Τα αυτοκρατορικά αυτογκόλ στην Πράγα

H παρουσία του Ταγίπ Ερντογάν στην άτυπη σύνοδο ηγετών στην Πράγα είχε μια γεύση από…οικογενειακές ιστορίες. Θύμιζε πολύ τα ζευγάρια εκείνα που ενώ είναι φανερό ότι αδυνατούν να συνυπάρξουν, εντούτοις «ζουν» κάτω από την ίδια στέγη για τα…μάτια του κόσμου και κάποιες κοινωνικές συμβάσεις!!

Για άλλα μια φορά κατέστη ευκρινές ότι Ερντογάν (τουλάχιστον έτσι όπως έχει αποφασίσει να πολιτεύεται και να κινείται) και Δύση, είναι δυο κόσμοι σε παράλληλη τροχιά. Το ζήτημα είναι να μην βρεθούν σε τροχιά σύγκρουσης. Και ίσως αυτός είναι ο βασικός λόγος και η «κοινωνική σύμβαση» που υποχρεώνει ΕΕ και Δύση να θέλουν να κρατήσουν την Τουρκία στη δυτική επιρροή, ιδίως στην παρούσα συγκυρία που διακυβεύονται πολλά και μέσω ανατροπών τείνουν να διαμορφωθούν νέες γεωστρατηγικές ισορροπίες.

Η ανέφικτη ευρωπαϊκή τροχιά

Είναι σφόδρα πιθανό ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης να μην είναι πολύ ικανοποιημένος από αυτές τις εξελίξεις. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός ήταν και είναι από τους ευρωπαίους πολιτικούς που ήθελαν την Τουρκία σε ευρωπαϊκή τροχιά, καθώς κατ’ αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαν να αντιμετωπισθούν με ορθολογικό τρόπο οι όποιες διμερείς διαφωνίες. Η Ελλάδα δεν είχε λόγο να μπει εμπόδιο στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Άλλωστε, ήδη η ίδια η Τουρκία έβαζε πολλά εμπόδια από μόνη της σ αυτόν το δρόμο. Και συνεχίζει…

Άρα, είναι λογικό ο Έλληνας Πρωθυπουργός να επιθυμούσε μια πιο συνετή γειτονική γειτονική σχέση, παρά μια εκρηκτική συγκατοίκηση στην ίδια γειτονιά. Κι ως εκ τούτου δεν τον «καθησυχάζει» το…ευρω-ναυάγιο Ερντογάν.

Η επιλογή

Από την άλλη πλευρά όμως, ο Ελληνική κυβέρνηση είδε να δικαιώνεται για άλλη μια φορά η στρατηγική επιλογή της να αναδεικνύει τη συμπεριφορά της Τουρκίας, όχι ως ένα διμερές θέμα, αλλά ως ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα με πιθανές αποσταθεροποιητικές συνέπειες στην ευρύτερη περιοχή.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι απολύτως ξεκάθαρος όταν λέει «δεν πρόκειται να αφήσω καμία πρόκληση να περάσει αναπάντητη» και όταν επισημαίνει ότι «όλοι όσοι συμμετείχαν στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα είδαν την ανταλλαγή απόψεων με τον Τούρκο και έβγαλαν τα συμπεράσματά τους». Παράλληλα φάνηκε ότι «ίσως ο Τούρκος Πρόεδρος δεν είναι συνηθισμένος να του απαντάει κανείς στις απόψεις τις οποίες διατυπώνει».

Την ίδια στιγμή, κι ενώ ο Ταγίπ Ερντογάν –κάνοντας επιλεκτικές «παρέες»- βρήκε το διπλωματικό έδαφος της Συνόδου της Πράγας για να κάνει επίδειξη της…ικανότητάς του να δέχεται αυτογκόλ, ΗΠΑ ΕΕ Βρετανία και Γαλλία σε όλους τους τόνους έθεσαν όρια στην Τουρκία. Παράλληλα, όλες οι χώρες –ή τουλάχιστον αυτές που ήθελαν- είδαν ότι οι Τουρκικές απόψεις πόρρω απέχουν από τη διεθνή τάξη και νομιμότητα.

Περί φαντασιώσεων

Το συμπέρασμα του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι ότι «όσοι συμμετείχαν σε αυτή την ανταλλαγή απόψεων πιστεύω ότι σχημάτισαν άποψη για το ποιος προκαλεί, για το ποιος υιοθετεί μία επιχειρηματολογία η οποία σίγουρα δεν ταιριάζει στο γεωπολιτικό πλαίσιο το σημερινό. Αυτή η αναβίωση ιστορικών φαντασιώσεων, παλιών αυτοκρατοριών, αυτή η έμπρακτη περιφρόνηση στο Διεθνές Δίκαιο, αυτές είναι έννοιες που δεν νομίζω ότι ταιριάζουν στο σημερινό κόσμο»

Μάλιστα, ο Έλληνας Πρωθυπουργός έδωσε το στίγμα των επόμενων κινήσεων: «η Τουρκία αν θέλει πραγματικά να έχει -όπως ισχυρίζεται ότι θέλει, όπως μας είπε ο κ. Erdoğan- μία παραγωγική και ουσιαστική σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, μία σχέση που και εμείς θα τη θέλαμε, θα πρέπει πια να έχει αντιληφθεί ότι πρέπει να αλλάξει πορεία. Δεν θα βρει κανέναν, κανέναν σύμμαχο εντός της ευρωπαϊκής οικογένειας που να την υποστηρίζει εφόσον εξακολουθεί να πορεύεται σε αυτό τον δρόμο».

Πάντως, για πρώτη φορά στο πλαίσιο της ΕΕ έχουν ήδη δημιουργηθεί οι συνθήκες και οι προϋποθέσεις για επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία εφόσον περάσει τις κόκκινες γραμμές. Η ελληνική κυβέρνηση σημειώνει ότι  «υπάρχει ένα πλαίσιο αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που του δίνουν αυτή τη δυνατότητα σε περίπτωση που η Τουρκία ξεπεράσει κάποιες κόκκινες γραμμές», ενώ «για πρώτη φορά υπάρχει η δυνατότητα επιβολής κυρώσεων σε τουρκικές οντότητες και φυσικά πρόσωπα που  παραβιάζουν τις κυρώσεις προς την Ρωσία».

Εξετάσεις ή μήνυμα;

Αναζητώντας την απάντηση στο πιθανό ερώτημα: «ο Ερντογάν πήγε στην Πράγα για να περάσει εξετάσεις, ή το μήνυμά του;», η απάντηση είναι…πως ό,τι κι αν επεδίωκε δεν το κατάφερε! Αποδείχθηκε, βεβαίως ότι είναι μια απασφαλισμένη επικίνδυνη βόμβα, γεγονός το οποίο λειτούργησε πολλαπλασιαστικά στην προεργασία που είχε γίνει από την Ελληνική πλευρά.

Έχοντας ήδη διαμορφώσει συμμαχίες και αμυντικές συμφωνίες και προχωρώντας σε συνεχείς και μεθοδικές διπλωματικές κινήσεις εντός των διεθνών κανόνων, η Ελλάδα έχει καταφέρει να δείξει στις ξένες χώρες τι διακυβεύεται στη Νοτιανατολική Μεσόγειο.

Όμως για να είμαστε απολύτως ειλικρινείς, αυτήν τη στιγμή η προτεραιότητα του διεθνούς παράγοντα είναι η εισβολή της Ρωσίας και όχι μια άλλη εστία έντασης. Μέχρι στιγμής ακούγανε τα Ελληνικά επιχειρήματα. Πλέον, από τη  μια με τις αλλοπρόσαλλες κινήσεις του κι από την άλλη με τις αυτοκρατορικές φαντασιώσεις και τον εμπρηστικό του λόγο, οι ξένοι διαπίστωσαν ότι έχουν ενώπιον τους τον Ερντογάν ως ένα «μεγάλο πρόβλημα» κι όχι ως μια διμερή διαφωνία. Η Ελλάδα με συνέπεια ακολούθησε αυτή τη γραμμή, υποστηρίζοντας και παρουσιάζοντάς τη τα τελευταία χρόνια. Μέχρι που τώρα συνειδητοποιούν ολοένα και περισσότεροι ότι αυτό δεν είναι Ελληνικό εφεύρημα, αλλά μια πολιτική πραγματικότητα, την οποία θα πρέπει να αντιμετωπίσει η ΕΕ πριν λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις…

Η σύγκρουση των δυο κόσμων, του σοβαρού, σταθερού αξιόπιστου εταίρου, όπως είναι η Ελλάδα με τον απρόβλεπτο, ασταθή και αμετροεπή, όπως είναι ο Ερντογάν, μοιάζει εκ των προτέρων ποιόν ευνοεί διπλωματικά και πολιτικά. Από την άλλη όμως, πρόκειται για μια ιδιότυπη «εμπόλεμη κατάσταση», η οποία δεν μπορεί να ευνοεί την Ελλάδα,  ούτε Εθνικά, ούτε οικονομικά, ούτε αναπτυξιακά. Κυρίως δε δεν μπορεί να μπορεί να γίνει ανθρώπινα και κοινωνικά αποδεκτή από την ΕΕ, ιδίως όταν ως «όπλο» χρησιμοποιούνται άνθρωποι. Διότι, ποιος αλήθεια πίστεψε τις προηγούμενες ημέρες ότι οι τραγωδίες με τους μετανάστες  σε Λέσβο και Κύθηρα, ήταν…τυχαίες;