ΣΥΡΙΖΑ και Νέος Μεταρρυθμισμός

Είναι πλέον ολοφάνερο ότι η ελκτική δύναμη και η ακτινοβολία του οράματος της αριστερής ριζοσπαστικής διακυβέρνησης, που εξέφρασε την κοινωνική δυναμική της μνημονιακής περιόδου, έχει ξεθυμάνει. Ο κύκλος που άνοιξε κατά το δεύτερο μισό της πρώτης δεκαετίας του εικοστού αιώνα στον τόπο μας τείνει να κλείσει και όσο ταχύτερα και πληρέστερα αυτό συνειδητοποιηθεί, τόσο ευκολότερη θα είναι η διάγνωση των αναδυόμενων κοινωνικών τάσεων και των συλλογικών αιτημάτων, που στα επόμενα χρόνια θα δημιουργήσουν τη νέα δυναμική που θα διαμορφώσουν το πλαίσιο του πολιτικού ανταγωνισμού.

Τα τεσσεράμισι χρόνια διακυβέρνησης της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ στάθηκαν αρκετά για να εξασθενήσουν την κοινωνική δυναμική, που συνέπηξαν το πολιτικό όραμα του ΣΥΡΙΖΑ. Όχι βεβαίως γιατί τα αιτήματα αυτά ικανοποιήθηκαν, αλλά γιατί δοκιμάστηκαν, με τους τρόπους που δοκιμάστηκαν, στην πράξη και κατέληξαν σ’ αυτό που όλοι γνωρίζουμε. Δεν είναι τώρα η στιγμή να κάνουμε αυτόν τον απολογισμό. Το βέβαιο είναι ότι ο ιδεολογικός κύκλος στο ιδεολογικό επίπεδο έκλεισε, όπως έχει παραδεχθεί σχετικά και ο Αριστείδης Μπαλτάς, σύμφωνα με τον οποίον η χώρα βίωσε μια «αποτυχία των δυνάμεων του δημοκρατικού σοσιαλισμού».

Και πράγματι, για τους πολίτες και τις κοινωνικές ομάδες, από την αμφιταλάντευση των οποίων κρίνεται η εκλογική αναμέτρηση και που εντάσσονται σε αυτό που ονομάζεται «Κοινωνικό Κέντρο», η ριζοσπαστική αριστερά ταυτίζεται με αυτό που είδε να λαμβάνει χώρα στα χρόνια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Και από την άποψη αυτή, μόνο τυχαίο δεν είναι το ότι η Κουμουνδούρου γνωρίζει εκλογικό «ταβάνι», με τη διαφορά της από την Νέα Δημοκρατία να φθάνει σε διψήφια ποσοστά και με τον Πρωθυπουργό της να αποτελεί το ισχυρό συγκριτικό «πολιτικό χαρτί» συγκριτικά με τον Αλέξη Τσίπρα.

Επιπλέον, είναι σαφής πια η στροφή της πολιτικής προτίμησης από τις μεγάλες ιδεολογικές αφηγήσεις και τα αφηρημένα πολιτικά στερεότυπα σε πιο απτά αιτήματα, τα οποία έχουν ορατές επιπτώσεις στο πεδίο της καθημερινής ζωής. Πρόκειται για αιτήματα που συνδέονται με τον Νέο Μεταρρυθμισμό, που υπαγορεύεται από τις υπερεθνικές και εγχώριες εξελίξεις και ο οποίος εξακτινώνεται σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, στο υπόδειγμα οικονομικής ανάπτυξης, στην εκπαιδευτική διαδικασία, στον πολιτισμό.

Και σε αυτό το κρίσιμο σημείο, καλό και αναγκαίο είναι να τονισθεί ότι δεν έχουμε να κάνουμε με έναν πολιτικό «πρακτικισμό», που κινείται μακριά από ιδεολογικά ζητήματα και προγραμματικές αναζητήσεις. Ο Φιλελευθερισμός είναι κυρίαρχος στην Ελλάδα, όπως και σε όλες σχεδόν τις οικονομικά και τεχνολογικά ανεπτυγμένες χώρες, αλλά τούτο δεν σημαίνει ότι είναι απαλλαγμένος σημαντικών προβλημάτων, όπως δείχνουν, λόγου χάριν, ο υψηλός βαθμός εκλογικής αποχής και οι επεκτατικές εδαφικές πολιτικές αυταρχικών και απολυταρχικών καθεστώτων.

Είναι όμως ξεκάθαρο ότι, την επομένη της ολοκλήρωσης του ρωσοουκρανικού πολέμου, η χώρα μας θα βρεθεί αντιμέτωπη με σοβαρά ζητήματα σε όλες τις προαναφερόμενες θεματικές πολιτικές.

Και προκειμένου να στηριχθούν πολιτικά οι μεταρρυθμιστικές απαιτήσεις των καιρών, χρειάζονται συγκεκριμένα κομματικά υποκείμενα, στα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ υπό την παρούσα ηγεσία δεν μπορεί να συμπεριληφθεί. Τούτο δεν συνεπάγεται όμως ότι ο συγκεκριμένος χώρος πρέπει να θεωρηθεί ως εκ προοιμίου «χαμένος» από μεταρρυθμιστική σκοπιά. Οι επόμενες εκλογές, όποτε αυτές και αν γίνουν, αναμένεται ότι θα προκαλέσουν αναδιατάξεις και ανασυνθέσεις στην Κουμουνδούρου, που μπορεί να εκβάλουν ακόμη και σε ριζικές αναδιατάξεις δομών και προσώπων, στοιχείο το οποίο δεν θα έπρεπε να υποτιμάται.