Σκοτάδι εξακολουθεί να καλύπτει την προέλευση της πανδημίας Covid-19 με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να συστήνει προς τους επιστήμονες να συνεχίσουν να ερευνούν όλες τις πιθανότητες, ακόμα και της διαρροής εργαστηρίου.
Ωστόσο, δύο πρόσφατες μελέτες φαίνεται ότι ρίχνουν αχτίδες φωτός στο μυστήριο, καθώς αν και με διαφορετικές προσεγγίσεις καταλήγουν στον ίδιο συμπέρασμα: Η αγορά θαλασσινών Χουανάν στη Γουχάν της Κίνας , ήταν πιθανότατα το επίκεντρο του κορωνοϊού.
Οι μελέτες δημοσιεύτηκαν στο διαδίκτυο ως προεκτυπώσεις τον Φεβρουάριο, αλλά τώρα έχουν υποβληθεί σε αξιολόγηση από ομοτίμους και δημοσιεύτηκαν την Τρίτη στο περιοδικό Science, και αναδημοσιεύει το CNN.
‘Αρρωστα ζώα προς πώληση μετέδωσαν τον ιό
Στην πρώτη μελέτη, επιστήμονες από όλο τον κόσμο χρησιμοποίησαν εργαλεία χαρτογράφησης και αναφορές μέσων κοινωνικής δικτύωσης για να κάνουν μια χωρική και περιβαλλοντική ανάλυση. Υποδεικνύουν ότι παρόλο που οι «ακριβείς συνθήκες παραμένουν ασαφείς», ο ιός ήταν πιθανότατα παρών σε ζωντανά ζώα που πωλήθηκαν στην αγορά στα τέλη του 2019. Τα ζώα κρατήθηκαν κοντά και θα μπορούσαν εύκολα να έχουν ανταλλάξει μικρόβια. Ωστόσο, η μελέτη δεν προσδιορίζει ποια ζώα μπορεί να ήταν άρρωστα.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα πρώτα κρούσματα Covid-19 επικεντρώθηκαν στην αγορά μεταξύ των πωλητών που πουλούσαν αυτά τα ζωντανά ζώα ή των ανθρώπων που ψώνιζαν εκεί. Πιστεύουν ότι υπήρχαν δύο ξεχωριστοί ιοί που κυκλοφορούσαν στα ζώα που ξεχύθηκαν στους ανθρώπους.
«Και τα οκτώ κρούσματα COVID-19 που εντοπίστηκαν πριν από τις 20 Δεκεμβρίου ήταν από τη δυτική πλευρά της αγοράς, όπου πωλούνταν και είδη θηλαστικών», αναφέρει η μελέτη. Η εγγύτητα σε πέντε πάγκους που πουλούσαν ζωντανά ή πρόσφατα σφαγμένα ζώα ήταν προγνωστική για ανθρώπινες περιπτώσεις.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, η ομαδοποίηση ήταν πολύ συγκεκριμένη, και το μοτίβο που προέκυψε ήταν σαφές. Όσον αφορά στη χαρτογράφηση των πρώτων περιπτώσεων, αφορούσε σε ανθρώπους που ναι μεν δεν είχαν σχέση με την αγορά, αλλά ζούσαν ή εργάζονταν σε κοντινή απόσταση από την αγορά, μεταδίδοντας και εξαπλώνοντας τον ιό.
Η “μοριακή” προσέγγιση
Η άλλη μελέτη ακολουθεί μια μοριακή προσέγγιση και φαίνεται να προσδιορίζει πότε οι πρώτες λοιμώξεις από κορωνοϊό πέρασαν από τα ζώα στους ανθρώπους.
Η παλαιότερη εκδοχή του κορωνοϊού, δείχνει αυτή η έρευνα, πιθανώς ήρθε σε διαφορετικές μορφές που οι επιστήμονες αποκαλούν Α και Β. Οι γενεαλογίες ήταν το αποτέλεσμα τουλάχιστον δύο γεγονότων μετάδοσης μεταξύ ειδών στον άνθρωπο.
Οι ερευνητές προτείνουν ότι η πρώτη μετάδοση από ζώο σε άνθρωπο πιθανότατα συνέβη γύρω στις 18 Νοεμβρίου 2019 και προήλθε από τη γενεαλογία Β. Βρήκαν τον τύπο της γενεαλογίας Β μόνο σε άτομα που είχαν άμεση σύνδεση με την αγορά Χουανάν.
Οι συγγραφείς πιστεύουν ότι η γενεαλογία Α εισήχθη στους ανθρώπους από ένα ζώο εντός εβδομάδων ή ακόμη και ημερών από τη μόλυνση από τη γενεαλογία Β. Η γενεαλογία Α βρέθηκε σε δείγματα από ανθρώπους που ζούσαν ή έμειναν κοντά στην αγορά.
«Αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι είναι απίθανο ο SARS-CoV-2 να κυκλοφορεί ευρέως στους ανθρώπους πριν από τον Νοέμβριο του 2019 και καθορίζουν το στενό παράθυρο μεταξύ της πρώτης κυκλοφορίας του SARS-CoV-2 στους ανθρώπους και της αναφοράς των πρώτων κρουσμάτων COVID-19. ” λέει η μελέτη. «Όπως και με άλλους κορωνοϊούς, η εμφάνιση του SARS-CoV-2 πιθανότατα προήλθε από πολλαπλά ζωονοσογόνα συμβάντα».
Η πιθανότητα να προκύψει ένας τέτοιος ιός από δύο διαφορετικά γεγονότα είναι χαμηλή, αναγνώρισε ο συν-συγγραφέας Joel Wertheim, αναπληρωτής καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Σαν Ντιέγκο.
«Τώρα, συνειδητοποιώ ότι ακούγεται σαν να είπα μόλις ότι ένα γεγονός που συμβαίνει μία φορά σε μια γενιά συνέβη δύο φορές σε σύντομη διαδοχή, και οι πανδημίες είναι πράγματι σπάνιες, αλλά όταν υπάρχουν όλες οι συνθήκες — αυτός είναι ένας ζωονοσογόνος ιός ικανός. Τόσο η ανθρώπινη μόλυνση όσο και η ανθρώπινη μετάδοση που βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με τον άνθρωπο — τα εμπόδια στη διάχυση έχουν μειωθεί έτσι ώστε πιστεύουμε ότι πρέπει να αναμένονται πολλαπλές εισαγωγές», είπε ο Wertheim.
Ο Άντερσεν είπε ότι οι μελέτες δεν διαψεύδουν οριστικά τη θεωρία διαρροής εργαστηρίου, αλλά είναι εξαιρετικά πειστικές, τόσο πολύ που άλλαξε γνώμη για την προέλευση του ιού.
«Ήμουν αρκετά πεπεισμένος για τη διαρροή του εργαστηρίου, μέχρι που το εξετάσαμε πολύ πιο προσεκτικά», είπε ο Άντερσεν. «Με βάση δεδομένα και αναλύσεις που έχω κάνει την τελευταία δεκαετία για πολλούς άλλους ιούς, έπεισα τον εαυτό μου ότι στην πραγματικότητα τα δεδομένα δείχνουν τη συγκεκριμένη αγορά».
Ο Worobey είπε ότι και ο ίδιος πίστευε ότι η διαρροή του εργαστηρίου ήταν πιθανή, αλλά η επιδημιολογική υπεροχή των περιπτώσεων που συνδέονται με την αγορά “δεν είναι αντικατοπτρισμός”.
«Είναι πραγματικό πράγμα», είπε. «Απλώς δεν είναι εύλογο ότι αυτός ο ιός εισήχθη με άλλο τρόπο εκτός από το εμπόριο άγριας ζωής».
Για να μειώσουν τις πιθανότητες μελλοντικών πανδημιών, οι ερευνητές ελπίζουν ότι μπορούν να προσδιορίσουν ακριβώς ποιο ζώο μπορεί να μολύνθηκε πρώτα και πώς.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, η ομαδοποίηση ήταν πολύ συγκεκριμένη, και το μοτίβο που προέκυψε ήταν σαφές. Όσον αφορά στη χαρτογράφηση των πρώτων περιπτώσεων, αφορούσε σε ανθρώπους που ναι μεν δεν είχαν σχέση με την αγορά, αλλά ζούσαν ή εργάζονταν σε κοντινή απόσταση από την αγορά, μεταδίδοντας και εξαπλώνοντας τον ιό.