Τι εννοεί ο Πούτιν με «διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία»;

Συνηθισμένη και προβλέψιμη είναι πλέον η τακτική του Πούτιν να καλεί με προσεκτικά διατυπωμένο σε διάλογο και διαπραγματεύσεις κάθε φορά που έχει φροντίσει να τορπιλίσει τον καρπό μιας προηγούμενης διαπραγμάτευσης. Δεν είναι άλλωστε το φυσιογνωμικό του γνώρισμα να σέβεται την υπογραφή στο τέλος ενός κειμένου συμφωνίας με τον διεθνή συνομιλητή του. Σήμερα, επανέρχεται, ζητώντας την εκκίνηση διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία, αν και δεν διευκρινίζει τι εννοεί με τον όρο «διαπραγμάτευση».

Η ρωσική εφημερίδα Ukrainska Pravda φιλοξενεί, στο σημερινό της φύλλο, δηλώσεις του Ρώσου Προέδρου, ο οποίος φέρεται να υποστηρίζει: «Καταλήξαμε μαζί τους (σ.σ.:  τους Ουκρανούς) σε συμφωνία στην Κωνσταντινούπολη, αλλά την πέταξαν στον κάλαθο των απορριμμάτων. Και τώρα αρνούνται να συζητήσουν οτιδήποτε μαζί μας. Πώς μπορούμε να μιλήσουμε για πιθανές συμφωνίες αν η άλλη πλευρά δεν έχει καμία επιθυμία να μιλήσει μαζί μας; Λοιπόν, μπορούμε να περιμένουμε. Ίσως προκύψουν κάποια στιγμή ορισμένες αναγκαίες προϋποθέσεις. Εμείς έχουμε γνωστοποιήσει την καλή μας βούληση. Είναι πέραν πάσης αμφιβολίας και αυτό δεν θα αλλάξει».

Σε συμβολικό και επικοινωνιακό επίπεδο, ο Πούτιν καταφέρνει να βελτιώνει τη δημόσια εικόνα του στο εξωτερικό, ιδίως στη Δύση, με τέτοιες δηλώσεις. Ο Πούτιν καλλωπίζει τη δημόσια φυσιογνωμία του, η οποία επλήγη και πάλι, κατά τις τελευταίες ημέρες, από την ανάκληση της συμφωνίας των ουκρανικών σιτηρών, που συνήψε στην Κωνσταντινούπολη με το Κίεβο υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, και από τις νέες στρατιωτικές επιθέσεις εναντίον των Ουκρανών πολιτών. Ο Ρώσος Πρόεδρος συνηθίζει να προσπαθεί να εμφανισθεί σαν «ουράνιο τόξο» μετά από σφοδρή βροχόπτωση που ανέτρεψε τους προγραμματισμούς των άλλων.

Ως προς την ουσία της πρότασης περί διαπραγματεύσεων, από την ανάγνωση της ίδιας της δήλωσης του Πούτιν προκύπτει ένα πυρηνικό ερώτημα αναφορικά με το αντικείμενο της διαπραγμάτευσης. Στο σημείο αυτό, ο Πούτιν απαντά ότι είναι πρόθυμος να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, για να συζητήσει με τους Ουκρανούς τα πάντα, «οτιδήποτε», αναφερόμενος προφανώς, εν τη μεγαθυμία του, στον πόλεμο που μαίνεται στο ουκρανικό έδαφος.

Το πρόβλημα, που ανακύπτει, συνδέεται άρρηκτα με το τι εννοεί «πόλεμο» η ρωσική πλευρά. Έως και σήμερα, οκτώ μήνες μετά την έναρξη της στρατιωτικής εισβολής, η Ρωσία αρνείται ακόμη και τον όρο «πόλεμος». Προτιμά να χρησιμοποιεί τον νεολογισμό «ειδική στρατιωτική επιχείρηση». Το νοηματικό περιεχόμενο του όρου παραμένει, όμως, ασαφές, όταν στη διεθνή κοινότητα έχει επικρατήσει προδήλως ο όρος πόλεμος.

Αναφορικά με τις προϋποθέσεις που θέτει η Ρωσία για την έναρξη διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία, ο Πούτιν και οι άμεσοι συνεργάτες του θέτουν την αποδοχή των παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου, στις οποίες έχουν προβεί. Ενδεικτικά, η ρωσική πλευρά ζητεί την αποδοχή της προσάρτησης της Κριμαίας το 2014 και της προσάρτησης των τεσσάρων περιοχών, τις οποίες προσάρτησε μέσα από ψευδεπίγραφα δημοψηφίσματα.

Επιπλέον, ο Πούτιν δεν διευκρινίζει τι είδους διαπραγμάτευση θα επιθυμούσε για τον πιθανό τερματισμό του πολέμου. Μια τέτοια διαπραγμάτευση, για να είμαστε πιο συγκεκριμένοι από τον σταθερά γενικόλογο Πούτιν, μπορεί να είναι είτε διμερής, είτε να έχει πολυμερή μορφή.

Συμπερασματικά, η πρόταση περί διαπραγματεύσεων του Ρώσου προέδρου είναι ελάχιστα, αν όχι μηδενικά, πειστική, ιδίως στους κόλπους των κυβερνήσεων και στο εσωτερικό της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας. Καλό θα ήταν, τέλος, να έχουμε κατά νου ότι, όταν ο Πούτιν εμφανίζεται ως «ειρηνόφιλος» και ανοιχτός στις διαπραγματεύσεις, προλειαίνει κατά κανόνα το έδαφος για μία νέα επιδείνωση της πολεμικής εξέλιξης.