Η σχεδόν πλήρης απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού αργού στην Ευρωπαϊκή Ένωση πλήττει επιτέλους τα έσοδα της Ρωσίας από το πετρέλαιο. Οι ανησυχίες ότι θα παρείχε στο Κρεμλίνο ένα απροσδόκητο ποταμό κερδών προκειμένου να χρηματοδοτήσει τον πόλεμό του στην Ουκρανία διαψεύδονται – τουλάχιστον προς το παρόν.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ φοβόταν ότι οι κυρώσεις της ΕΕ στο δια θαλάσσης εξαγόμενο αργό της Ρωσίας, οι οποίες τέθηκαν σε ισχύ την περασμένη Δευτέρα, θα εκτόξευαν τις τιμές στα ύψη. Η ιδιαίτερη ανησυχία ήταν η απαγόρευση παροχής πλοίων και υπηρεσιών όπως ασφάλιση και χρηματοδότηση σε ρωσικά φορτία τα οποία μεταφέρονται οπουδήποτε ανά τον κόσμο.
Για να μετριαστεί ο αντίκτυπος, οι ΗΠΑ πρότειναν ένα ανώτατο όριο τιμών στις ρωσικές εξαγωγές. Τα φορτία τα οποία αγοράζονται σε τιμή κάτω από το ανώτατο όριο, που τελικά ορίστηκε στα 60 δολάρια το βαρέλι, εξαιρούνται τελικά από την απαγόρευση μεταφοράς και παροχής υπηρεσιών.
Φαίνεται όμως ότι τελικά δεν χρειάζεται να ανησυχούν – τουλάχιστον όχι ακόμη.
Τα τελευταία ρωσικά βαρέλια πριν την ενεργοποίηση του εμπάργκο έχουν ήδη αποσταλεί σε λιμάνια της Ευρώπης. Η Μόσχα έχει χάσει μια αγορά στο κατώφλι της για περισσότερα από 1,5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Φαίνεται ότι θα χάσει πωλήσεις άλλων 500.000 βαρελιών την ημέρα μέχρι το τέλος του έτους, εάν η Πολωνία και η Γερμανία τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους να σταματήσουν τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου μέσω αγωγών.
Ωστόσο, οι τιμές του πετρελαίου δεν έχουν εκτοξευθεί στα ύψη. Οι φόβοι ότι η ενεργοποίηση του εμπάργκο της ΕΕ στο ρωσικό πετρέλαιο θα εκτόξευαν τις τιμές δεν επιβεβαιώθηκαν
Οι τιμές που πετυχαίνει η Ρωσία για τις αποστολές αργού της έχουν μειωθεί ακόμη περισσότερο. Ο βασικός τύπος αργού εξαγωγής της (Urals) άλλαζε χέρια έναντι κάτι περισσότερο από 40 δολαρίων το βαρέλι στα ρωσικά λιμάνια στη Βαλτική, τα οποία παραμένουν η μεγαλύτερη δίοδος εξαγωγής για το αργό της. Αυτό είναι περίπου το επίπεδο το οποίο προσδιορίζεται ως το κόστος παραγωγής και πολύ κάτω από το ανώτατο όριο των 60 δολαρίων το βαρέλι που εισήχθη παράλληλα με την απαγόρευση των εισαγωγών από την ΕΕ.
Η σημασία των ρωσικών λιμανιών στη Βαλτική ακόμη και μετά την απώλεια της ευρωπαϊκής αγοράς για τη Ρωσία δείχνει την αδυναμία της χώρας να ανακατευθύνει τις ροές πετρελαίου της. Ο μόνος αγωγός προς την Κίνα και ο τερματικός σταθμός εξαγωγών στις ρωσικές ακτές στον Ειρηνικό, στο Κοζμίνο, είναι ήδη γεμάτος και ο μόνος τρόπος για να προμηθευτούν ρωσικό πετρέλαιο οι τελευταίες αγορές οι οποίες έχουν απομείνει στη Ρωσία, δηλαδή η Κίνα, η Ινδία και η Τουρκία, είναι μέσω μεγάλων ταξιδιών γύρω από την Ευρώπη και μέσω της Διώρυγας του Σουέζ.
Ο μέσος όρος των αποστολών ρωσικού αργού τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες – βασικοί αγοραστές του είναι πια η Κίνα, η Ινδία και η Τουρκία
Αντί να δημιουργήσουν έλλειψη αργού στην αγορά, οι κυρώσεις της ΕΕ έχουν δημιουργήσει τοπικές “υπερφορτώσεις” στις συγκεκριμένες αγορές.
Ένας τεράστιος όγκος ρωσικού πετρελαίου ανταγωνίζεται τις ροές από παραδοσιακούς προμηθευτές στη Μέση Ανατολή, ενώ οι πωλητές πρέπει να προσφέρουν μεγάλες εκπτώσεις για να αντισταθμίζουν το υψηλό κόστος των μεγαλύτερων ταξιδιών που απαιτούνται για την παράδοση φορτίων από τη Βαλτική.
Εν τω μεταξύ, η Ευρώπη δεν πιέζεται για την κάλυψη των αναγκών της σε αργό. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία έχει πυροδοτήσει τον πληθωρισμό, συμπεριλαμβανομένου εκείνου των τιμών τροφίμων και ενέργειας, έχει υπονομεύσει τις ευρωπαϊκές οικονομίες σε σημείο που, όπως εκτιμούσα στις αρχές Νοεμβρίου, ο κόσμος μπορεί εύκολα να διαχειριστεί την απώλεια των ρωσικών βαρελιών, τουλάχιστον προς το παρόν.
Αυτό μπορεί να αλλάξει τους επόμενους μήνες. Η Κίνα χαλαρώνει τους περιορισμούς της για τον Covid, κάτι που θα μπορούσε τελικά να πυροδοτήσει τη ζήτηση για καύσιμα, η οποία είχε περιοριστεί από τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς και την επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας. Το γεγονός αυτό θα “σφίξει” ξανά την αγορά.
Υπάρχει επίσης μια δυνητικά πιο “δραματική” απαγόρευση από πλευράς ΕΕ η οποία θα τεθεί σύντομα σε εφαρμογή στις εισαγωγές ρωσικών προϊόντων διύλισης πετρελαίου, όπως το ντίζελ. Αυτό θα μπορούσε να αναστατώσει τις αγορές πετρελαίου οι οποίες έχουν ήδη έλλειψη του συγκεκριμένου καυσίμου που χρησιμοποιείται στις μεταφορές.
Εν τω μεταξύ, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν απειλεί να μειώσει την παραγωγή πετρελαίου ως απάντηση στο ανώτατο όριο τιμής για το αργό του. Μπορεί να διαπιστώσει ότι η βιομηχανία πετρελαίου παίρνει την απόφαση για εκείνον, εάν δεν μπορεί να πουλήσει το πετρέλαιο της κερδοφόρα.
Το Κρεμλίνο αντιμετωπίζει ήδη επικείμενο μεγάλο πλήγμα στα έσοδά του από τον εξαγωγικό δασμό αργού τον επόμενο μήνα. Με βάση τις τιμές του αργού στα μέσα του περασμένου μήνα, ο δασμός ανά βαρέλι της Ρωσίας θα μπορούσε κάλλιστα να πέσει τον Ιανουάριο στο χαμηλότερο επίπεδο από τότε που η πανδημία Covid-19 μείωσε τα έσοδα στις αρχές του 2020.
Προς το παρόν, ο κόσμος μπόρεσε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την εκτροπή του ρωσικού αργού από την Ευρώπη στην Ασία και το κόστος, όπως ελπίζουν οι δυτικές πρωτεύουσες, πέφτει στις πλάτες του Κρεμλίνου.
πηγή: Βloomberg