Με χαμηλές προσδοκίες για τις «ευελιξίες» που θα δοθούν για επιπλέον μέτρα στήριξης, μέσα από αποκλίσεις από τους δημοσιονομικούς στόχους που έχουν ήδη τεθεί, ξεκινά η συζήτηση για αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ, με πρώτο επίσημο σταθμό την Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου. Τότε, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει προγραμματιστεί η σύνοδος των επιτελών των υπουργών οικονομικών της Ευρωζώνης (Euroworking Group).
Στόχος του είναι να προετοιμάσει τη σύνοδο των υπουργών (Eurogroup), της 3ης Οκτωβρίου. Στον απόηχο των χθεσινών ανακοινώσεων της Επιτροπής για την παρέμβαση στην αγορά ενέργειας αλλά και για παρεμβάσεις σε 3 άξονες στο πεδίο των δημοσιονομικών κανόνων.
Η πρόεδρος της Επιτροπής προανήγγειλε για δημοσιονομικούς κανόνες μιλώντας από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πως τον Οκτώβριο θα παρουσιάσει επισήμως «νέες ιδέες για την οικονομική μας διακυβέρνηση» που θα στηρίζονται στις εξής 3 βασικές αρχές:
- Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τη μείωση του χρέους τους.
- Θα πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη λογοδοσία όσον αφορά την υλοποίηση των συμφωνηθέντων.
- Θα πρέπει να υπάρχουν απλούστεροι κανόνες που θα μπορούν να τους ακολουθούν όλοι.
Μίλησε επίσης για «μεγαλύτερη ελευθερία επενδύσεων και ισχυρότερο έλεγχο της προόδου κάθε κράτους αλλά και για «μεγαλύτερη ανάληψη ευθύνης από τα κράτη μέλη».
Προαναγγελία των αλλαγών είχε κάνει και προ ημερών ο αρμόδιος Αντιπρόεδρος Βλάντις Ντομπόρβσκις, μιλώντας ουσιαστικά για κανόνες χρέους πολλών ταχυτήτων. Ανέφερε ότι απαιτείται δημοσιονομική προσαρμογή, μεταρρυθμίσεις καθώς και επενδύσεις αφήνοντας να εννοηθεί κάποια διευκόλυνση στο πεδίο των κρατικών επενδύσεων για την «μετάβαση» της ΕΕ και εξήγησε αυτό που αφορά άμεσα την Αθήνα, πως «δεδομένων των αποκλίσεων στα επίπεδα χρέους μεταξύ των κρατών μελών, δεν μπορεί να υπάρξει μια ενιαία προσέγγιση για όλους» στο πεδίο του χρέους.
Αλλά και σε κείμενο συζήτησης στο Eurogroup της προηγούμενης Παρασκευής, περιλαμβάνεται η παραδοχή πως υπάρχει πλέον ανάγκη μεγαλύτερων παρεμβάσεων στήριξης, λόγω της μεγαλύτερης οξύτητας και της πιο μακράς διαρκείας που θα έχει τελικά αυτή η κρίση. Με την αποσαφήνιση όμως πως τα μέτρα στήριξης από το ενεργειακό κόστος πρέπει να είναι στοχευμένα και όχι οριζόντια, αλλά και να είναι προσεκτικές οι κινήσεις που κάνουν τα κράτη για να μειώσουν τις τιμές, ώστε να μη δημιουργούν πληθωριστικές και άλλες πιέσεις.
Κρίσιμη συγκυρία εν όψει προϋπολογισμού 2023
Οι συζητήσεις των επόμενων ημερών είναι κρίσιμες και για το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης το οποίο, σύμφωνα με στελέχη του, έχει ήδη προεξοφλήσει σε μεγάλο βαθμό πως αν συνεχιστεί η ενεργειακή κρίση, τότε το κόστος συνεισφοράς στο πακέτο του ρεύματος θα οδηγήσει σε μικρή δημοσιονομική απόκλιση από το στόχο του 2023 (σ.σ. αρχικά ήταν για πρωτογενές πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ). Εκτιμώντας, με βάση και τις συζητήσεις που έγιναν και το Σεπτέμβριο μεταξύ των υπουργών Οικονομικών πως αντίστοιχη δημοσιονομική πίεση λόγω των μέτρων στήριξης ειδικά το 2023 έχουν όλα τα κράτη-μέλη.
Η πίεση μάλιστα αυτή στους προϋπολογισμούς της ΕΕ αναμένεται οξύτερη αν επαληθευτεί το κακό σενάριο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για ύφεση και όχι για αναιμική ανάπτυξη το επόμενο χρόνο στην ΕΕ (σ.σ. με την Ελλάδα να έχει προβλέψεις για ισχυρότερη του μέσου όρου ανάπτυξης). Η συζήτηση για τους δημοσιονομικούς κανόνες του «μέλλοντος» θα διαρκέσει κάποιο διάστημα, εξηγούν αρμόδιες πηγές, για να φανεί η πορεία της κρίσης.
Ωστόσο, αυτό που πρέπει να φανεί πιο γρήγορα, ενόψει της χάραξης των προϋπολογισμών είναι μεταβατική στάση που θα υπάρξει για το 2023. Την οποία θα εντάξει και η ελληνική πλευρά στο Προσχέδιο Προϋπολογισμού που με βάση τη σχετική συνταγματική υποχρέωση πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή στις 3 Οκτωβρίου (σ.σ. ορίζεται η 1η Δευτέρα του Οκτωβρίου ως καταληκτική ημερομηνία).