Γιατί οι Τούρκοι και οι Ρώσοι δεν θα αλλάξουν ώρα απόψε;

Τα γνωστό ετήσιο ραντεβού, που μας επιτρέπει μία πρόσθετη ώρα ανάπαυσης, είναι προγραμματισμένο για απόψε, αλλά οι Τούρκοι γείτονές και οι Ρώσοι δεν πρόκειται να ακολουθήσουν τη συνήθεια αυτή που κυριαρχεί ακόμη, σε μεγάλο βαθμό, στον σύγχρονο κόσμο.

Αρχικά, αυτό το μέτρο μπήκε στις ζωές μας κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’70 και. Συγκεκριμένα, το 1975, ως απάντηση στην πρώτη πετρελαϊκή κρίση του 1973. Το κράτος ήλπιζε να περιορίσει την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, προσαρμόζοντας, κατά το δυνατόν, την ώρα με το ρυθμό του ήλιου. Και για τον καχύποπτο αναγνώστη, οι κρίσεις αυτές οδήγησαν σε δραματική επιδείνωση των υλικών όρων διαβίωσης, σε μετασχηματισμούς υποδειγμάτων μακροοικονομικής πολιτικής, σε κυβερνητικές κλυδωνισμούς.

Στην πραγματικότητα, αποδείχθηκε ότι η αλλαγή της ώρας έχει ελάχιστη επίδραση στην κατανάλωση ενέργειας, αν και το ζήτημα γίνεται εκ νέου επίκαιρο. Έτσι, σταδιακά, ένας αξιοπρόσεκτος αριθμός χωρών έπαψε να πηγαίνει τους δείκτες των ρολογιών μιας ώρα μπροστά ή μια ώρα πίσω.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπου το σύστημα αλλαγής ώρας γενικεύτηκε σταδιακά τη δεκαετία του 1980 πριν εναρμονιστεί το 2002, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε εισηγηθεί, το 2018, την κατάργησή του. Όμως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε τον Μάρτιο του 2019 την αναβολή για το 2021 και έπρεπε να συμφωνήσει με το Συμβούλιο των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων σχετικά με τις λεπτομέρειες, κάτι που δεν κατέστη εφικτό.

Σήμερα, εν έτει 2022,συνολικά 76 χώρες, μεταξύ των οποίων και η πατρίδα μας, σέβονται την αλλαγή της ώρας, με την πλειοψηφία των χωρών αυτών να εντοπίζονται στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.

Υπάρχουν όμως χώρες, ιδίως στην Αφρική και στην Ασία, που έχουν ανακαλέσει αυτό το μέτρο, που έμοιαζε παγιωμένο. Ανάμεσά σε αυτές, συναντά κανείς τη Ρωσία, την Κίνα, την Ουκρανία ή την Τουρκία.

Πιο συγκεκριμένα, ως προς τη ρωσική περίπτωση, ο Ντίτρι Μεντβέντεφ ανακοίνωσε, το 2011,  το τέλος της αλλαγής της ώρας, με το σκεπτικό ότι αυτή δημιουργεί άγχος και ασθένειες στους πολίτες. Το σκεπτικό, λιτό και αρκούντως πατερναλιστικό, είχε δημιουργήσει δυσθυμία στους Ρώσους πολίτες, οι οποίοι βίωναν την προϊούσα κατασταλτική εκτράχυνση του καθεστώτος.

Στη γειτονική Τουρκία, το καθεστώς Ερντογάν ανακοίνωσε τη μετάβαση από τη θερινή στη χειμερινή ώρα, τον Σεπτέμβριο του 2016. Η κυβέρνηση αιτιολόγησε την απόφασή της, υποστηρίζοντας ότι ήθελε να αξιοποιήσει ακόμη περισσότερο την ηλιοφάνεια, γιατί η αλλαγή της ώρας έδινε την εντύπωση ότι ο καιρός είχε αλλάξει, ότι είχε αρχίσει ο χειμώνας, που δεν είναι και η πιο ελκυστική τουριστικά εποχή του έτους.

Στη γείτονα χώρα, επεκράτησε αρχικά ένα μικρό «αλαλούμ». Τα smartphone άλλαξαν αυτόματα την ώρα και τα μεγάλα ρολόγια των πόλεων και των δήμων πήγαιναν με την «νέα ώρα», καίτοι οι κρατικές αρχές είχαν ανακοινώσει την ανάκληση της εν λόγω αλλαγής.

Σήμερα, στις πιο ανεπτυγμένες οικονομικά και τεχνολογικά χώρες, ανάμεσα στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα, η ενέργεια, η οποία εξοικονομείται από την αλλαγή της ώρας, εξισορροπείται ουσιαστικά από τους λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης και τύπου LED. Ωστόσο, τα κεντρικά θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έθεσαν το ζήτημα της ανάκλησης της απόφασης, αν και αυτό είχε συζητηθεί στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τα ενεργειακά προβλήματα, που δημιουργεί ο πόλεμος που μαίνεται στα ουκρανικά εδάφη, αλλάζει τις προτεραιότητες της ατζέντας της Commission.