Ποιος θα έχει την εύνοια του Κατάρ σε περίπτωση που υπάρξει διχασμός με την Ευρωπαϊκή Ένωση;

ΤΕΤΟΙΟ ΜΗΝΑ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ πιθανότατα δεν έχει ξαναζήσει το Κατάρ. Κυρίως για αρνητικούς λόγους. Από τη μια το Μουντιάλ, στη σκιά των εργατικών δυστυχημάτων και των απαγορεύσεων. Από την άλλη η διαφαινόμενη εμπλοκή της αραβικής χώρας στην υπόθεση της διαφθοράς που ταλανίζει το Ευρωκοινοβούλιο.

Αναλυτές εκτιμούν ότι η υπόθεση αυτή μπορεί να μεταβάλει πλήρως τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το Εμιράτο παρά την επείγουσα ανάγκη που έχει αυτή την περίοδο η Ε.Ε. σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο.

Συγκεκριμένα η Ε.Ε. επιδιώκει να επεκτείνει τις συναλλαγές, μια και η παραγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) του Κατάρ αναμένεται να αυξηθεί από 77 εκατ. τόνους ετησίως σε 127 εκατ. τόνους ετησίως έως το 2026. Επίσης δυτικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων της γαλλικής Total Energies και της ιταλικής ENI, συμμετέχουν στην επέκταση του Κατάρ.

Την Πέμπτη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε να κλείσει προσωρινά η πόρτα σε κάθε αντιπρόσωπο των συμφερόντων του Κατάρ και αποφάσισε να αναστείλει κάθε νομοθετικό έργο που σχετίζεται με το Εμιράτο, σχεδόν ομόφωνα (541 ψήφοι υπέρ, δύο ψήφοι κατά και τρεις αποχές).

Ο Τζο Μπάιντεν προ μηνών απέδωσε στο Κατάρ «ειδικό καθεστώς σε έναν βασικό φίλο σε μια ταραγμένη περιοχή». Το Εμιράτο είναι η 18η χώρα που λαμβάνει αυτόν τον χαρακτηρισμό.

Ποιος θα ευνοηθεί όμως αν η Ευρωπαϊκή Ένωση «τα σπάσει» έστω και προσωρινά με το Εμιράτο;

Αξίζει να θυμηθεί κανείς πως οι ΗΠΑ έγιναν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) παγκοσμίως κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022, καλύπτοντας εν μέρει το κενό που άφησε η Ρωσία.

Η πτώση των προμηθειών από τη Ρωσία άλλαξε δραματικά τη δυναμική της ροής για το φυσικό αέριο στην Ευρώπη και οι Αμερικανοί δεν άφησαν την ευκαιρία να πάει χαμένη. Περί τα τέλη Μαρτίου, οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. ανακοίνωσαν μια συμφωνία για την αύξηση των εισαγωγών LNG των ΗΠΑ προς τη Γηραιά Ήπειρο.

Μέχρι το τέλος του 2022, επιπλέον 15 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αμερικανικού LNG θα έπρεπε βάσει της συμφωνίας να παραδοθούν στην Ευρώπη. Μέχρι στιγμής φέτος, οι ΗΠΑ έχουν προμηθεύσει σχεδόν 40 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Το νούμερο αυτό είναι σχεδόν το μισό από τα 80 δισ. κυβικά μέτρα από τη Ρωσία για ολόκληρο το έτος.

Με λίγα λόγια το πρόσθετο αμερικανικό LNG έχει κατακλύσει την ευρωπαϊκή αγορά, ενώ εντύπωση έχει προκαλέσει η ετοιμότητα και η ταχύτητα με την οποία οι ΗΠΑ μπόρεσαν να αυξήσουν τις παραδόσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Αξίζει επίσης να θυμηθεί κανείς πως η Ευρώπη την άνοιξη στράφηκε και στο Κατάρ για τις ενεργειακές της προμήθειες. Το Κατάρ θεωρείται κυρίως εναλλακτικός προμηθευτής. Σύμφωνα με την εταιρεία υπηρεσιών ψηφιακού μάρκετινγκ Kpler, το Κατάρ εξήγαγε 77,83 εκατομμύρια τόνους υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) το 2021 και ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας μετά την Αυστραλία σε όγκο.

Πρόσφατα, για παράδειγμα, Γερμανία και Κατάρ συμφώνησαν για την προμήθεια LNG από το 2026 και για 15 χρόνια.

Οι σχέσεις ΗΠΑ-Κατάρ

Πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία το Κατάρ είχε δηλώσει πρόθυμο να παρέχει φυσικό αέριο σε χώρες της Ε.Ε. κατόπιν αιτήματος των ΗΠΑ, αλλά έθεσε δύο όρους: να τερματιστεί η έρευνα για το μονοπώλιο που ξεκίνησε το 2018 και να μην πωλείται το παρεχόμενο αέριο εκτός Ε.Ε.

Πρέπει να σημειωθεί πάντως πως μπορεί το Κατάρ να «παίζει» ενεργειακά με την αγορά της Ευρώπης, ιδίως από την στιγμή που οι Ευρωπαίοι επεδίωξαν μαζική αποδέσμευση από τους ρωσικούς πόρους, εντούτοις τα περισσότερα από τα φορτία του αποστέλλονται στην Ασία με «κλειδωμένα» μακροπρόθεσμα συμβόλαια, τα οποία δεν μπορεί να ακυρώσει.

Ο αμερικανικός «αετός» όμως σκέπασε κάτω από την φτερούγα του το Κατάρ ποικιλοτρόπως. Ο Τζο Μπάιντεν προ μηνών απέδωσε στο Κατάρ «ειδικό καθεστώς σε έναν βασικό φίλο σε μια ταραγμένη περιοχή». Το Εμιράτο είναι η 18η χώρα που λαμβάνει αυτόν τον χαρακτηρισμό.

Το ειδικό αυτό καθεστώς παρέχει στους διεθνείς εταίρους οφέλη στους αμυντικούς εξοπλισμούς και τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της επιλεξιμότητας για προγράμματα δανείων και παραδόσεις κατά προτεραιότητα για ορισμένες στρατιωτικές πωλήσεις.

Και σαν να μην έφτανε αυτό πριν από λίγες μέρες το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών ενέκρινε μια πιθανή πώληση 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων τεχνολογίας αντι-drone στο Κατάρ.

Χθες, μία δήλωση που αποδόθηκε σε μέλος της διπλωματικής αποστολής του Κατάρ στην Ε.Ε. καταδικάζει την έρευνα για διαφθορά από το Βέλγιο και την αναστολή της πρόσβασης στο κοινοβούλιο της ΕΕ, μία εξέλιξη που κατά την Ντόχα θα μπορούσε να επηρεάσει «αρνητικά» τους κοινούς ενεργειακούς δεσμούς και την προμήθεια φυσικού αερίου.

Επομένως το τρίγωνο Ε.Ε.-ΗΠΑ-Κατάρ συνδέεται ποικιλοτρόπως και μένει να δούμε κατά πόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προχωρήσει όντως σε πάγωμα των σχέσεων με το Εμιράτο. Κι αν το κάνει, ποιος θα καλύψει το κενό;

Με πληροφορίες από Μάνο Χατζηγιάννη και lifo.gr