Ένας στενός μέντορας κατάσκοπος της KGB του Βλαντιμίρ Πούτιν , ο οποίος υποβιβάστηκε αφού τόλμησε να ασκήσει δημόσια κριτική στον ηγέτη του Κρεμλίνου, πέθανε από μια ανεξήγητη «σοβαρή ασθένεια».
Ο Βίκτορ Τσερκέσοφ, 72 ετών, κάποτε υπεύθυνος για τη συντριβή των Σοβιετικών αντιφρονούντων, ήταν καθοριστικός για την άνοδο του Ρώσου προέδρου, αλλά αργότερα οι σχέσεις τους ήταν τεταμένες.
Όταν ο Πούτιν ήταν επικεφαλής της μυστικής υπηρεσίας FSB πριν γίνει πρωθυπουργός, ο Τσερκέσοφ τοποθετήθηκε ως ο έμπιστος αναπληρωτής του.
Νωρίτερα ήταν υπεύθυνος του νόμου και της τάξης στην Αγία Πετρούπολη, όταν έγινε επί αντιδημαρχίας Ππούτιν, η «εγκληματική πρωτεύουσα» της Ρωσίας με ρεκόρ για αμέτρητες ανεξιχνίαστες δολοφονίες επί πληρωμή.
Αλλά οι σχέσεις μεταξύ του Τσερκέσοφ και του Πούτιν έγιναν τεταμένες αφού ο μέντορας κατάσκοπος υπέδειξε το 2017 ότι οι μυστικές υπηρεσίες διαφθείρονταν υπό τον Πούτιν.
Και τώρα, ο Τσερκέσοφ βρέθηκε νεκρός στην Αγία Πετρούπολη από «σοβαρή ασθένεια», χωρίς να γίνουν γννωστές περισσότερες λεπτομέρειες από τις ρωσικές αρχές.
Ο θάνατός του είναι ο τελευταίος από έναν αριθμό ανώτατων Ρώσων αξιωματούχων που έχουν πεθάνει υπό ύποπτες συνθήκες τους τελευταίους μήνες.
Οι σχέσεις του διαταράχθηκαν το 2007 όταν ο Τσερκέσοφ έγραψε ότι ανώτεροι αξιωματικοί της FSB πλούτιζαν ως «έμποροι» αντί να είναι «πολεμιστές» υπό τις διαταγές του Πούτιν. Η αντίδραση του Πούτιν ήταν άμεση και ο Τσερκέσοφ απολύθηκε στον απόηχο της κριτικής του στις μυστικές υπηρεσίες υπό τον μετέπειτα ηγέτη του Κρεμλίνου.
Ωστόσο, ο Πούτιν δεν ήθελε να τον χάσει εντελώς.
Ο Τσερκέσοφ – που από μια πηγή θεωρείται ότι «γνώριζε πού θάβονται τα πτώματα επί πολλά χρόνια» – έγινε επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Προμήθειας Όπλων, Στρατιωτικών, Ειδικού Εξοπλισμού και Υλικών για μια θητεία δύο ετών.
Αργότερα έγινε βουλευτής, αλλά δεν θεωρήθηκε ποτέ ξανά ως πρόσωπο στον στενό κύκλο του Πούτιν, παρόλο που οι άνδρες ήταν κολλητοί από το πανεπιστήμιο. Ωστόσο, χαρακτηρίστηκε ως «ένας από τους λίγους ανθρώπους με τους οποίους ο Πούτιν είναι ειλικρινής».
Ο Τσερκέσοφ ήταν αναπληρωτής επικεφαλής της FSB την εποχή των εκρήξεων σε πολυκατοικία τον Σεπτέμβριο του 1999 στις ρωσικές πόλεις Μπουινάκσκ, Μόσχα και Βολγκοντόνσκ, στις οποίες έχασαν τη ζωή τους 300, και μια παρ’ ολίγον ατυχία στο Ριαζάν, όπου μια συσκευή αφοπλίστηκε.
Η FSB κατηγόρησε για τις επιθέσεις Τσετσένους τρομοκράτες, αλλά ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι ισχυρίστηκαν ότι οι μυστικές υπηρεσίες ήταν πίσω τους σε ένα πολιτικό τέχνασμα για να βοηθήσουν τον Πούτιν.
Ο Πούτιν -τότε πρωθυπουργός- χρησιμοποίησε την «τρομοκρατική απειλή» για να διεξαγάγει έναν «λαϊκό πόλεμο» στην Τσετσενία που τον βοήθησε να εξασφαλίσει την προεδρία για πρώτη φορά το 2000.
Σε αντίθεση με πολλούς άλλους παλιούς συντρόφους του Πούτιν, ο Τσερκέσοφ δεν θεωρήθηκε ότι εξαργυρώνει επιδεικτικά τις διασυνδέσεις του και δεν καταγραφόταν ως δισεκατομμυριούχος.
Ο Τσερκέσοφ, του οποίου η δεύτερη σύζυγος Νατάλια Τσαπλίνα διευθύνει ένα πρακτορείο ειδήσεων με στενούς δεσμούς με τις ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας, είναι τώρα μεταξύ μιας σειράς Ρώσων υψηλού προφίλ που σκοτώθηκαν σε ύποπτες συνθήκες μετά την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία.
Ο τελευταίος που πέθανε μυστηριωδώς ήταν ο Ραβίλ Μαγκάνοφ, 67 ετών, πρόεδρος του ρωσικού πετρελαϊκού γίγαντα Lukoil που επέκρινε την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, ενώ είχαν προηγηθεί τουλάχιστον – επισήμως- άλλοι 11 “περίεργοι” θάνατοι που χαρακτηρίστηκαν ως ατυχήματα ή αυτοκτονίες προσώπων υψηλού προφίλ στη ρωσική ελίτ.