Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα συνεδριάζει σήμερα για πρώτη φορά

Η ιδέα μιας Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, η οποία ανήκει στον Γάλλο Πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν. παίρνει πλήρως σάρκα και οστά στην Πράγα σήμερα, τις παραμονές της έκτακτης συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την ενέργεια και την κοινή ενεργειακή πολιτική. 44 αρχηγοί κρατών κυβερνήσεων συμμετέχουν σε αυτήν, την οποία, ωστόσο, δεν γνωρίζουμε πολύ καλά.

Δεν ανήκουν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ούτε θέλουν απαραίτητα να ενταχθούν σ’ αυτήν. Ωστόσο, ορισμένα σημαντικά ζητήματα, με κυριότερα την ασφάλεια και την ενέργεια, αξίζουν μιας ιδιαίτερης, προχωρημένης διαβούλευσης, ιδίως μετά τον πόλεμο που έχει εξαπολύσει η Ρωσία του Πούτιν κατά των Ουκρανών.

Για αυτόν τον λόγο, άλλωστε, η ιδέα εμφανίσθηκε για πρώτη φορά τον περασμένο Μάιο, από τον ίδιο τον Μακρόν, κατά την επίσκεψή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο. Στόχος είναι η δημιουργία ενός φόρουμ, ενός διευρυμένου φόρουμ μεταξύ των Ευρωπαίων, μια «πολιτική κοινότητα», ικανή να προωθήσει την περαιτέρω πολιτική οργάνωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η ιδέα δεν είναι, όμως, τόσο καινούργια όσο μπορεί να φανταστεί κανείς. Ο Φρανσουά Μιτεράν, το 1989, είχε προτείνει, με αυτό το πνεύμα, τη δημιουργία μιας συνομοσπονδίας, ως απάντηση στο «κοινό σπίτι», που είχε προτείνει ο τελευταίος Σοβιετικός ηγέτης, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Οι καιροί δεν είχαν ωριμάσει και η Ευρωπαϊκή Κοινότητα, πρόδρομος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αριθμούσε μόνο δώδεκα κράτη – μέλη.

Το πλαίσιο είναι, σήμερα, πολύ διαφορετικό. Το Κρεμλίνο υπό τον δικτάτορα Πούτιν έχει απλοποιήσει τη συμφωνία, αποκλείοντας τον εαυτό του από τον χώρο του ευρωπαϊκού πολιτισμού και καταφεύγοντας στον πόλεμο, δηλαδή παραβιάζοντας την αρχή του «ποτέ ξανά πόλεμος στην Ευρώπη».

Ποιος θα είναι σήμερα στην Πράγα; Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των είκοσι επτά χωρών μελών της ΕΕ, καθώς και οι ηγέτες 17 χωρών: Ηνωμένο Βασίλειο, Τουρκία, 6 χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, Ελβετία, Νορβηγία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Ουκρανία, Γεωργία, Μολδαβία, Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν.

Η φιλοδοξία της Κοινότητας είναι να φέρει κοντά τους ηγέτες σε ισότιμη βάση, όπως έχει υποστηρίξει επανειλημμένως ο Σαρλ Μισέλ, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Έτσι, οι Βρετανοί επιστρέφουν στο ευρωπαϊκό τραπέζι.

Αύριο, οι Είκοσι Επτά θα συναντηθούν για ένα άτυπο συμβούλιο, με ατζέντα τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, την ενέργεια σε πρώτη θέση και την δύσκολη οικονομική συγκυρία. Η υποστήριξη για το Κίεβο, την ενέργεια και την προστασία των υποδομών ζωτικής σημασίας θα βρίσκονται στην κορυφή της θεματολογίας.

Η περίπτωση της Τουρκίας

Η Τουρκία είναι προσκεκλημένη. Ο Πρόεδρος Ερντογάν επιβεβαίωσε τη συμμετοχή του μόλις την τελευταία στιγμή, αλλά η Άγκυρα αφήνει να εννοηθεί, κατά πάγια τακτική της, ότι θέλει να ενισχύσει τους δεσμούς της με την ΕΕ, μετά από την ένταση που η ίδια προκάλεσε. Ο Ερντογάν δεν απουσιάζει, άλλωστε, από υπερεθνικά φόρα και κορυφαίες συναντήσεις διεθνών οργανισμών. Η πρόσφατη παρουσία της Τουρκίας στο Ουζμπεκιστάν, στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης είναι μία ακόμη απόδειξη.

Γαλλία και Γερμανία στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα

Η ιδέα αυτή του Γάλλου Προέδρου δεν είναι όμως απαλλαγμένη προβλημάτων, ιδίως δεδομένης της σημερινής ασάφειας της, η οποία, εν τούτοις, μπορεί να διορθωθεί στο μέλλον.

Τα σημαντικότερα εμπόδια που θα αντιμετωπίσει, όμως, είναι πολιτικά, όχι δομικά. Ήδη, ο Μακρόν προσπάθησε να πείσει για την ιδέα του τον Γερμανό Καγκελάριο Όλαφ Σολτς, ο οποίος φάνηκε να την καλωσορίζει ευγενικά αλλά «επιφυλακτικά». Η βασικότερη αντίρρηση των Γερμανών (και όχι μόνο) είναι ότι η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως υποκατάστατο της ένταξης, τόσο από τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, όσο και από την Ουκρανία.