Οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να προτιμούν να πληρώνουν κατά μεγάλο βαθμό με μετρητά όταν επισκέπτονται καταστήματα, αλλά οι πληρωμές με κάρτες και μάλιστα με ανέπαφες κερδίζουν συνεχώς έδαφος.
Τα μετρητά ήταν η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη μέθοδος πληρωμής στα λεγόμενα «σημεία πώλησης» στη ζώνη του ευρώ καθώς φέτος χρησιμοποιήθηκαν στο 59% των συναλλαγών. Όμως χάνουν συνεχώς έδαφος καθώς το ποσοστό αυτό ήταν 79% το 2016 και 72% το 2019. Το 2022 οι πληρωμές με κάρτα χρησιμοποιήθηκαν στο 34% των συναλλαγών σε φυσικά καταστήματα, από 19% το 2016 και 25% το 2019. Επίσης το μερίδιο των πληρωμών με χρήση εφαρμογών για κινητά αυξήθηκε από λιγότερο από 1% το 2019, σε 3% το 2022.
Ειδικά στην Ελλάδα, το ποσοστό πληρωμής με μετρητά σε φυσικά καταστήματα καταγράφει φέτος μείωση κατά 18 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2019 και διαμορφώνεται σε 62% με βάση τον αριθμό των συναλλαγών. Με βάση την αξία των συναλλαγών η μείωση ανέρχεται σε 12 ποσοστιαίες μονάδες από το 2019, με το ανάλογο ποσοστό να διαμορφώνεται σε 48%. Οι πληρωμές με κάρτα διαμορφώνονται στο 33% με βάση τον αριθμό των συναλλαγών και στο 43% όσον αφορά την αξία τους. Μάλιστα, στη χώρα μας φαίνεται ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού (πάνω από τον 1 στους 10) εξακολουθεί να εισπράττει εισοδήματα σε μετρητά και όχι μέσω κατάθεσης σε τράπεζα.
Αυτά προκύπτουν από νέα έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τις πληρωμένες στην ευρωζώνη, στην οποία μάλιστα αναφέρεται αναλυτικά και το πώς ακριβώς προτιμούν να πληρώνουν οι πολίτες κάθε χώρας ξεχωριστά –περιλαμβανομένης και της Ελλάδας. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζει σήμερα ο Οικονομικός Ταχυδρόμος.
Όπως αναφέρει στην έκθεσή της η ΕΚΤ, σε σύγκριση με το 2019 η χρήση μετρητών έχει μειωθεί στη ζώνη του ευρώ. Αυτό παρατηρήθηκε στις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης, αν και τόσο στη Σλοβενία όσο και στην Εσθονία το μερίδιο των πληρωμών σε μετρητά παραμένει σχεδόν αμετάβλητο. «Η χρήση μετρητών μειώθηκε περισσότερο στις χώρες της Νότιας Ευρώπης: σε Ελλάδα, Ισπανία, Κύπρο και Πορτογαλία», αναφέρεται.
Πάντως στην Ελλάδα πάνω από το 70% θεωρεί πολύ ή αρκετά σημαντικό να υπάρχει ευχέρεια να γίνονται πληρωμές με μετρητά, όπως δείχνουν τα ίδια στοιχεία. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην κατάταξη αυτή η χώρα μας βρίσκεται πολύ ψηλά, σχεδόν στα ίδια επίπεδα με τη Γερμανία, την Αυστρία και την Κύπρο, όπου κι εκεί είναι πολύ διαδεδομένες οι συναλλαγές με μετρητά.
Ανέπαφες κάρτες: Μεγάλη εξάπλωση σε Ελλάδα και Κύπρο
Οι ανέπαφες πληρωμές στα σημεία πώλησης αυξήθηκαν στην ευρωζώνη από το 41% του συνόλου των πληρωμών με κάρτα το 2019, σε 62% το 2022. Η αλλαγή στις συνήθειες ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των διαφόρων χωρών της ζώνης του ευρώ. Η Λιθουανία ήταν η μόνη χώρα όπου οι ανέπαφες πληρωμές ως ποσοστό του συνολικού αριθμού συναλλαγών με κάρτες μειώθηκαν, από 54% σε 53%.
Η Κύπρος ήταν η χώρα όπου οι ανέπαφες πληρωμές είχαν το υψηλότερο μερίδιο των συνολικών πληρωμών με κάρτα το 2022 (88%), ακολουθούμενη από τη Σλοβακία (84%) και την Ελλάδα (84%). Το Βέλγιο ήταν η χώρα με το χαμηλότερο μερίδιο ανέπαφων πληρωμών με κάρτα το 2022 (39%), όπως και το 2019.
Επίσης η Γερμανία σημείωσε σημαντική αύξηση στις ανέπαφες πληρωμές ως ποσοστό των συνολικών πληρωμών με κάρτα. Όσον αφορά την αξία των συναλλαγών που πραγματοποιήθηκαν με ανέπαφες πληρωμές σε σύγκριση με τη συνολική αξία των συναλλαγών που πραγματοποιήθηκαν με κάρτες, το μερίδιο των ανέπαφων πληρωμών αυξήθηκε από 27% σε 50%. Η Ελλάδα και η Φινλανδία ήταν οι μόνες χώρες που είδαν το μερίδιο στην αξία των ανέπαφων συναλλαγών να μειώνεται, υποχωρώντας από 75% σε 69% και από 36% σε 35%, αντίστοιχα σύμφωνα με την ΕΚΤ. Οι τρεις χώρες με το υψηλότερο ποσοστό ανέπαφων πληρωμών με κάρτα ανά αξία το 2022 ήταν η Κύπρος (81%), η Σλοβακία (75%) και η Σλοβενία (74%).
Το Βέλγιο είχε το χαμηλότερο ποσοστό (28%).Σε αρκετές χώρες η πλειοψηφία των πληρωμών στα σημεία αγορά προϊόντων (καταστήματα κλπ) το 2022 εξακολούθησε να γίνεται σε μετρητά. Τα υψηλότερα μερίδια ως προς τον αριθμό των πληρωμών αυτών παρατηρήθηκαν στη Μάλτα (77%), τη Σλοβενία (73%), την Αυστρία (70%) και την Ιταλία (69%) και ως προς την αξία των πληρωμών στη Μάλτα (65%), Λιθουανία (61%) και Σλοβενία (59%). Οι πληρωμές με κάρτα ήταν η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη μέθοδος για αγορές σε καταστήματα και υπηρεσίες το 2022 σε τέσσερις χώρες της ζώνης του ευρώ: Τη Φινλανδία (70%), την Ολλανδία (67%), το Λουξεμβούργο (52%) και το Βέλγιο (48%). Στην Εσθονία, το μερίδιο των πληρωμών με κάρτα ήταν σχεδόν το ίδιο με το μερίδιο των πληρωμών με μετρητά (και οι δύο 46%).
Πως επηρεάζει τις συναλλαγές η είσπραξη εισοδημάτων σε μετρητά
Τα μετρητά που λαμβάνονται ως μέρος εισοδήματος θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη χρήση μετρητών στις συναλλαγές, σημειώνει η ΕΚΤ. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι περισσότεροι πολίτες της ζώνης του ευρώ (85%) δεν λάμβαναν το 2022 τακτικό εισόδημα σε μετρητά. Το ποσοστό αυτό ήταν οριακά υψηλότερο το 2019, που είχε διαμορφωθεί στο 87%.
Η Ελλάδα αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση, καθώς «το 11% των ανθρώπων λάμβαναν έως και το ένα τέταρτο του εισοδήματός τους σε μετρητά (περίπου διπλάσιο ποσοστό από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ που διαμορφώνεται σε 5%). Το 8% έλαβε το μισό των εισοδημάτων σε μετρητά και το 9% έλαβε σε μετρητά περισσότερα από τα τρία τέταρτα αυτού», σημειώνει ακόμη η ΕΚΤ. «Αυτό υποδηλώνει ισχυρότερη εξάρτηση από μετρητά στην Ελλάδα από άλλα κράτη μέλη, τουλάχιστον όσον αφορά την προθυμία αποδοχής μετρητών σε αντίθεση με άλλες επιλογές όπως να γίνει απευθείας κατάθεση», σημειώνεται στην έκθεση.