, Κωνσταντίνος Δημόπουλος και Αμίλιος Ιωνάς.

Πριν συμπληρωθεί ένα δίμηνο, η ποδοσφαιρική ομάδα της ΑΕΚ ήταν αξιόμαχη και έτοιμη να κατεβεί στα γήπεδα. Στον πρώτο της φιλικό αγώνα που έγινε στο Ποδηλατοδρόμιο του Νέου Φαλήρου (νυν Γήπεδο Καραϊσκάκη) νίκησε την ομάδα επιλέκτων του Πειραιά με 3 – 2. Η πρώτη αυτή ομάδα απαρτιζόταν από τους Κίτσιο, Ιερεμιάδη, Ασδένη, Κεχαγιά, Παρασκευά, Δημόπουλο, Καραγιαννίδη, Μπαλτά, Μήλα, Ηλιάδη και Γεωργιάδη.

Οι πρώτες προπονήσεις γίνονταν στο χώρο του Ολυμπίου Διός, μπροστά σε μικρές συγκεντρώσεις φιλάθλων. Οι υψηλές διασυνδέσεις του νεοσύστατου συλλόγου, τον βοήθησαν να ξεχωρίσει από τον Πανιώνιο και τον Απόλλωνα, που διεκδικούσαν την υποστήριξη του προσφυγικού στοιχείου της πρωτεύουσας και του χαρίσουν πανελλήνια εμβέλεια. Αργότερα, παραχωρήθηκε στην ΑΕΚ το γήπεδο του Παναθηναϊκού και το 1929 ο τότε πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος έδωσε την άδεια να της παραχωρηθεί η έκταση στη Νέα Φιλαδέλφεια, εκεί όπου για 79 χρόνια ήταν το γήπεδο της ομάδας.

Ο πρώτος τίτλος για την ΑΕΚ ήλθε το 1932, όταν κατέκτησε το πρώτο Κύπελλο Ελλάδος, νικώντας στον τελικό τον Άρη με 5-3. Μέχρι τον πόλεμο πρόσθεσε στη συλλογή της ένα νταμπλ (πρωτάθλημα και κύπελλο) το 1939 κι ένα Πρωτάθλημα τον επόμενο χρόνο. Σταρ της ομάδας ήταν οι Κώστας Νεγρεπόντης, Κλεάνθης Μαρόπουλος, Τρύφων Τζανετής, Μιχάλης Δελαβίνιας, Γιώργος Μάγειρας και Σπύρος Σκλαβούνος.

Η δεκαετία του ’40, με τον Πόλεμο, την Κατοχή και τον Εμφύλιο, απέφερε στην ΑΕΚ ένα κύπελλο, ενώ η δεκαετία του ’50 μόνο δύο κύπελλα, δεδομένης της κυριαρχίας του Παναθηναϊκού του Ολυμπιακού. Το πρώτο μεταπολεμικό πρωτάθλημα ήλθε για την ΑΕΚ το 1963 με προπονητή τον ουγγρογερμανό Γένε Τσάκναντι. Ήταν μια χρυσή πενταετία για την Ένωση μέχρι το 1968, με δύο κύπελλα κι ένα ακόμη πρωτάθλημα. Την κιτρινόμαυρη φανέλα εκείνης της περιόδου φόρεσαν παίκτες, όπως οι Κώστας Νεστορίδης, Στέλιος Σεραφείδης, Ανδρέας Σταματιάδης, Αλέκος Σοφιανίδης, Στέλιος Σκευοφύλακας, Μίμης Παπαϊωάννου, Γιώργος Καραφέσκος, Παναγιώτης Βεντούρης, Ανδρέας Παπαεμαννουήλ, Σπύρος Πομώνης και Αλέκος Ιορδάνου.

Το 1968 η ΑΕΚ έγινε γνωστή σε όλη την Ευρώπη με την κατάκτηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων από την μπασκετική ομάδα του συλλόγου, στον αλησμόνητο τελικό του Καλλιμάρμαρου κόντρα στη Σλάβια Πράγας. Ήταν ο πρώτος ευρωπαϊκός τίτλος για τον ελληνικό αθλητισμό σε επίπεδο συλλόγων.

Τη δεκαετία του ’70 η ποδοσφαιρική ΑΕΚ έγραψε μια ακόμη χρυσή σελίδα στην ιστορία της, με τρία πρωταθλήματα κι ένα κύπελλο. Στο τιμόνι της από το 1974 ήταν ο επιχειρηματίας Λουκάς Μπάρλος, ίσως ο πιο επιτυχημένος πρόεδρός της. Με προπονητή τον τσεχο-ολλανδό Φράντιτσεκ Φάντρονκ δημιούργησε μία από τις καλύτερες ομάδες της ιστορίας της. Την κιτρινόμαυρη φανέλα φόρεσαν παίκτες, όπως οι Γιώργος Δέδες, Χρήστος Αρδίζογλου, Γιώργος Σκρέκης, Μίμης Δομάζος, Τάκης Νικολούδης, Χρήστος Ιντζόγλου, Νίκος Χρηστίδης, Πέτρος Ραβούσης, Θωμάς Μαύρος Λάκης Νικολάου, Βάλτερ Βάγκνερ, Τίμο Τσανλάιτερ και Ντούσαν Μπάγεβιτς.

Την αγωνιστική περίοδο 1976-1977 η ΑΕΚ πέτυχε την υψηλότερη ευρωπαϊκή της διάκριση, φθάνοντας ως τα ημιτελικά του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ. Απέκλεισε κατά σειρά τη Δυναμό Μόσχας (2-0, 1-2), την Ντέρμπι Κάουντι (2-0, 3-2), τον Ερυθρό Αστέρα (2-0, 1-3) και την Κουήν Παρκ Ρέιντζερς [0-3, 3-0 (7-6 στα πέναλτι)]. Στα ημιτελικά αποκλείστηκε με δύο ήττες (1-4, 0-1) από τη μεγάλη Γιουβέντους εκείνης της περιόδου, η οποία κατέκτησε στη συνέχεια το Κύπελλο.

Η επταετία 1989-1996 ήταν η πιο επιτυχημένη στην ιστορία της ΑΕΚ. Υπό την τεχνική καθοδήγηση του παλιού της παίχτη Ντούσαν Μπάγεβιτς, κατέκτησε 4 πρωταθλήματα, ένα κύπελλο, ένα Σούπερ Κάπ κι ένα Λιγκ Καπ. Την περίοδο αυτή αγωνίσθηκαν στην ΑΕΚ παίκτες ,όπως οι Τόνι Σαβέβσκι, Ντανιέλ Μπατίστα, Αλέκος Αλεξανδρής, Ρέφικ Σαμπανάζοβιτς, Γιώργος Σαββίδης, Βασίλης Δημητριάδης και οι νεαροί Ντέμης Νικολαίδης, Χρήστος Κωστής, Βασίλης Τσιάρτας, Μιχάλης Κασάπης, Ανδρέας Ζήκος, και Χρήστος Μαλαδένης.

Η φυγή του Μπάγεβιτς και η έλλειψη σταθερού διοικητικού σχήματος έφεραν την ΑΕΚ σε θέση κομπάρσου στο πρωτάθλημα, ενώ οι διακρίσεις περιορίσθηκαν σε τρία Κύπελλα Ελλάδας και δύο προκρίσεις στον προημιτελικό γύρο του Κυπέλλου Κυπελλούχων Ευρώπης (1996/97 και 1997/98). Η ομάδα έφθασε στα όρια της πτώχευσης και σώθηκε χάρη στη συνδρομή της Πολιτείας με το περίφημο «άρθρο 44», καθώς και στην προσπάθεια μιας ομάδας προσώπων υπό τον Ντέμη Νικολαΐδη, που προσπάθησε να ξαναδώσει στην ομάδα τη χαμένη αίγλη της.

Το 2008 η ΑΕΚ έφθασε κοντά στην κατάκτηση του πρωταθλήματος, αλλά το έχασε “στα χαρτιά” από τον Ολυμπιακό (Υπόθεση Βάλνερ). Το 2011 κατέκτησε το κύπελλο Ελλάδας, νικώντας στον τελικό τον Ατρόμητο με 3-0. Το 2013 η ομάδα ποδοσφαίρου υποβιβάστηκε στη Β’ Εθνική για πρώτη φορά στην ιστορία της και εν συνεχεία στη Γ’ Εθνική, λόγω οικονομικών προβλημάτων. Το 2015 επανήλθε θριαμβευτικά στην μεγάλη εθνική κατηγορία και στις 17 Μαΐου 2016 κέρδισε το Κύπελλο Ελλάδας επικρατώντας στον τελικό του Ολυμπιακού με 2-1.

Το 2018 ήταν μια από τις πιο ξεχωριστές χρονιές στην ιστορία του συλλόγου. Η ποδοσφαιρική ομάδα κατέκτησε το πρωτάθλημα Ελλάδος ύστερα από 24 χρόνια, ενώ η ομάδα του μπσκετ κέρδισε τον τρίτο ευρωπαϊκό της τίτλο και το τέταρτο Κύπελλο Ελλαδος.

Τίτλοι στο Ποδόσφαιρο

• Πρωταθλήματα Ελλάδας (12): 1939, 1940, 1963, 1968, 1971, 1978, 1979, 1989, 1992, 1993, 1994, 2018
• Κύπελλα Ελλάδας (15): 1932, 1939, 1949, 1950, 1956, 1964, 1966, 1978, 1983, 1996, 1997, 2000, 2002, 2011, 2016
• Σούπερ Καπ (2): 1989, 1996
• Λιγκ Καπ (1): 1990.

Τίτλοι στο Μπάσκετ

• Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης/Σαπόρτα (2): 1968, 2000
• Τσάμπιονς Λιγκ (1): 2018
• Πρωταθλήματα Ελλάδας (8): 1958, 1963, 1964, 1965, 1966, 1968, 1970, 2002
• Κύπελλα Ελλάδας (4): 1981, 2000, 2001, 2018, 2020.