Ο πόλεμος στην Ουκρανία έβαλε απότομα τέλος στην ψευδαίσθηση ότι η εξάρτηση της ηπείρου από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες δεν θα είχε συνέπειες για τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Υπάρχει όμως ένας άλλος τομέας όπου η εξάρτηση της Ευρώπης από ξένες δυνάμεις είναι ανησυχητική: είναι ο ψηφιακός και πιο συγκεκριμένα το Cloud Computing (Υπολογιστικό νέφος), όπως λέει η Ιμενέ Καμπουγιά, ειδική στον ψηφιακό μετασχηματισμό στην εταιρεία Wavestone.
Το υπολογιστικό νέφος (cloud computing) είναι η διάθεση υπολογιστικών πόρων μέσω του διαδικτύου από κεντρικά συστήματα που βρίσκονται απομακρυσμένα από τον τελικό χρήστη. Τα τελευταία χρόνια της πανδημίας άλλαξαν θεμελιωδώς τα μοντέλα εργασίας. Τα εργαλεία που βασίζονται στο cloud για επικοινωνία, διαχείριση έργων και τηλεδιασκέψεις αποτελούν τη ραχοκοκαλιά των υβριδικών μοντέλων εργασίας και επέτρεψαν τη συνέχιση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
Το τέλος της πανδημίας δεν σημαίνει ότι η ζήτηση για αυτά τα εργαλεία θα μειωθεί, μάλλον θα γίνει πιο συγκεκριμένη και στρατηγική. «Το ζήτημα δεν θα είναι πλέον μόνο η ενεργοποίηση της απλής κοινής χρήσης αρχείων, αλλά η ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής διαχείρισης περιεχομένου με την οποία οι απομακρυσμένες διαδικασίες στις επιχειρήσεις θα μπορούν επίσης να εκτελούνται ομαλά και σε ορισμένες περιπτώσεις αυτόματα», λέει ο Χάιντς Βίτφελντ, διευθυντής της Hyland Software.«Αυτό επιτρέπει την αποτελεσματικότητα και την αύξηση της παραγωγικότητας ανεξάρτητα από το πού εργάζονται οι ομάδες», προσθέτει.
Τα περιβάλλοντα Cloud Computing γίνονται όλο και πιο εκτεταμένα και πολύπλοκα. Σε αυτά τα οικοσυστήματα, η σημασία της τεχνητής νοημοσύνης αυξάνεται για να καταστήσει τις επιχειρηματικές δραστηριότητες πιο αποτελεσματικές και στρατηγικές, επιτρέποντας παράλληλα πρόσθετη ευελιξία και εξοικονόμηση κόστους. Τον επόμενο χρόνο αναμένονται περισσότερες καινοτομίες σε αυτόν τον τομέα, ειδικά από παρόχους όπως η Amazon, η Google και η Microsoft, οι οποίοι προσφέρουν υπηρεσίες Cloud σε μεγάλη κλίμακα.
Το 2023, οι εταιρείες θα αξιολογήσουν το Cloud Computing πιο προσεκτικά και θα χρησιμοποιήσουν ακόμη πιο στρατηγικά τις ψηφιακές τεχνολογίες για να αποφύγουν τα σημεία συμφόρησης που επιβραδύνουν τις διαδικασίες. «Η τρέχουσα οικονομική και γεωπολιτική κατάσταση σημαίνει όμως μεγάλη αβεβαιότητα για τις εταιρείες και δυσχεραίνει τον μακροπρόθεσμο επιχειρηματικό σχεδιασμό. Η ευελιξία είναι επομένως πιο σημαντική από ποτέ, ενώ ταυτόχρονα απαιτούνται ολοκληρωμένα μέτρα ασφαλείας λόγω και των κλιμακούμενων απειλών στον κυβερνοχώρο», τονίζει ο Γερμανός ειδικός.
Αμερικανοί και Κινέζοι κυριαρχούν
Είναι λοιπόν σαφές ότι τα τελευταία χρόνια, το θέμα της έχει ωθηθεί στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας από μια μεγάλη ποικιλία ομάδων και έχει αποκτήσει μια πρόσθετη πολιτική διάσταση εν όψει της έλλειψης ενέργειας που προκλήθηκε από τη σύγκρουση στην Ουκρανία.
Έχ8ει λάβει η Ευρώπη σοβαρά μέτρα για τις δυσκολίες που συνδέονται με την εξάρτησή της από ξένους παρόχους cloud; «Το cloud computing έχει καθιερωθεί για εταιρείες και κράτη ως βασικό εργαλείο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την καινοτομία. Αντιπροσωπεύει μια σχεδόν άπειρη χωρητικότητα για αποθήκευση, υπολογισμό και επεξεργασία δεδομένων. Η αγορά του Cloud Computing κυριαρχείται πλέον από μια ολιγοπωλιακή συγκέντρωση Αμερικανικών εταιρειών (Google, Amazon και Microsoft) και Κινεζικών (Alibaba, Tencent). Μόνο αυτοί οι ψηφιακοί γίγαντες, κατέχουν το 75% του παγκόσμιου μεριδίου αγοράς του cloud computing, σε σύγκριση με λιγότερο από 2% για τους μεγαλύτερους ευρωπαίους παίκτες όπως η γαλλική OVH ή η γερμανική T System.
«Οι συνδυασμένες επιπτώσεις της συγκέντρωσης και της μη ευρωπαϊκής προέλευσης των κύριων παρόχων cloud, καθώς και η υποβολή τους στην αμερικανική ή κινεζική νομοθεσία με εξωεδαφική εμβέλεια, εκθέτουν τους ευρωπαίους πελάτες σε δύο σημαντικούς κινδύνους», λέει η Ιμενέ Καμπουγιά και εξηγεί:
«Ο πρώτος είναι ο κίνδυνος κατάρρευσης του συνόλου ή μέρους των υπηρεσιών ενός παρόχου Cloud – ή ενός από τους τρίτους παρόχους του – μετά από ένα ακραίο γεγονός, όπως μια καταστροφική και συντονισμένη επίθεση στον κυβερνοχώρο.
Ο δεύτερος είναι ο κίνδυνος αντιποίνων που επιβάλλει τον τερματισμό μιας ψηφιακής υπηρεσίας στον ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο , μετά από μια μεγάλη σύγκρουση ενάντια στην ΕΕ ή σε ένα από τα κράτη μέλη της, με τις Ηνωμένες Πολιτείες ή την Κίνα. Αυτοί οι κίνδυνοι έχουν καταστροφικές συνέπειες για τους πελάτες των σχετικών παρόχων Cloud, συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής ή και μόνιμης απώλειας πρόσβασης στα ψηφιακά δεδομένα και τις υπηρεσίες τους», τονίζει η Ιμενέ Καμπουγιά.
Τα ευρωπαϊκά «όπλα»
Με δεδομένη την κλιμάκωση της γεωπολιτικής αντιπαράθεσης μετά ή με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, θα ήμασταν αφελείς να θεωρήσουμε αυτούς τους κινδύνους ως μη ρεαλιστικούς . Η αστάθεια που χαρακτηρίζει πλέον τον σύγχρονο κόσμο, καθιστά αναγκαία την ένταξη στην ευρωπαϊκή πολιτική και οικονομική ατζέντα ενός κοινού στρατηγικού στόχου: την ψηφιακή ανθεκτικότητα.
Η ΕΕ έχει βέβαια υιοθετήσει δύο απαραίτητα όπλα για να αντισταθεί στους κινδύνους για Cloud Computing ,ιδίως στο θέμα των πιθανών αντιποίνων: Το πρώτο όπλο είναι η νομοθεσία. Η Ευρώπη οικοδομεί ένα νομοθετικό πλαίσιο για τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου ασφάλειας των δικτύων και πληροφοριών εντός της ΕΕ. Πρόκειται για τον «Νόμο για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο» και ειδικά την οδηγία «DORA» στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλά και τον «Νόμος για τα δεδομένα».
Το δεύτερο όπλο είναι η πιστοποίηση: ο ENISA, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Κυβερνοασφάλειας, αναπτύσσει ένα ευρωπαϊκό σύστημα πιστοποίησης για παρόχους Cloud προκειμένου να εγγυηθεί υψηλό επίπεδο ασφάλειας και εμπιστοσύνης στις υπηρεσίες τους.