Στη Βουλή κατατίθεται σήμερα (Δευτέρα 3/10) με φόντο την ενεργειακή κρίση, το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού, με δύο στόχους, την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος και την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.
Ωστόσο, οι διαμορφωθείσες συνθήκες καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη την όποια πρόβλεψη, ακόμα και για την τελική μορφή του κειμένου προϋπολογισμού που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το τρίτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου.
Ισχυρό «όπλο» του νέου προϋπολογισμού αναμφίβολα θα αποτελέσει ο ρυθμός μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας, ο οποίος φέτος υπολογίζεται τουλάχιστον στο 5,3%, και επιβραδύνεται- λόγω της γενικότερης διεθνούς οικονομικής συγκυρίας – στο 2,1% στο βασικό σενάριο και στο 1% στο δυσμενές το 2023. Σε απόλυτα μεγέθη φέτος το ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα κυμανθεί μεταξύ 205 και 210 δισ. ευρώ από 197 δισ. ευρώ που προέβλεπε το Πρόγραμμα Σταθερότητας, ενώ του χρόνου προβλέπεται να φτάσει στα 214-215 δισ. ευρώ.
Όσον αφορά στο δημοσιονομικό ισοζύγιο, το προσχέδιο εγγράφει για φέτος πρωτογενές έλλειμμα οριακά χαμηλότερο του 2% του ΑΕΠ και επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2023 με ποσοστό έως 0,7% του ΑΕΠ.
Σε εφιάλτη για την οικονομία εξελίσσεται ο πληθωρισμός, ο οποίος θα σημειώσει φέτος νέα επιτάχυνση, καθώς θα «σκαρφαλώσει» κοντά στο 9% (για το σύνολο του έτους), μακράν της προηγούμενης πρόβλεψης του Προγράμματος Σταθερότητας για μέσο πληθωρισμό 5,6% και της αρχικής στον προϋπολογισμό για 0,8%! Για το 2023 εκτιμάται ότι ο τιμάριθμος θα υποχωρήσει στην περιοχή του 3%.
Ωστόσο ο τιμάριθμος δεν έδωσε ώθηση μόνο στην μεγέθυνση της οικονομίας, αλλά συμβάλει καθοριστικά και στην αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους, λόγω της μεγαλύτερης ονομαστικής ανάπτυξης. Εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει κάτω από το 180% του ΑΕΠ το 2022 και ακόμη περισσότερο το 2023.
Χαμηλά (περίπου 7 δισ. ευρώ) θα κινηθούν το νέο έτος και οι δανειακές ανάγκες του Δημοσίου. Μάλιστα η Ελλάδα, εάν το απαιτήσουν οι συνθήκες, έχει την ευχέρεια να μην απευθυνθεί καν στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές, καθώς το «μαξιλάρι» των διαθεσίμων φθάνει τα 38 δισ. ευρώ.
Μέτρα ελάφρυνσης
Το προσχέδιο δεν περιλαμβάνει πρόσθετα μέτρα στήριξης ή ελάφρυνσης καθώς ο δημοσιονομικό χώρος έχει εξαντληθεί και όλα θα εξαρτηθούν από την πορεία της οικονομίας τους επόμενους μήνες.
Ενσωματώνει όμως όλες τις μόνιμες παρεμβάσεις φορολογικού και μη χαρακτήρα, που έχουν ανακοινωθεί και ανέρχονται σε 3,2 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για: την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για τους δημόσιους υπαλλήλους και συνταξιούχους, την αύξηση των κύριων συντάξεων (άνω του 6%), την επέκταση του μειωμένου ΦΠΑ σε μεταφορές, καφέ, μη αλκοολούχα ποτά, γυμναστήρια, σχολές χορού, κινηματογράφους και τουρισμό. Εάν οι δημοσιονομικές συνθήκες το επιτρέψουν, η επιδότηση στην αντλία για το πετρέλαιο θέρμανσης, ύψους 25 λεπτών περίπου, θα συνεχιστεί και για κάποιους μήνες το 2023. Με τα σημερινά δεδομένα η ισχύς του μέτρου λήγει τέλος του 2022.
Αναλυτικότερα τα κυριότερα μέτρα αφορούν:
- Μονιμοποίηση της μείωσης κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών. Το κόστος ανέρχεται στα 871 εκατ. ευρώ.
- Μόνιμη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα. Το κόστος ανέρχεται στα 765 εκατ. ευρώ.
- Μόνιμη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης στους δημοσίους υπαλλήλους και τους συνταξιούχους με συνολικό κόστος 476 εκατ. ευρώ.
- Απαλλαγή από το τέλος επιτηδεύματος για επιτηδευματίες και μικρές επιχειρήσεις, με ακαθάριστα έσοδα έως 2 εκατ. ευρώ ετησίως, που αυξάνουν τον μέσο ετήσιο αριθμό εργαζομένων πλήρους απασχόλησης, κατ’ ελάχιστο για 3/12 σε ετήσια βάση, για το έτος που συντελείται η αύξηση.
- Κίνητρα μετατροπής συμβάσεων μερικής απασχόλησης σε πλήρη απασχόληση, για επιχειρήσεις με υψηλά ποσοστά εργαζόμενων μερικής απασχόλησης. Από φέτος και ως το τέλος του 2023, όσες επιχειρήσεις έχουν ποσοστό εργαζομένων με μερική απασχόληση άνω του 50%, για συμβάσεις εργαζομένων τους που έχουν συναφθεί πριν τις 10 Σεπτεμβρίου και μετατραπούν από μερικής σε πλήρους απασχόλησης, απαλλάσσονται, για 1 έτος, από το 40% των ασφαλιστικών εισφορών για τον εν λόγω εργαζόμενο.
- Επέκταση επιδόματος μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα, για 32.000 γυναίκες, από τους 6 στους 9 μήνες, από το 2023. Το κόστος ανέρχεται στα 64 εκατ. ευρώ.
- Άμεση διευθέτηση παγίων μισθολογικών αιτημάτων των Ενόπλων Δυνάμεων.
- Αναμόρφωση του ειδικού μισθολογίου των 20.000 γιατρών του Ε.Σ.Υ., από την 1η Ιανουαρίου 2023, με αύξηση του βασικού μισθού, του επιδόματος νοσοκομειακής απασχόλησης και του επιδόματος θέσης ευθύνης.
- Αύξηση κύριων συντάξεων το 2023. Η αύξηση αφορά 1,5 εκατ. συνταξιούχους με χαμηλή ή μηδενική προσωπική διαφορά. Το ύψος της αύξησης θα προκύπτει κατά 50% από την αύξηση του ΑΕΠ και κατά 50% από τη μεταβολή στο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Υπολογίζεται, στο πρώτο έτος εφαρμογής, η αύξηση να υπερβεί το 6%. Το κόστος αναμένεται να ξεπεράσει τα 600 εκατ. ευρώ για το 2023.
- Αύξηση ΚΑΠ των ΟΤΑ, από το 2023. Το κόστος ανέρχεται στα 120 εκατ. ευρώ.
- Αναστολή ισχύος του ΦΠΑ 24% για νέες οικοδομές, έως τέλος του 2024. Το κόστος ανέρχεται στα 18 εκατ. ευρώ.
- Επέκταση του μειωμένου ΦΠΑ στις μεταφορές, στον καφέ, στα μη αλκοολούχα ποτά, στα γυμναστήρια, στις σχολές χορού, στον κινηματογράφο και στο τουριστικό πακέτο, έως τον Ιούνιο του 2023. Το κόστος ανέρχεται στα 246 εκατ. ευρώ.