Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ ζήτησε από υπουργούς και κυβερνητικούς αξιωματούχους να καταρτίσουν σχέδια για την ανοικοδόμηση των σχέσεων του Ηνωμένου Βασιλείου με την Ευρωπαϊκή Ενωση έπειτα από χρόνια σκληρής στάσης μετά το Brexit, σύμφωνα με αναλυτικό ρεπορτάζ του Bloomberg.
Καθοδηγούμενοι εν μέρει από τις συνέπειες της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν συντάξει προτάσεις για το πώς η Βρετανία μπορεί να συνεργαστεί πιο στενά με τα κράτη της Ε.Ε. σε μια σειρά ζητημάτων. Το έργο επικεντρώνεται στην άμυνα, τη μετανάστευση και την οικονομική συνεργασία που περιλαμβάνει θέματα όπως το εμπόριο, η ενέργεια και τα διεθνή πρότυπα.
Η στροφή του Σούνακ προς την Ε.Ε. περιγράφηκε από υπουργούς, διπλωμάτες και αξιωματούχους που ζήτησαν να μην κατονομαστούν συζητώντας αδημοσίευτα σχέδια.
Το ζήτημα της Βόρειας Ιρλανδίας
Οι Βρετανοί αξιωματούχοι ελπίζουν ότι τις επόμενες ημέρες θα μπορέσουν να ανακοινώσουν μια λύση στην πολυετή διαμάχη με την Ε.Ε. σχετικά με τις εμπορικές ρυθμίσεις μετά το Brexit για τη Βόρεια Ιρλανδία. Και η ομάδα του Σούνακ θέλει να χρησιμοποιήσει αυτό το σημαντικό «παραθυράκι» ως βάση για τη βελτίωση των δεσμών με την Ενωση.
Για να το πετύχει, ωστόσο, ο 42χρονος πρωθυπουργός βρίσκεται ενώπιον μιας λεπτής ισορροπίας για να κρατήσει υπό έλεγχο τους ένθερμους υπέρμαχους του Brexit στο κόμμα του και να πείσει τους συμμάχους τους στο Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα στο Μπέλφαστ να άρουν το βέτο τους στην αποκεντρωμένη κυβέρνηση στη Βόρεια Ιρλανδία.
Ακόμα κι αν καταφέρει κάτι τέτοιο, θα έρθει αντιμέτωπος με τον σκεπτικισμό των Ευρωπαίων ηγετών που προσπαθούν να συνεργαστούν με το Ηνωμένο Βασίλειο τα τελευταία επτά χρόνια, καθώς η χώρα πέρασε μέσα από πέντε διαφορετικούς πρωθυπουργούς που συχνά αντιμετώπιζαν την Ε.Ε. ως «σάκο του μποξ» για χάρη του εγχώριου κοινού τους. Το Ηνωμένο Βασίλειο πρόκειται επίσης να αποκαλύψει σύντομα νομοθεσία για τη μετανάστευση που θα μπορούσε να το φέρει σε σύγκρουση με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Η αλλαγή στη στρατηγική του Ηνωμένου Βασιλείου απέναντι στην Ευρώπη δεν έγκειται στην παραδοχή ότι το Brexit απέτυχε, επέμεινε ένας κυβερνητικός αξιωματούχος, υποστηρίζοντας ότι ήταν αντανάκλαση μιας μεταβαλλόμενης πραγματικότητας.
Ο Σούνακ έχει καταστήσει σαφές στους Ευρωπαίους ηγέτες ότι είναι αποφασισμένος να επιλύσει το ζήτημα του εμπορίου με τη Βόρεια Ιρλανδία. Μια συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο έχει σχεδόν επιτευχθεί, αν και ο πρωθυπουργός πρέπει ακόμα να πείσει το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα και τους Συντηρητικούς υπέρμαχους του Brexit να μην την εκτροχιάσουν.
Το ζήτημα των μεταναστών
Η ομάδα του Σούνακ βλέπει τη σχέση του με τον Εμανουέλ Μακρόν ως πολλά υποσχόμενη και η συνεργασία με τη Γαλλία κρίνεται απαραίτητη προκειμένου να μειωθούν οι μεταναστευτικές ροές στη θάλασσα της Μάγχης.
Αυτή είναι μία από τις πέντε δεσμεύσεις του Σούνακ προς τους ψηφοφόρους ενόψει των εκλογών που αναμένονται το επόμενο έτος.
Ο Σούνακ και ο Μακρόν παρουσίασαν ένα ενιαίο μέτωπο αυτό τον μήνα, καθώς και οι δύο φιλοξένησαν τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ενα πρώιμο «τεστ» της προσέγγισης θα είναι η συνάντηση του Σούνακ με τον Μακρόν στο Παρίσι τον Μάρτιο, όπου ο Βρετανός πρωθυπουργός ελπίζει να εξασφαλίσει περαιτέρω πρόοδο στο ζήτημα της διέλευσης των μεταναστών.
Οι αμυντικοί και διπλωματικοί δεσμοί με την Ε.Ε. Η Βρετανία εργάζεται επίσης πάνω σε λεπτομερή σχέδια για την ενίσχυση των αμυντικών δεσμών με την Ευρώπη μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Αυτό θα είναι ένα από κύρια ζητήματα κατά τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Λιθουανία τον Ιούλιο, όπου ορισμένα ανώτερα μέλη της κυβέρνησης του Σούνακ θέλουν να δουν μια νέα δέσμευση της Συμμαχίας για δαπάνες 2% του ΑΕΠ στην άμυνα.
Ο υπουργός Αμυνας Μπεν Ουάλας ζήτησε περισσότερες επενδύσεις στις ένοπλες δυνάμεις της Βρετανίας, ενώ τις επόμενες εβδομάδες αναμένεται επικαιροποίηση –μετά την Ουκρανία– της βρετανικής άμυνας, ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής.
Μεταξύ των προτάσεων που εξετάζονται είναι η επίσημη σχέση άμυνας και ασφάλειας και ο διάλογος μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ε.Ε., καθώς και μια νομική συμφωνία που θα επιτρέπει στον βρετανικό στρατό να συμμετέχει ευκολότερα στις επιχειρήσεις της Ε.Ε. Εξάλλου, η ανταπόκριση του Ηνωμένου Βασιλείου στον πόλεμο της Ουκρανίας, της έδωσε την ευκαιρία να αναλάβει ηγετικό ρόλο στις δομές διοίκησης και ελέγχου του ΝΑΤΟ, δήλωσε ανώτερος Βρετανός αξιωματούχος.
Η Ε.Ε. είναι πιθανό να χαιρετίσει στενότερη συνεργασία για την ασφάλεια, δεδομένου ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία έχουν τους ισχυρότερους στρατούς στην Ευρώπη. Πράγματι, όταν ο προκάτοχος του Σούνακ, Μπόρις Τζόνσον, διαπραγματευόταν τους όρους του Brexit, η Ε.Ε. είχε πιέσει για περισσότερη συνεργασία στον τομέα της άμυνας, αλλά ο Τζόνσον προέβαλε αντίσταση.
Η βρετανική κυβέρνηση θέλει επίσης να συνεργαστεί πιο στενά με την Ε.Ε. στις κοινές εξαγωγές αμυντικού υλικού, για να αποτρέψει τις μη ευρωπαϊκές χώρες από το να συνάψουν συμβάσεις με τη Ρωσία και την Κίνα. Αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί πιο δύσκολο στη διαπραγμάτευση.
Οι Βρετανοί αξιωματούχοι ανησυχούν ότι οι αμυντικές εταιρείες του Ηνωμένου Βασιλείου θα μπορούσαν να χάσουν από μια αποκλειστική πολιτική με την Ε.Ε. για τις αμυντικές εξαγωγές και βλέπουν ως αντιστάθμιση αυτού του κινδύνου μια κοινή πρωτοβουλία. Η Γαλλία και η Γερμανία προσπάθησαν παραδοσιακά να κατευθύνουν μεγάλα αμυντικά συμβόλαια προς ευρωπαϊκές εταιρείες, αλλά η πρόσφατη συμφωνία για την ανάπτυξη ενός μαχητικού αεροσκάφους με την Ιταλία και την Ιαπωνία δείχνει τι είναι εφικτό.
Ενώ υπήρξαν έντονες παρασκηνιακές διαφωνίες με τη Γερμανία, ιδίως σε ζητήματα όπως τα τανκς, ο πόλεμος στην Ουκρανία άφησε τα ευρωπαϊκά κράτη και το Ηνωμένο Βασίλειο πιο ευθυγραμμισμένα στην εξωτερική και αμυντική πολιτική από οποιαδήποτε άλλη στιγμή εδώ και δεκαετίες.
Η οικονομική τύχη της Βρετανίας από το Brexit μέχρι στιγμής έχει καθοριστεί από την πενιχρή ανάπτυξη και το ασθενέστερο εμπόριο με την Ε.Ε. Την Παρασκευή, τα επίσημα στοιχεία έδειξαν ότι το εμπορικό έλλειμμα του Ηνωμένου Βασιλείου με την Ε.Ε. είχε διευρυνθεί σε επίπεδα-ρεκόρ το τελευταίο τρίμηνο του 2022.
Οι εμπορικές σχέσεις με το βλέμμα στις ΗΠΑ
Βρετανός αξιωματούχος ανέφερε ότι έχουν τονίσει στον Σούνακ ότι οι ισχυρές εμπορικές σχέσεις με την Ευρώπη θα είναι απαραίτητες για τις οικονομικές προκλήσεις του μέλλοντος –σε τομείς όπως οι αναδυόμενες τεχνολογίες– και για την αντιμετώπιση απειλών όπως οι αναταραχές στην παγκόσμια εφοδιαστκή αλυσίδα και η Κίνα.
Η πραγματικότητα είναι ότι ένας πιο επικίνδυνος κόσμος, ο αυξανόμενος αυταρχισμός και ο προστατευτισμός σημαίνει ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να συνεργαστούμε στενά με τους συμμάχους, είπε ο αξιωματούχος. Αυτό σημαίνει απομάκρυνση από την «τρελή στρατηγική» των πρόσφατων συγκρούσεων με τις Βρυξέλλες, προς μια πιο σταθερή σχέση ως κρίσιμοι φίλοι, πρόσθεσε.
Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι εκπονούν, πάντως, Στρατηγική Εφοδιαστικής Αλυσίδας και Εισαγωγών που θα προτείνει την εξασφάλιση προμηθειών κρίσιμων αγαθών όπως ορυκτά από ασφαλείς χώρες, σε περίπτωση μελλοντικών αναταραχών συγκρίσιμων με την πανδημία της COVID-19. Μια στρατηγική για τους ημιαγωγούς θα σκιαγραφήσει μια παρόμοια προσέγγιση για την προμήθεια μικροτσίπ.
Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού του προέδρου Μπάιντεν έχει επικεντρώσει τις σκέψεις του Λονδίνου στον κίνδυνο να βρεθεί η Βρετανία στη μέση δύο μεγάλων εμπορικών δυνάμεων που ακολουθούν προστατευτικές πολιτικές. Οι υπουργοί του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν έρθει σε επαφή με τους ομολόγους τους στην Ε.Ε. προτρέποντάς τους να μη βλάψουν τις βρετανικές εταιρείες, καθώς η Ενωση εξετάζει τις δικές της τεράστιες πράσινες επιδοτήσεις ως απάντηση στις ΗΠΑ.
Δεν υπάρχει περίπτωση το Ηνωμένο Βασίλειο να μπορέσει να ανταγωνιστεί το μέγεθος των επιδοτήσεων των ΗΠΑ και της Ε.Ε., επομένως πρέπει να χρησιμοποιήσει τη διπλωματία για να διαπραγματευτεί την προστασία των βρετανικών εταιρειών και από τις δύο πλευρές, δήλωσε Βρετανός αξιωματούχος. Αυτές οι συνομιλίες διευθύνονται από την υπουργό Επιχειρήσεων και Εμπορίου Κέμι Μπάντενοχ και τον ίδιο τον Σούνακ.
Η Μπάντενοχ έχει επίσης απομακρυνθεί από την εστίαση της πρώην πρωθυπουργού Λιζ Τρας στη διασφάλιση συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών με χώρες εκτός Ε.Ε. που είχαν συζητήσιμο οικονομικό όφελος, προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης των εξαγωγών και των επενδύσεων.
Η ήπια ισχύς είναι επίσης κλειδί σε έναν άλλο τομέα, στον οποίο ο Σούνακ θέλει να ενισχύσει την εμπλοκή της Βρετανίας: αυτό που οι αξιωματούχοι αποκαλούν «ρυθμιστική διπλωματία». Η κυβέρνηση θέλει να είναι σε θέση να επηρεάσει τα διεθνή πρότυπα για βασικά αγαθά του μέλλοντος και αυτό σημαίνει συνεργασία με την Ε.Ε.