Τη δυνατότητα νομιμοποίησης των μεγάλων αυθαιρέτων της λεγόμενης «Κατηγορίας 5» θα επαναφέρει το επόμενο διάστημα το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ). Πρόκειται για κτίρια με υπερβάσεις άνω του 40% των πολεοδομικών μεγεθών κάλυψης και δόμησης και άνω του 20% του επιτρεπόμενου ύψους, ή κτίρια που στερούνται κάθε νομιμότητας καθώς έχουν χτιστεί δίχως οικοδομική άδεια.
Η σχετική ρύθμιση είναι έτοιμη και σχεδιάζεται να περιληφθεί στο σχέδιο νόμου για τις αστικές αναπλάσεις το οποίο βρίσκεται ακόμη υπό επεξεργασία και αναμένεται να είναι έτοιμο προς τα τέλη του μήνα. Ωστόσο, εάν αυτό καθυστερήσει δεν αποκλείεται να εισαχθεί ως τροπολογία σε κάποιο από τα επόμενα νομοσχέδια που θα προωθηθούν προς ψήφιση στη Βουλή το επόμενο διάστημα, όπως αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» στέλεχος του ΥΠΕΝ.
Η προθεσμία
Είναι αξιοσημείωτο ότι η προθεσμία για την τακτοποίηση όλων των αυθαιρέτων «Κατηγορίας 5» είχε λήξει το φθινόπωρο του 2020 και δεν δόθηκε η δυνατότητα τακτοποίησής τους μέσω της Ταυτότητας Κτιρίου, όπως έγινε για τις υπόλοιπες κατηγορίες αυθαιρέτων (1 έως 4). Είχε δοθεί …χάρη μόνο για ορισμένες υποκατηγορίες της «5» όπως για αυθαίρετα τραπεζών από πλειστηριασμούς, από κληρονομιές, ακίνητα με σύμβαση leasing, αυθαίρετα της ΕΤΑΔ κλπ.
Η πολυαναμενόμενη ρύθμιση _ από μηχανικούς και αυθαιρετούχους – θα αφορά πολεοδομικές παρανομίες μεγάλης κλίμακας που είχαν γίνει πριν την 28η Ιουλίου 2011 _ ημερομηνία που αποτελεί τη χρονική «κόκκινη γραμμή» σε όλους τους νόμους για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων, η οποία έχει γίνει αποδεκτή και από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ). Τα αυθαίρετα που έχουν χτιστεί μετά τον Ιούλιο του 2011 (εκ των οποίων πολλά σε νησιά με υψηλή αξία γης, όπως στη Μύκονο) ή βρίσκονται εντός δασών, αιγιαλού, προστατευόμενων περιοχών κατεδαφίζονται.
Η δικλείδα ασφαλείας
Η νέα ρύθμιση θα προβλέπει ως «δικλείδα ασφαλείας» υποχρεωτικό έλεγχο σε όλες τις αιτήσεις από ελεγκτή δόμησης προκειμένου να διαπιστώνεται ότι δεν βρίσκονται μέσα σε «απαγορευμένες» περιοχές και δεν έχουν χτιστεί μετά τον Ιούλιο του 2011. Επίσης, το μεγαλύτερο ποσοστό των κονδυλίων (περί το 60%) που θα συγκεντρώνονται από τα πρόστιμα, τα οποία αναμένεται ότι θα είναι μεγαλύτερα σε σύγκριση με τις υπόλοιπες κατηγορίες αυθαιρέτων, θα δίνονται στους δήμους, μέσω του Πράσινου Ταμείου, προκειμένου να προχωρούν οι ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις οι οποίες, ελλείψει χρημάτων, λιμνάζουν εδώ και δεκαετίες.
Πρόστιμο
Με την καταβολή του προστίμου οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων της «Κατηγορίας 5» θα μπορούν να τα διατηρούν για 30 έτη. Ωστόσο για να τα νομιμοποιήσουν εσαεί θα πρέπει, όταν θα ανοίξουν τα …γκισέ της «Τράπεζας Γης», να εξαγοράσουν τίτλους Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης (ΜΣΔ).
Η θεσμοθέτηση της περίφημης Τράπεζας Γης (ν. 4178/13) έγινε πριν από περίπου μια δεκαετία με στόχο να διευκολύνει την εξαίρεση από την κατεδάφιση αυθαίρετων κτιρίων με μεγάλες παραβάσεις καθώς έως τότε η εξαίρεση αυτή προσέκρουε στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), που τη θεωρούσε αντισυνταγματική. Το σκεπτικό ώστε να μην …σκαλώσει ο νόμος στην κρίση του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, ήταν οι αυθαιρετούχοι να εξαγοράζουν από την Τράπεζα τίτλους μεταφοράς συντελεστή δόμησης (ΜΣΔ), και ως περιβαλλοντικό αντιστάθμισμα να χρηματοδοτείται από τα έσοδα αυτά η δημιουργία ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων.
Βεβαίως για την πλήρη λειτουργία της Τράπεζας, θα πρέπει να καθοριστούν και οι Ζώνες Υποδοχής Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης (ΖΥΣ), μέσω των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, τα οποία αναμένεται να ολοκληρωθούν στο τέλος του 2025.