Η αυτοεκτίμηση των παιδιών για το σώμα τους – Από τι εξαρτάται;

Όταν σκεφτόμαστε τη σχέση μας με το σώμα μας, είναι συχνά δύσκολο να εντοπίσουμε ακριβώς από πού προέρχεται η ικανοποίηση ή η δυσαρέσκειά μας. Αν όμως ρίξουμε το μυαλό μας πίσω στην παιδική μας ηλικία, μπορεί να θυμηθούμε μια συλλογή από πρόχειρα σχόλια ή παρατηρήσεις. Καμία από αυτές μπορεί να μην φαίνεται εξαιρετικά σημαντική από μόνη της. Και όμως, η σωρευτική τους επίδραση μπορεί να είναι εκπληκτικά ισχυρή.

Είτε με τη μορφή κομπλιμέντων είτε με τη μορφή κριτικής,  η προσοχή στο σχήμα του σώματος μπορεί να δημιουργήσει πεποιθήσεις και ανασφάλειες που είναι δύσκολο να αποτινάξετε. Οι συνέπειες μπορεί να είναι τρομερά επιζήμιες, όπως δείχνουν οι έρευνες, με τις οικογενειακές συμπεριφορές και τα υποτιμητικά σχόλια για το βάρος να συνδέονται με προβλήματα ψυχικής υγείας και διατροφικές διαταραχές. Επιπλέον, ο ευρύτερος στιγματισμός των υπέρβαρων παιδιών έχει αυξηθεί – επηρεάζοντας την αυτοεκτίμησή τους και φυσικά την εικόνα του σώματός τους.

Η ντροπή για το σώμα διδάσκεται, δεν είναι έμφυτη (body shaming)

Σήμερα, παρά το αυξανόμενο κίνημα θετικότητας του σώματος που εξυμνεί όλα τα σχήματα και τα μεγέθη, η ιδέα ότι το αδύνατο σώμα είναι το ιδανικό παραμένει κυρίαρχη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, στην τηλεόραση, στη μεγάλη οθόνη και στη διαφήμιση.

Τα ευρήματα «υποδηλώνουν ότι το κοινωνικό περιβάλλον των παιδιών είναι σημαντικό για την ανάπτυξη αρνητικών και θετικών στάσεων για το βάρος», σύμφωνα με ερευνητές.

Πέρα από την οικογένεια

Η  «εξιδανίκευση του λεπτού» – μια προτίμηση για τα λεπτά σώματα – προετοιμάζει τα παιδιά να πιστεύουν ότι «η κοινωνική τους αξία εξαρτάται από τη σωματική τους εμφάνιση και αυτό θα τα οδηγήσει να επενδύσουν σε αυτήν από την άποψη της αυτοεκτίμησής τους, καθώς και του χρόνου και της ενέργειάς τους», λέει ο Rodgers.

Φυσικά, οι γονείς δεν είναι η μόνη πηγή του στίγματος του σώματος. Οι συνομήλικοί τους και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης τείνουν να αναλαμβάνουν μεγαλύτερο ρόλο με την πάροδο του χρόνου. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι η έκθεση στα μέσα ενημέρωσης συμβάλλει στα ιδανικά εμφάνισης – τα νεαρά κορίτσια που παρακολουθούσαν μουσικά βίντεο επικεντρώνονταν περισσότερο στην εμφάνισή τους.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να τα αντιμετωπίσουν και αντ’ αυτού να καλλιεργήσουν μια πιο γενναιόδωρη, θετική και ενδυναμωτική εικόνα του σώματος;

Πρώτον “Να ενθαρρύναμε τους γονείς ή τους εκπαιδευτικούς να μην κάνουν σχόλια σχετικά με την εικόνα του σώματος, ακόμη και αν είναι θετικά” λέει η McLean.

Οι γονείς θα πρέπει να εστιάζουν σε αυτά που τα παιδιά απολαμβάνουν να κάνουν και που τους ενδιαφέρουν, δίνοντας «μεγαλύτερη αξία στο ποιοι είναι και στις ιδιαίτερες δεξιότητες και τα ταλέντα τους και λιγότερη έμφαση στο πώς μοιάζουν» λέει ο Damiano. Αυτό βοηθά τα παιδιά να αποκτήσουν μια αίσθηση ικανοποίησης και αυτοεκτίμησης που δεν συνδέεται με την εμφάνισή τους.

Η οικογενειακή υποστήριξη κάνει τη διαφορά

Ο Damiano συνιστά επίσης στους γονείς:

• Να αποφεύγουν να λένε συνεχώς στα παιδιά να τρώνε πιο υγιεινά τρόφιμα. «Όσο περισσότερο εστιάζουμε στο υψηλότερο βάρος ως πρόβλημα ή σε ορισμένες τροφές ως «κακές», τόσο περισσότερες ενοχές, ντροπή και δυσαρέσκεια για το σώμα είναι πιθανό να νιώθουν τα παιδιά».
•  Να μιλήσουν για την άσκηση ως κάτι σημαντικό για τη γενική υγεία και ευεξία, παρά ως έναν τρόπο για να χάσουν βάρος.
• Η παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων μαγειρικής με υγιεινά τρόφιμα μπορεί επίσης να ενθαρρύνει τα παιδιά να τρώνε πιο υγιεινά τρόφιμα.
• Οι οικογενειακές σχέσεις μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικά θετικό ρόλο: μια μελέτη έδειξε ότι μια καλή σχέση μεταξύ των μητέρων και των έφηβων παιδιών τους μπορεί να μειώσει τις αρνητικές επιπτώσεις της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη δυσαρέσκεια για το σώμα.
• Ο περιορισμός του χρόνου των παιδιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να μειώσει τις «συγκρίσεις εμφάνισης» καθώς και να βελτιώσει την ψυχική υγεία.
• Να σταματάμε κάθε φορά που ετοιμαζόμαστε να επαινέσουμε την εμφάνιση ενός παιδιού. Αντί να του λέμε «μου αρέσει το φόρεμά σου», θα μπορούσαμε απλώς να του χαμογελάσουμε και να του πούμε υπέροχο είναι που είναι χαρούμενο και διασκεδάζει.