Την εποχή που ο πατέρας μου βρισκόταν στα πρώτα στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ και είχε ακόμη κάποιες στιγμές διαύγειας, του ζήτησα συγγνώμη για την αυτοβιογραφία που έγραψα πολλά χρόνια νωρίτερα, όπου άνοιξα στον κόσμο την πόρτα της ταραχώδους οικογενειακής μας ζωής. Ήδη, μιλούσε λιγότερο εκείνη την εποχή, αλλά τα μάτια του μού έλεγαν ότι καταλάβαινε.
Θυμήθηκα εκείνη τη στιγμή όταν διάβασα ότι ο πρίγκιπας Χάρι, στη νέα έκδοση των απομνημονευμάτων του, έγραψε ότι ο πατέρας του, Βασιλιάς Κάρολος Γ’, μπήκε ανάμεσα στους γιους του όταν πιάστηκαν στα χέρια λέγοντας: “Σας παρακαλώ παιδιά, μην κάνετε τα τελευταία χρόνια της ζωής μου δυστυχισμένα”.
Ο χρόνος είναι απρόβλεπτος. Ποια θα είναι η τελευταία ανάμνηση κάποιου; Προσωπικά, είχα την τύχη να περάσω χρόνο με τον πατέρα μου, γεγονός που μου επέτρεψε να ζητήσω συγγνώμη, παρότι η ασθένειά του πλανιόταν ανάμεσά μας και σκίαζε την επικοινωνία μας. Τα λόγια του Βασιλιά Κάρολου αποκαλύπτουν έναν άνδρα που έχει επίγνωση της θνητότητάς του και που θα ήθελε να τη συνειδητοποιήσουν και οι απόγονοί του.
Η δικαιολογία μου για τη συγγραφή του εν λόγω βιβλίου, που τώρα θα ήθελα να μην είχα γράψει ποτέ (και σας παρακαλώ να μην το αγοράσετε· έχω γράψει πολλά άλλα έκτοτε), μοιάζει πολύ με το σκεπτικό, όπως εγώ το καταλαβαίνω, του Χάρι. Ήθελα να πω την αλήθεια, να παρουσιάσω τα πραγματικά γεγονότα. Αφελώς, σκεφτόμουν ότι αν αποκαλύψω τα προσωπικά μου συναισθήματα και τη δική μου αλήθεια στον κόσμο, η οικογένειά μου θα μπορούσε επίσης να με καταλάβει καλύτερα.
Φυσικά, οι άνθρωποι συνήθως δεν αντιδρούν καλά όταν ντροπιάζονται και εκτίθενται δημόσια. Και τα χρόνια που ακολούθησαν, έμαθα κάτι σχετικά με την αλήθεια: Είναι πολύ πιο περίπλοκη από ό,τι μας φαίνεται όταν είμαστε νέοι. Δεν υπάρχει μόνο μία αλήθεια, η δική μας αλήθεια – οι άλλοι άνθρωποι που εμπλέκονται στη δική μας ιστορία έχουν τις δικές τους αλήθειες επίσης.
Ο πρίγκιπας Ουίλιαμ, είμαι σίγουρη, ότι έχει τη δική του άποψη για τη χειροδικία που περιγράφει στο βιβλίο του ο Χάρι. Για να γίνει πραγματικά κατανοητή η δυναμική που υπάρχει μεταξύ των δύο αδελφών και να καταστεί πιο ολοκληρωμένη η ιστορία αυτή, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και η αλήθεια του Ουίλιαμ. Ο Χάρι γράφει ότι, αφότου τον χτύπησε ο Ουίλιαμ, τον προκάλεσε να ανταποδώσει, κάτι που ο ίδιος αρνήθηκε να κάνει. Αλλά γράφοντας για τον καυγά, έκανε ακριβώς αυτό.
Ο Χάρι εκφράζει επίσης την επιθυμία του να “γιατρέψει” τη σχέση του με τον Ουίλιαμ, και τον πατέρα του. Ίσως και να συμβεί, αλλά θα χρειαστεί να διανύσουν μακρύ δρόμο, ξεπερνώντας τα νέα εμπόδια που ο ίδιος έχει εγείρει.
Πριν από χρόνια, με ρώτησε κάποιος τι θα έλεγα στον νεότερο εαυτό μου εάν μπορούσα. Απάντησα χωρίς δισταγμό: “Είναι εύκολο. Θα μου έλεγα: “Σιωπή””. Όχι για πάντα. Αλλά μέχρι να μπορέσω να αποστασιοποιηθώ και να κοιτάξω τα πράγματα από μια ευρύτερη οπτική γωνία. Μέχρι να καταλάβω ότι τα λόγια μου έχουν επιπτώσεις και ότι θα ηχούν για πολύ-πολύ καιρό.
Ο Χάρι αποκαλεί τον Ουίλιαμ όχι μόνο “αγαπημένο του αδελφό” αλλά και “Νέμεσή” του. Διάλεξε λέξεις που πληγώνουν βαθιά, που αφήνουν ουλές· ίσως εάν κρατούσε περισσότερο χρόνο τη σιωπή του, εάν αναλογιζόταν τη δύναμη που έχουν τα λόγια στον χρόνο, να έκανε διαφορετικές επιλογές.
Η σιωπή σου δίνει χρόνο, σου εξασφαλίζει αποστασιοποίηση και σου επιτρέπει να κοιτάξεις τα βιώματά σου πιο ολοκληρωμένα, χωρίς τον πειρασμό να “πατσίσεις”. Κάποια στιγμή, στα χρόνια που θα ’ρθουν, ο Χάρι μπορεί να κοιτάξει πίσω, όπως έκανα κι εγώ, και να ευχηθεί να μπορούσε να πάρει πίσω όσα είπε.
Έμαθα επίσης και κάτι ακόμη για την αλήθεια: Δεν χρειάζεται κάθε αλήθεια να λέγεται σε όλο τον κόσμο. Οι άνθρωποι θα είναι πάντοτε περίεργοι για τις οικογένειες των διασήμων, και συχνά η ιστορία αυτών των οικογενειών μπορεί να έχει απήχηση σε άλλους, να τους δίνει μια εικόνα της δικής τους κατάστασης, μπορεί ακόμη και να υπερβαίνει το όριο που οι φήμες φλερτάρουν με την αιωνιότητα.
Αλλά δεν χρειάζεται να μοιραζόμαστε τα πάντα, αυτή είναι μια αλήθεια που διδάσκει η σιωπή. Ο Χάρι φαίνεται να υιοθετεί το ρητό “Η σιωπή δεν είναι επιλογή”. Θα του έλεγα, ταπεινά, ότι είναι επιλογή.