Θα είναι αποτελεσματικό το νέο πακέτο κυρώσεων της Ε.Ε.;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοινώνει ένα νέο πακέτο μέτρων εναντίον της Ρωσίας. Πρόκειται για το ένατο πακέτο κυρωτικών μέτρων μέσα σε δέκα μήνες και το ερώτημα που γεννάται είναι αν ένα πακέτο κυρώσεων είναι όντως αποτελεσματικό, δηλαδή αν πράγματι ασκεί την αναμενόμενη πίεση στη ρωσική πλευρά.

Πιο συγκεκριμένα, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τονίζει σε ανάρτησή της ότι χαιρετίζει «τη συμφωνία για το ένατο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Το πακέτο επικεντρώνεται στην τεχνολογία, τη χρηματοδότηση και τα μέσα ενημέρωσης για να κάνει τη ρωσική οικονομία και πολεμική μηχανή να χάσει τον δρόμο της. Επιβλήθηκαν κυρώσεις σε σχεδόν 200 άτομα και οντότητες που εμπλέκονται σε επιθέσεις κατά αμάχων και απαγωγές παιδιών».

Το ζήτημα της αποτελεσματικότητας των κυρώσεων εναντίον της Ρωσικής Ομοσπονδίας απασχολεί και Ευρωπαίους και Αμερικανούς.

Ειδικότερα, αρκετοί στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα των Ηνωμένων Πολιτειών διερωτώνται αν οι κυρώσεις αυτές φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα ή εάν, απεναντίας, λειτουργούν συσπειρωτικά για το ρωσικό λαό.

Το ίδιο εύλογο ερώτημα τίθεται και από Ευρωπαίους πολιτικούς ηγέτες και πολιτικά κόμματα της Γηραιάς Ηπείρου, τόσο στα κεντροδεξιά όσο και στα κεντροαριστερά του κομματικού συστήματος, χωρίς να λαμβάνεται, βέβαια, υπ’ όψη η σχεδόν σταθερή άρνηση των δύο άκρων των ευρωπαϊκών κομματικών συστημάτων.

Η απάντηση στο ερώτημα φαίνεται να σχετίζεται με το τι εννοεί κάποιος ως στόχο των κυρώσεων, προς ποια κατεύθυνση, δηλαδή, κινούνται και αποβλέπουν.

Η απάντηση στο ερώτημα μάλλον θα «προσγειώσει» κόμματα και ηγεσίες, σε ό, τι αφορά τουλάχιστον τις κυρώσεις της Ε.Ε.

Ο σκοπός των οικονομικών κυρώσεων είναι να επιβληθούν σοβαρές συνέπειες στη Ρωσία για τις ενέργειές της και να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η ικανότητα της Ρωσίας να συνεχίσει την επιθετικότητα. Οι μεμονωμένες κυρώσεις στοχεύουν άτομα που είναι υπεύθυνα για την υποστήριξη, τη χρηματοδότηση ή την εφαρμογή δράσεων που υπονομεύουν την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας ή που επωφελούνται από τέτοιες ενέργειες.

Όμως, οι κυρώσεις της Ένωσης των 27 δεν εμποδίζουν τις εξαγωγές τροφίμων και γεωργικών προϊόντων ή συναφείς συναλλαγές. Άρα, επηρεάζουν μόνο το διμερές εμπόριο μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας, όχι το διεθνές εμπόριο.

Οι κυρώσεις είναι, ωστόσο, πιο αισθητές αναφορικά με μεμονωμένα άτομα. Οι κυρώσεις κατά ατόμων συνίστανται σε απαγόρευση ταξιδιού και δέσμευση περιουσιακών στοιχείων. Οι ταξιδιωτικές απαγορεύσεις εμποδίζουν τα άτομα που είναι καταχωρισμένα στον κατάλογο να εισέλθουν ή να διέλθουν στην επικράτεια της ΕΕ, είτε δια ξηράς, αεροπορικώς ή θαλάσσης.

Η δέσμευση περιουσιακών στοιχείων σημαίνει ότι όλοι οι λογαριασμοί που ανήκουν σε εισηγμένα πρόσωπα και οντότητες, που έχουν ανοίξει σε τράπεζες της ΕΕ, δεσμεύονται.

Αν πρέπει λοιπόν να σταθμίσει το βάρος και την αποτελεσματικότητα των κυρώσεων, είναι αναγκαίο να λάβει υπ’ όψη αυτήν την κρίσιμη διάκριση ανάμεσα σε Ρωσική Ομοσπονδία και σε μεμονωμένα άτομα. Σε αυτήν την δεύτερη περίπτωση, οι κυρώσεις είναι σαφώς πιο αποτελεσματικές.