Το καλοκαίρι του ανορθολογισμού

Μπορεί να μην είναι σίγουρη η ημερομηνία διεξαγωγής των επόμενων εκλογών, αλλά ένα είναι βέβαιο: ότι όποτε κι αν γίνουν θα είναι η κατάληξη μιας περιόδου σκληρής πολιτικής αντιπαράθεσης.

Τα όρια ανοχής και αντοχής του θα δοκιμάσει το πολιτικό σύστημα στην πορεία προς τις κάλπες. Διότι, όπως δείχνουν τα πράγματα, η «τοξικότητα του πολιτικού διαλόγου» θα είναι το λιγότερο δυνατό κακό. Η εικόνα από τα προεόρτια της πολιτικής αντιπαράθεσης αποκαλύπτει ότι ο καιροσκοπισμός, η δημαγωγία, ο ανορθολογισμός, η τυχοδιωκτική/ευκαιριακή ρητορική και οι κόντρες στη βάση εντυπώσεων και όχι προτάσεων (ή ουσίας) τείνουν να αποκτήσουν μόνιμα χαρακτηριστικά σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο.

Η λογική της αποδόμησης

Μέχρι τώρα είχαμε συνηθίσει τη ρητορική των social media (μια ρητορική μίσους, αποδόμησης και πλήρους απουσίας πολιτικών επιχειρημάτων). Όπως όλα δείχνουν αυτή η προσέγγιση έχει διαβρώσει και το πολιτικό σύστημα, η πλειονότητα του οποίου ενστερνίζεται αυτές τις μεθόδους. Προφανώς θεωρείται -ιδίως, αν όχι κυρίως- από την αξιωματική αντιπολίτευση, καθώς και ακραίες φωνές της αριστεράς ή της ακροδεξιάς, ότι η ικανοποίηση του θυμικού των Πολιτών είναι ένας ασφαλής τρόπος προεκλογικής πολιτικής προσέγγισης.

Και γιατί η «τοξικότητα» θα είναι το λιγότερο δυνατό κακό; Διότι αν τελικώς επικρατήσει ο πολιτικός λόγος με τα αποκρουστικά χαρακτηριστικά που περιγράψαμε, τότε θα μιλούμε για πραγματικούς κινδύνους στη διαμόρφωση της πολιτικής ατζέντας.

Οι κίνδυνοι

Δυστυχώς είχαμε μόλις πρόσφατα δυο τέτοια περιστατικά και μάλιστα Εθνικής σημασίας: τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ και τη «γκάφα» με τον όρο «Turkaegean», που κατοχυρώθηκε ως εμπορικό σήμα από τον τουρκικό οργανισμό τουρισμού. Και ο ανορθολογισμός στην κριτική και την προσέγγιση αυτών των ζητημάτων, δεν είναι, μόνο, ότι εκτρέπει το ενδιαφέρον από το πραγματικά σημαντικό στο ασήμαντο. Ο ανορθολογισμός έχει άλλες δυο σοβαρές συνέπειες: από τη μια εκπαιδεύει τους Πολίτες στην εύκολη ικανοποίηση τους με «πολεμικές πολιτικές ιαχές», από την άλλη δίνει άλλοθι σε ακραίες και επικίνδυνες φωνές που μπορεί να μεταφράσουν έναν προβληματισμό, σε εθνικιστική, αντεθνική κι άρα επιζήμια ρητορεία. Παράλληλα, δε, πάντα σοβεί ο κίνδυνος αυτές οι προσεγγίσεις να αποτελέσουν «βούτυρο στο ψωμί» δυνάμεων εκτός των συνόρων που επιδιώκουν τη δημιουργία και ενίσχυση τάσεων Εθνικής αποσυσπείρωσης.

Η κριτική της Συνόδου

Τί είδαμε επί παραδείγματι στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ; Πρώτα, για ένα μνημόνιο, το οποίο επ’ ουδενί αφορά την Ελλάδα (κι ασχέτως αν είναι ή δεν είναι σημαντικό στο περιεχόμενό του, ή απλά πρόκειται για μια κεκαλυμμένη κωλοτούμπα του Ερντογάν) να γίνεται…αποτίμηση νικητών και χαμένων εμπλέκοντας και τη χώρα μας! Και να γίνεται αυτό από την Τουρκία, θα είχε κάποιο νόημα. Να συμβαίνει εντός των Ελληνικών συνόρων, δεν έχει καμία λογική.

Δεν έχει λογική, έτσι κι αλλιώς, αυτή καθ’ αυτή η προσέγγιση. Από την άλλη, όπως είπε και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφερόμενος στις συμφωνίες που έχει πετύχει η Κυβέρνησή του: «Τα πιο πολλά από αυτά τα κάναμε χωρίς να έχουμε τη στήριξη της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, η οποία από τη μία κόπτεται για το ενδεχόμενο να αναβαθμιστούν τα τουρκικά F-16, αλλά από την άλλη δεν στήριξε σημαντικές επιλογές της Κυβέρνησης ως προς την αμυντική της θωράκιση».

Απορίες

Και η αλήθεια είναι ότι η αντιπολίτευση έχει κάθε δικαίωμα να μην στηρίζει οτιδήποτε. Αλλά, δεν έχει δικαίωμα να πατάει όχι σε δυο, αλλά σε πολλές βάρκες…

• Από τη μια δεν στηρίζει αμυντικές ή εξοπλιστικές συμφωνίες, αλλά από την άλλη «διαμαρτύρεται» όταν εξοπλίζονται οι γείτονες…
• Από τη μια απευθύνει μομφή «τα πήρε όλα ο Ερντογάν» -σ.σ. για τα F-16- (αλήθεια τι πήρε;) κι όταν ακολουθεί η πληροφορία για επαφές της Ελλάδας προκειμένου να προμηθευτεί F-35, να διατυπώνεται η άποψη «και τι τα θέλουμε;»….
• Από τη μια επικρίνεται η στάση της Κυβέρνησης στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, από την άλλη δεν καθίσταται σαφής ποια είναι η άποψη του ΣΥΡΙΖΑ επί του θέματος…
• Από τη μια η τουρκική αντιπολίτευση (αλλά και οι Φινλανδοί) κατηγορεί τον Ερντογάν ότι δεν πήρε τίποτα κι από την άλλη στην Ελλάδα διατυπώνονται απόψεις ότι…χάθηκε κάποιος σημαντικός πόλεμος.

Τα παραδείγματα θα μπορούσαν να είναι πολλά. Όλα όμως κρύβουν τον κίνδυνο ο ευτελισμός της πολιτικής αντιπαράθεσης με την προχειρότητα στη διατύπωση απόψεων, να δώσει έδαφος στην ανάπτυξη επικίνδυνων, δημαγωγικών και εθνικιστικών απόψεων.

Κι ο «Turkaegean»  

Όπως κάτι αντίστοιχο έγινε και με τον όρο «Turkaegean» που κατοχυρώθηκε ως εμπορικό σήμα από τον τουρκικό οργανισμό τουρισμού. Προφανώς θα αντιπαρέλθουμε τις…φιλελεύθερες προσεγγίσεις που αναφέρουν ότι…και η Τουρκία «βγαίνει» στο Αιγαίο. Και θα τις αντιπαρέλθουμε διότι θα εκτρέψουν της συζήτηση σε άλλα μονοπάτια.  Επίσης εννοείται ότι η εξέλιξη ΔΕΝ είναι θετική…

Θα πρέπει να μείνει κάποιος στην ουσία, αλλιώς δίνει τροφή σε συνωμοσιολόγους, τρομολάγνους και εθνοκάπηλους.

Είναι πολύ κρίσιμο να κατανοήσει κάποιος ότι το Ευρωπαϊκό Γραφείο Σημάτων δέχεται αιτήματα απ’ όλο τον κόσμο-καθώς πρόκειται για μια τυπική διαδικασία. Το ΑΝ δεν υπήρξε ενημέρωση, από έναν υπάλληλο είναι ένας, άλλης τάξεως -και σοβαρό- θέμα, το οποίο άπτεται του πλαισίου οργάνωσης του Δημοσίου και το πως είναι δομημένο (αν είναι…) όλο το σύστημα, προκειμένου να υπάρχει έλεγχος και λογοδοσία κι αν υπάρχουν θεσμοθετημένες διαδικασίες ή αν επαφιέμεθα στις καλές προθέσεις των όποιων υπαλλήλων…

Πλημμέλειες

Από την άλλη, όπως προέκυψε μετά την αποκάλυψη, υπήρξε σειρά πλημμελειών από τότε που υπεβλήθη το αίτημα (στις 16 Ιουλίου 2021) μέχρι σήμερα. Δηλαδή εδώ κι ένα χρόνο υπάρχει ένα θέμα στο οποίο ουδείς έδωσε σημασία, ενώ παρήλθε και ο χρόνος των (τυπικών ως προς το σήμα) ενστάσεων. Μάλιστα, το πρόβλημα της…επιφανειακής προσέγγισης του ζητήματος αγγίζει και τα ΜΜΕ καθώς σχετικές αναφορές υπήρξαν και περί τα τέλη του 2021, αλλά αφενός ουδείς από τα κόμματα αντέδρασε, αφετέρου δεν υπήρξε επιμονή από τα ΜΜΕ.

Είναι προφανές ότι η περιρρέουσα ατμόσφαιρα με τη λεκτική ένταση στα ελληνοτουρκικά έπαιξε το ρόλο της και οδήγησε σε πρόχειρες και βεβιασμένες αντιδράσεις. Ιδίως από τη  αντιπολίτευση. Γιατί; Διότι, χωρίς εννοείται, να γίνεται αναφορά σε  «προδότες» κλπ., επιχειρήθηκε να δημιουργηθεί η εντύπωση κυβερνητικής διγλωσσίας. Στην Κυβέρνηση προκαλεί εντύπωση το γεγονός να υπάρχει τόσο ενδιαφέρον από στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ για ένα…εμπορικό όνομα, όταν τα ίδια στελέχη έλεγαν ότι «η θάλασσα δεν έχει σύνορα», ή ακόμη περισσότερο -στην περίπτωση των Σκοπίων- ότι δεν θα «μαλώσουμε» για ένα όνομα… Κι εκεί που η ευκαιριακή κριτική έλαβε διαστάσεις…κωμωδίας είναι όταν αποκαλύφθηκε -από τον Άδωνι Γεωργιάδη- ότι «το 2018 επί ΣΥΡΙΖΑ είναι γίνει αποδεκτό σήμα με τον απλό τίτλο… Aegean, από τουρκική εταιρεία»!!!

Γι’ αυτό λέμε ότι ο ανορθολογισμός προκαλεί διπλό πρόβλημα: και εκπαιδεύει τους Πολίτες στην ευκολία της πολιτικής αντιπαραθέσεις, αλλά και εκθέτει τους πολιτικούς όταν διακρίνονται από ένδεια επιχειρημάτων…